Kraai: Verskil tussen weergawes
k Wêreldspektrum-skakel, replaced: * Wêreldspektrum, 1982 → * Wêreldspektrum, 1982 using AWB |
|||
| (46 wysigings tussenin deur 21 gebruikers nie gewys nie) | |||
| Lyn 1: | Lyn 1: | ||
{{Outomatiese taksoboks |
|||
{{Taksoboks |
|||
| name = Kraaie |
| name = Kraaie |
||
| image = |
| image = Corvus-brachyrhynchos-001.jpg |
||
| image2 = Corvus brachyrhynchos - American Crow - XC112598.ogg |
|||
| image_width = 240px |
|||
| |
| image2_caption = Die Amerikaanse kraai (''Corvus brachyrhynchos'') en sy roep |
||
| |
| taxon = Corvus |
||
| authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] |
|||
| phylum = [[Chordate|Chordata]] |
|||
| classis = [[Aves]] |
|||
| ordo = [[Passeriformes]] |
|||
| familia = [[Corvidae]] |
|||
| genus = ''''' Corvus ''''' |
|||
| genus_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758 |
|||
| subdivision_ranks = Spesies |
| subdivision_ranks = Spesies |
||
| subdivision = <center>''Sien teks''</center> |
| subdivision = <center>''Sien teks''</center> |
||
| diversity = c. 45 spesies |
|||
Die '''kraaie''' (familie [[Corvidae]], die [[kraaiagtiges]]) is groot, oorwegend blinkswart voëls wat enigiets vreet; die grootste lede in die orde [[Passeriformes]], of sangvoëls. Die geslagte lyk eners en jonges lyk baie soos volwassenes. Hulle roep tipies hard en skor. |
|||
| type_species = ''[[Corvus corax]]'' |
|||
| type_species_authority = [[Linnaeus]], 1758 |
|||
}} |
|||
Die '''kraaie''' ([[genus]] ''Corvus'', [[Familie (biologie)|familie]] [[Corvidae]]) is groot, oorwegend blinkswart voëls wat enigiets vreet; die grootste lede in die orde [[Passeriformes]], of sangvoëls. Die geslagte lyk eners en jonges lyk baie soos volwassenes. Hulle roep tipies hard en skor. |
|||
Kraaie kom op alle vastelande, grotendeels in die gematigde klimaatstreke (behalwe [[Suid-Amerika]]), voor en bestaan uit ongeveer 40 soorte. Die familie het waarskynlik sy ontstaan gehad in [[Sentraal-Asië]] en het daarvandaan uitgebrei na [[Noord-Amerika]], [[Mexiko]], [[Afrika]], [[Europa]] en [[Australië]]. |
|||
Kraaie kom op alle vastelande, grotendeels in die gematigde klimaatstreke (behalwe [[Suid-Amerika]]), voor en bestaan uit ongeveer 40 [[spesie]]s. Die familie het waarskynlik sy ontstaan gehad in [[Sentraal-Asië]] en het daarvandaan uitgebrei na [[Noord-Amerika]], [[Mexiko]], [[Afrika]], [[Europa]] en [[Australië]]. |
|||
Kraaie, veral rawe, speel 'n belangrike rol in [[legende]]s of in die [[mitologie]] as [[voorteken]]s of ongelukbringers, moontlik as gevolg van hulle swart veredos, hulle krasgeluide en hulle gewoonte om [[aas]] te vreet, as gevolg waarvan hulle vroeër gereeld op [[slagveld]]e te sien was. |
Kraaie, veral rawe, speel 'n belangrike rol in [[legende]]s of in die [[mitologie]] as [[voorteken]]s of ongelukbringers, moontlik as gevolg van hulle swart veredos, hulle krasgeluide en hulle gewoonte om [[aas]] te vreet, as gevolg waarvan hulle vroeër gereeld op [[slagveld]]e te sien was. |
||
==Beskrywing== |
|||
==Kraaie wat in Suid-Afrika voorkom== |
|||
Kraaie en ander lede van Corvidae is groot sangvoëls wat hoofsaaklik in die [[Noordelike Halfrond]] aangetref word, maar in kleiner getalle feitlik oral ter wêreld voorkom. Vir voëls beskik hulle oor 'n hoë intelligensie en deur hul goeie leervermoë kan hulle hulle by uiteenlopende toestande aanpas. Die groter kraaispesies is die enigste [[sangvoël]]s wat in warm lugstrome sirkel.<ref name="carn">{{cite book |last1=Carnaby |first1=Trevor |title=Beat about the bush: Birds |chapter=Thermals |date=2008 |publisher=Jacana |location=Johannesburg |isbn=9781770092419 |page=107 |edition=1ste}}</ref> |
|||
* ''Corvus albus'' [[Witborskraai]] |
|||
* ''Corvus capensis'' [[Swartkraai]] |
|||
* ''Corvus albicollis'' [[Withalskraai]] |
|||
* ''Corvis splendens'' [[Huiskraai]] |
|||
Die meeste kraaie is [[allesvreter]]s en die groter spesies soos die [[raaf]] (''Corvus corax'') vreet baie afvalprodukte. Om dié rede was rawe vroeër in [[Wes-Europa]], waar geen aasvoëls voorkom nie, baie gewild. As gevolg van die toenemende welvaart het die funksie van 'n [[kadawer]]opruimer verdwyn en is daar jag gemaak op kraaie omdat hulle skadelik was vir gesaaides en ander voëls, veral [[jagvoël]]s. Sedertdien word verskeie kraaispesies in groot dele van die wêreld nie meer aangetref nie of hul getalle het skerp afgeneem. |
|||
==Kraaie wat in ander wêrelddele voorkom== |
|||
* ''Corvus albus'' [[Witborskraai]] |
|||
* ''Corvus corax'' [[Raaf]] |
|||
* ''Corvus cornix'' [[Bontkraai]] |
|||
* ''Corvus corone'' [[Aaskraai]] |
|||
* ''Corvis crassirostris'' [[Dikbekraaf]] |
|||
* ''Corvus frugilegus'' [[Roek]] |
|||
* ''Corvus monedula'' [[Kouw]] |
|||
Navorsing het getoon dat kraaie slimmer is as verskeie ander voëls wat reeds bestudeer is. Hulle kan byvoorbeeld leer om tot by vier te tel en kan ook sekere seine en die beskikbaarheid van kos met mekaar in verband bring. |
|||
==Sien ook== |
|||
*[[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] |
|||
*[[Klassifikasie-indeks van Suid-Afrikaanse voëls]] |
|||
Die grootste onder die kraaispesies is die rawe, wat veral bekend is vanweë hul deeglike broeisorg. Die nes word deur albei ouers gebou, en die ouer voëls is hiermee veel behendiger as die jongeres. Dit dui daarop dat hulle deur ervaring leer. Omdat die kuikens vroeg in die lente uitbroei wanneer dit nog koud is, word die nes goed uitgevoer. Die kuikens bly sowat 40 dae lank in die nes en word in die tyd uitstekend deur hul ouers versorg. Hulle drink uit hul ouers se snawels en word selfs "gebad" met water uit die volwasse voëls se borsvere wat vooraf natgemaak word. Die pare bly ook buite die broeiseisoen bymekaar, terwyl die jong voëls wat nog nie geslagsryp is nie, groepe vorm. |
|||
==Bronnelys== |
|||
==Bekende spesies== |
|||
Subspesies van die [[raaf]] (''Corvus corax'') kom oor die hele [[Noordelike Halfrond]] voor, terwyl sommige as afsonderlike spesies beskou word. In [[Suider-Afrika]] word die [[withalskraai|withalsraaf]] (''Corvus albicollis'') aangetref. Hy is met ʼn lengte van sowat 52 cm die grootste van die drie inheemse [[Suider-Afrika]]anse kraaispesies en kan maklik aan die breë wit kraag aan die agterkant van die nek herken word. Die withalsraaf kom volop in die suidelike en noordoostelike bergagtige gebiede voor en word dikwels tussen [[aasvoël]]s by karkasse gesien. Die ander kraaie is kleiner, maar oorwegend swart. Baie bekend in [[Suid-Afrika]] is die witborskraai of [[witborskraai]] (''Corvus albus''), wat 'n wit bors en 'n breë wit kraag aan die agterkant van die nek het. Hy kan geleer word om 'n mens se stem na te boots. Die ander plaaslike spesie is die blinkswart [[swartkraai]] (''Corvus capensis''). Albei die spesies word dwarsdeur Suider-Afrika aangetref, behalwe in die besonder droë gebiede. Die mannetjies en wyfies vorm pare en die jong voëls vorm net soos jong rawe groepe. In [[Europa]] is ook die [[roek]] (''Corvus frugilegus'') en die [[kerkkraai]] (''Corvus monedula'') baie bekend. Die roek broei in kolonies, by voorkeur hoog op in groot bome. Die kerkkraai broei in hol boomstamme, skoorstene en ander geskikte holtes en kan baie mak word. |
|||
== Inheemse kraaie van Suid-Afrika == |
|||
* ''Corvus albus'' — [[Witborskraai]] |
|||
* ''Corvus capensis'' — [[Swartkraai]] |
|||
* ''Corvus albicollis'' — [[Withalskraai|Withalsraaf]] |
|||
== Kraaie van ander wêrelddele == |
|||
* ''Corvus corax'' — [[Raaf]] |
|||
* ''Corvus cornix'' — [[Bontkraai]] |
|||
* ''Corvus corone'' — [[Aaskraai]] |
|||
* ''Corvis crassirostris'' — [[Dikbekraaf]] |
|||
* ''Corvus frugilegus'' — [[Roek]] |
|||
* ''Corvus monedula'' — [[Kerkkraai]] |
|||
* ''Corvus ruficollis'' — [[Bruinnekraaf]] |
|||
== Sien ook == |
|||
* [[Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls]] |
|||
* [[Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name]] |
|||
== Verwysings == |
|||
{{Verwysings}} |
|||
== Bronnelys == |
|||
* [[Newman se Voëls van Suider-Afrika]] |
* [[Newman se Voëls van Suider-Afrika]] |
||
* [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0908409567 band |
|||
== Eksterne skakels == |
|||
* {{Wikt-inlyn|kraai}} |
|||
{{Taksonbalk}} |
|||
[[Kategorie:Kraaiagtiges]] |
|||
[[ |
[[Kategorie:Kraaie| ]] |
||
[[ar:غراب]] |
|||
[[bn:কাক]] |
|||
[[br:Corvus]] |
|||
[[ca:Corvus (gènere)]] |
|||
[[cs:Corvus]] |
|||
[[cy:Brân]] |
|||
[[de:Raben und Krähen]] |
|||
[[en:Corvus (genus)]] |
|||
[[eo:Korvo]] |
|||
[[es:Corvus]] |
|||
[[fa:کلاغ]] |
|||
[[fi:Varikset (suku)]] |
|||
[[fr:Corvus]] |
|||
[[gn:Yryvu]] |
|||
[[he:עורב]] |
|||
[[hu:Corvus (állatnem)]] |
|||
[[it:Corvus]] |
|||
[[ja:カラス属]] |
|||
[[ko:까마귀속]] |
|||
[[lv:Vārnas]] |
|||
[[nl:Corvus (geslacht)]] |
|||
[[pl:Corvus]] |
|||
[[ps:کارغه]] |
|||
[[pt:Corvo]] |
|||
[[ro:Corvus]] |
|||
[[ru:Вороны]] |
|||
[[sah:Тураахтар уустара]] |
|||
[[scn:Corvus]] |
|||
[[sk:Corvus (rod)]] |
|||
[[sv:Corvus]] |
|||
[[uk:Ворона]] |
|||
Wysiging soos op 19:46, 8 Mei 2024
| Kraaie | |
|---|---|
| |
| Die Amerikaanse kraai (Corvus brachyrhynchos) en sy roep | |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Aves |
| Orde: | Passeriformes |
| Familie: | Corvidae |
| Subfamilie: | Corvinae |
| Genus: | Corvus Linnaeus, 1758 |
| Tipespesie | |
| Corvus corax Linnaeus, 1758
| |
| Spesies | |
|
| |
| Diversiteit | |
| c. 45 spesies | |
Die kraaie (genus Corvus, familie Corvidae) is groot, oorwegend blinkswart voëls wat enigiets vreet; die grootste lede in die orde Passeriformes, of sangvoëls. Die geslagte lyk eners en jonges lyk baie soos volwassenes. Hulle roep tipies hard en skor.
Kraaie kom op alle vastelande, grotendeels in die gematigde klimaatstreke (behalwe Suid-Amerika), voor en bestaan uit ongeveer 40 spesies. Die familie het waarskynlik sy ontstaan gehad in Sentraal-Asië en het daarvandaan uitgebrei na Noord-Amerika, Mexiko, Afrika, Europa en Australië.
Kraaie, veral rawe, speel 'n belangrike rol in legendes of in die mitologie as voortekens of ongelukbringers, moontlik as gevolg van hulle swart veredos, hulle krasgeluide en hulle gewoonte om aas te vreet, as gevolg waarvan hulle vroeër gereeld op slagvelde te sien was.
Beskrywing
Kraaie en ander lede van Corvidae is groot sangvoëls wat hoofsaaklik in die Noordelike Halfrond aangetref word, maar in kleiner getalle feitlik oral ter wêreld voorkom. Vir voëls beskik hulle oor 'n hoë intelligensie en deur hul goeie leervermoë kan hulle hulle by uiteenlopende toestande aanpas. Die groter kraaispesies is die enigste sangvoëls wat in warm lugstrome sirkel.[1]
Die meeste kraaie is allesvreters en die groter spesies soos die raaf (Corvus corax) vreet baie afvalprodukte. Om dié rede was rawe vroeër in Wes-Europa, waar geen aasvoëls voorkom nie, baie gewild. As gevolg van die toenemende welvaart het die funksie van 'n kadaweropruimer verdwyn en is daar jag gemaak op kraaie omdat hulle skadelik was vir gesaaides en ander voëls, veral jagvoëls. Sedertdien word verskeie kraaispesies in groot dele van die wêreld nie meer aangetref nie of hul getalle het skerp afgeneem.
Navorsing het getoon dat kraaie slimmer is as verskeie ander voëls wat reeds bestudeer is. Hulle kan byvoorbeeld leer om tot by vier te tel en kan ook sekere seine en die beskikbaarheid van kos met mekaar in verband bring.
Die grootste onder die kraaispesies is die rawe, wat veral bekend is vanweë hul deeglike broeisorg. Die nes word deur albei ouers gebou, en die ouer voëls is hiermee veel behendiger as die jongeres. Dit dui daarop dat hulle deur ervaring leer. Omdat die kuikens vroeg in die lente uitbroei wanneer dit nog koud is, word die nes goed uitgevoer. Die kuikens bly sowat 40 dae lank in die nes en word in die tyd uitstekend deur hul ouers versorg. Hulle drink uit hul ouers se snawels en word selfs "gebad" met water uit die volwasse voëls se borsvere wat vooraf natgemaak word. Die pare bly ook buite die broeiseisoen bymekaar, terwyl die jong voëls wat nog nie geslagsryp is nie, groepe vorm.
Bekende spesies
Subspesies van die raaf (Corvus corax) kom oor die hele Noordelike Halfrond voor, terwyl sommige as afsonderlike spesies beskou word. In Suider-Afrika word die withalsraaf (Corvus albicollis) aangetref. Hy is met ʼn lengte van sowat 52 cm die grootste van die drie inheemse Suider-Afrikaanse kraaispesies en kan maklik aan die breë wit kraag aan die agterkant van die nek herken word. Die withalsraaf kom volop in die suidelike en noordoostelike bergagtige gebiede voor en word dikwels tussen aasvoëls by karkasse gesien. Die ander kraaie is kleiner, maar oorwegend swart. Baie bekend in Suid-Afrika is die witborskraai of witborskraai (Corvus albus), wat 'n wit bors en 'n breë wit kraag aan die agterkant van die nek het. Hy kan geleer word om 'n mens se stem na te boots. Die ander plaaslike spesie is die blinkswart swartkraai (Corvus capensis). Albei die spesies word dwarsdeur Suider-Afrika aangetref, behalwe in die besonder droë gebiede. Die mannetjies en wyfies vorm pare en die jong voëls vorm net soos jong rawe groepe. In Europa is ook die roek (Corvus frugilegus) en die kerkkraai (Corvus monedula) baie bekend. Die roek broei in kolonies, by voorkeur hoog op in groot bome. Die kerkkraai broei in hol boomstamme, skoorstene en ander geskikte holtes en kan baie mak word.
Inheemse kraaie van Suid-Afrika
- Corvus albus — Witborskraai
- Corvus capensis — Swartkraai
- Corvus albicollis — Withalsraaf
Kraaie van ander wêrelddele
- Corvus corax — Raaf
- Corvus cornix — Bontkraai
- Corvus corone — Aaskraai
- Corvis crassirostris — Dikbekraaf
- Corvus frugilegus — Roek
- Corvus monedula — Kerkkraai
- Corvus ruficollis — Bruinnekraaf
Sien ook
- Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
- Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name
Verwysings
- ↑ Carnaby, Trevor (2008). "Thermals". Beat about the bush: Birds (1ste uitg.). Johannesburg: Jacana. p. 107. ISBN 9781770092419.
Bronnelys
Eksterne skakels
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir kraai.
