Gemenebes van Onafhanklike State

Gemenebes van Onafhanklike State (GOS)

Russiese naam:	Содружество Независимых Государств (СНГ)
Tipe organisasie:	Statebond
Lidmaatskap:	9 lidstate 1 newelid 1 deelnemer
Setel:	Minsk, Wit-Rusland
Gestig:	21 Desember 1991
Hoof se titel:	Uitvoerende sekretaris
Hoof se naam:	Sergei Lebedef
Geskatte bevolking:	277 983 490
Jaar van skatting:	2008
Taal:	Russies
Amptelike webtuiste:	cis.minsk.by
Vlag	Emblem

Die Gemenebes van Onafhanklike State (GOS) (Russies: Содружество Независимых Государств; Sodroezjestwo Nezawisimich Gosoedarstf) is ’n streeksorganisasie wat uit voormalige republieke van die Sowjetunie bestaan.

Die organisasie is op 8 Desember 1991 deur Rusland, Belarus en Oekraïne gestig toe die leiers van die drie lande ’n ooreenkoms onderteken het oor die ontbinding van die Sowjetunie en die stigting van ’n organisasie wat as opvolger van die USSR kan dien.^[1] Op 21 Desember het nog agt voormalige Sowjet-republieke aangesluit: Armenië, Azerbeidjan, Kasakstan, Kirgisië, Moldowa, Turkmenistan, Tadjikistan en Oesbekistan en die ledetal dus op elf te staan gebring.^[2] Georgië het twee jaar later aangesluit, in Desember 1993, om die ledetal op twaalf te staan te bring. Die drie Baltiese state – Estland, Letland en Litaue – het besluit om nie aan te sluit nie en groter affiliasie met die Europese Unie na te streef.

Die Stigtingsooreenkoms het die hoof- konstitusienele dokument van die GOS gebly tot in Januarie 1993, toe die GOS-handves aanvaar is.^[3] Daarin is bepaal dat lidlande die handves moet bekragtig (sek. 2, art. 7). Oekraïne, een van die stigterslede wat die Stigtingsooreenkoms in Desember 1991 onderteken het, het nooit die GOS-handves bekragtig nie en is dus tot vandag nog nie wetlik ’n lidland nie.^[4] Turkmenistan het die status van sy lidmaatskap verander tot newelid vanaf 26 Augustus 2005 vanweë sy VN-erkende status van internasionale neutraliteit.^[5]^[6] Georgië het die GOS op 18 Augustus 2008 ingelig dat sy parlement eenparig besluit het om sy lidmaatskap te beëindig.^[7]^[8] Sy onttrekking het ’n jaar later van krag geword.

Die 11 huidige lidlande verskil dus in status: 9 lande het die handves bekragtig en is volle lede, een land (Turkmenistan) is ’n newelid en een land (Oekraïne) is ’n deelnemende en stigterslid, maar nie wetlik ’n lidland nie.

Die GOS is nie ’n superstaat nie, maar ’n losse konfederasie soortgelyk aan die oorspronklike Europese Gemeenskap eerder as die huidige Europese Unie. Dis egter meer as ’n simboliese organisasie, met mag op die gebied van handel, finansies, die reg en sekuriteit. Die belangrikste kwessie vir die GOS is die daarstelling van ’n volle vryhandelsgebied tussen die lidstate. Daar is ook samewerking oor demokrasie, misdaadvoorkoming oor die grense heen en die hou van vrede.

Die GOS is in Minsk, Wit-Rusland, gesetel. Die voorsitter word ’n uitvoerende sekretaris genoem en is sedert Oktober 2007 Sergei Lebedef.

GOS-lande

Bekragtiging van GOS-ooreenkomste sedert September 2008

Land	Stigtingsooreenkoms geteken ^[1]^[2]	Stigtingsooreenkoms bekragtig ^[4]	GOS-handves bekragtig ^[4]	Kommentaar
Armenië	21 Desember 1991	18 Februarie 1992	16 Maart 1994
Azerbeidjan	21 Desember 1991	24 September 1993	14 Desember 1993
Belarus	8 Desember 1991	10 Desember 1991	18 Januarie 1994	Stigterslid
Kasakstan	21 Desember 1991	23 Desember 1991	20 April 1994
Kirgisië	21 Desember 1991	6 Maart 1992	12 April 1994
Moldowa	21 Desember 1991	8 April 1994	27 Junie 1994
( Oekraïne)	8 Desember 1991	10 Desember 1991	Nie bekragtig	Onttrek
Oesbekistan	21 Desember 1991	1 April 1992	9 Februarie 1994
Rusland	8 Desember 1991	12 Desember 1991	20 Julie 1993	Stigterslid
Tadjikistan	21 Desember 1991	26 Junie 1993	4 Augustus 1993
Turkmenistan	21 Desember 1991	26 Desember 1991	Nie bekragtig	Newelid sedert 26 Augustus 2005^[5]^[6]
( Georgië)	—	3 Desember 1993	19 April 1994	Onttrek