New Age-beweging
Die New Age-beweging is een van die religieë van ons tyd wat die moeilikste definieerbaar is omdat dit, in vergelyking met ander godsdienste en religieë, in baie opsigte heeltemal uniek en selfs omstrede is. Hoewel die beweging as sodanig 'n redelik nuwe verskynsel is wat eers sedert die 1970's in die Weste werklik aandag begin trek het, is die wortels daarvan stewig gevestig in van die wêreld se oudste godsdienste, filosofieë en praktyke soos die Hindoeïsme, Wicca, Druïdisme, Godin-aanbidding, spiritisme, spiritualisme, Gnostisisme, humanisme, die antieke Egiptiese en Babiloniese godsdienste, natuur-aanbidding en astrologie. Verder bevat Nuwe Era-ideologieë ook elemente van hoofstroom-godsdienste soos die Judaïsme en die Christelike leer. In die wydste betekenis van die benaming sluit die New Age-beweging alle godsdiensgroepe, religieuse oortuigings en selfs filosofiese denke in wat daarop gemik is om 'n nuwe wêreldorde tot stand te bring waar die ganse mensdom in vrede met mekaar, die aarde (natuur) en God leef. Ander definieer dit as 'n oplewing of moderne weergawe van antieke okkult-verwante religieë wat eens op 'n tyd byna heeltemal uitgewis is terwyl nog ander dit beskou as 'n sosiaal-spirituele beweging wat die individu en samelewing wil help om sy volle potensiaal tot die maksimum te ontwikkel. Terwyl ondersteuners daarvan die New Age-beweging sien as die begin van 'n tydperk van vrede, samewerking en voorspoed op aarde, sien baie Christene dit as die vervulling van Bybelse profesieë waarvolgens die magte van die Bose (Satan) die ganse mensdom onder die skyn van vrede en broederskap in 'n Eenwêreldstelsel (een regering, een godsdiens, een kontantlose monetêre stelsel) sal saamsnoer en daaroor regeer (sien inligtingkassie: "Christene en die New Age" by die eerste artikel in hierdie reeks.) Ander nie-Christen-waarnemers sien dit ook as 'n verbloemde poging tot wêreldoorheersing en sommige wys selfs op ooreenkomste tussen die New Age-ideologie en die Nazisme. Hoe dit ook al sy, terwyl sommige meen dat hoop op die aanbreek van 'n Nuwe Era vroeg in die 21ste eeu besig is om te vervaag omdat geen noemenswaardige veranderinge met die eeuwisseling plaasgevind het nie, meen ander dat New Age-denke steeds wêreldwyd veld wen.
Basiese leerstellings
[wysig | wysig bron]Die New Age-beweging is nie 'n enkele organisasie of groep met 'n duidelike struktuur, lede en leerstellings nie, maar eerder 'n versameling of netwerk van groepe en organisasies met verskillende onderlinge oortuigings, werkwyses en programme. Nogtans is daar sekere leerstellings of oortuigings wat deur min of meer al hierdie groepe gehuldig word, waarvan die verwagting dat 'n "nuwe era" besig is om op aarde aan te breek, die grootste enkele samebindende faktor is.
- "Era van die Waterdraer"
Die meeste aanhangers van die New Age glo dat die wêreld besig is om 'n nuwe tydperk te betree wat verband hou met die son se baan deur die astrologiese diereriem of sodiak. Die astrologie leer dat die son, soos van die aarde af waargeneem, in 'n baan deur die sterre beweeg en dat die sterre in hierdie baan verdeel is in twaalf groepe (die sodiak), elk met 'n naam of sterrebeeld. Volgens astroloë neem dit die son 2 000 jaar om deur elke sterrebeeld te beweeg, wat daarop neerkom dat die son altesaam 24 000 jaar neem om sy hele baan te voltooi. Omdat die son in omgekeerde volgorde deur die sodiak beweeg, glo New Age-aanhangers dat die era van die Visse (Pisces) laat in die negentiende eeu of iewers in die twintigste eeu tot 'n einde gekom het omdat die son toe oorbeweeg het na die Waterdraer- (Aquarius-) gedeelte van sy sterrebaan. Die Era van die Vis is dus verby en die Nuwe Era - dié van die Waterdraer - is besig om aan te breek. Dit is dan ook van hierdie konsep waaraan die New Age-beweging sy naam ontleen.
- Transformasie van die samelewing
Soos wat die son en die veranderende stand van die sterre die Era van die Waterdraer inlui, word kosmiese energie vrygestel wat verrykende veranderings op die aarde teweeg moet bring. New Age-aanhangers glo dat hierdie energie die ganse mensdom en samelewing gaan verander en vernuwe en dat 'n hele nuwe wêreldorde só tot stand gaan kom. Hierdie transformasie van die samelewing behels grootliks dat al die mense op aarde in een wêreldstaat saamgesnoer sal word onder 'n wêreldregering, een (kontantlose) monetêre stelsel en een godsdiens. Dit behels onder meer dat nasionalisme vervang word deur wêreldburgerskap en dat 'n sterk leier na vore sal tree wat as wêreldheerser sal dien. Die nuwe samelewing sal 'n einde maak aan alle oorloë, hongersnood, siektes, armoede en besoedeling. Alle vorme van verdeeldheid en diskriminasie - veral op grond van geslag, seksuele voorkeur, ras en godsdiens - sal beëindig word sodat die hele wêreld in 'n "Goue Era" van vrede, geluk, broederskap en voorspoed met mekaar saamleef.
- Transformasie van die individu
Ten einde die transformasie van die samelewing moontlik te maak, moet groepe individue die kosmiese energie ontvang en self eers daardeur verander en vernuwe word. Party praat selfs van die transformasie of evolusie van die mens as homo sapiens na homo universalis - die volmaakte "wêreldmens". Die energie moet dan weer deur hulle na ander oorgedra word totdat elke individu uiteindelik daardeur getransformeer is. Sommige New Age-aanhangers glo die transformasieproses begin met die fisieke en psigologiese genesing van die individu. Hulle plaas heelwat klem op holistiese genesingspraktyke en terapie waardeur die mens na liggaam en siel genees en "skoongemaak" word van elemente wat die transformasieproses kan verhinder. Vir die meeste New Age-aanhangers begin hul transformasie egter met 'n geestelike "ontwaking" wat gewoonlik 'n radikale nuwe "holistiese" wêreldbeskouing insluit. Dit behels grootliks dat 'n "kosmiese bewussyn" gekweek word waar die individu se denke deel word van die "kollektiewe bewussyn" (God-in-almal - sien "God of gode") en hy of sy fokus op dit wat in daardie stadium vir die kollektiewe bewussyn belangrik is (sien "Holistiese genesing en geestelike transformasie"). Aanhangers glo dat hulle deur dié proses hul volle potensiaal as mense kan bereik deur onder meer nuwe kennis en wysheid, sowel as psigiese en genesingskrag te bekom en "in voeling" met die ganse heelal te leef.
- Reïnkarnasie en sonde
New Age-aanhangers glo in die Oosterse beginsel van reïnkarnasie, waarvolgens 'n mens se siel in 'n herhaalde siklus ná sy dood in 'n volgende liggaam gebore word. Hierdie siklus word eers beëindig wanneer die persoon totale "verligting" (Engels: "enlightenment") bereik - 'n verhoogde toestand van volmaakte eenheid met die "godheid" wat ook nirvana genoem word. Omdat die wêreld uit positiewe en negatiewe energie bestaan en dié twee vorme van energie in elke mens se lewe teenwoordig is, raak die wêreldmens deur sy persoonlike ontwikkeling en transformasie ontslae van negatiewe energie terwyl positiewe energie vermeerder. Die somtotaal van 'n individu se positiewe en negatiewe dade (energie) staan bekend as karma, en indien 'n individu aan die einde van sy lewe meer positiewe karma opgebou het, is die beloning 'n beter lewe in sy of haar volgende inkarnasie(s). In die komende Nuwe Era sal alle mense in 'n verhoogde toestand verkeer met meer positiewe as negatiewe energie. Intussen is die omgekeerde is ook waar - 'n negatiewe karma het tot gevolg dat die individu met sy volgende inkarnasie in 'n moeilike en pynlike lewe vergeld word. Mense wat byvoorbeeld jonk sterf, swaar kry of lyding ervaar, hoef dus nie jammer gekry te word nie, omdat hulle bloot besig is om te betaal vir die negatiewe dade in hul vorige lewens. Die konsep van sonde en vergifnis soos dit voorkom in die meeste wêreldgodsdienste (byvoorbeeld die Christelike godsdiens, Judaïsme en Islam) word dus heeltemal deur die New Age-beweging verwerp.
- God, gode of godin
Die meeste groepe en individue wat deel is van die New Age-beweging se beskouing van wie of wat God werklik is, kan geklassifiseer word as aanhangers van die Monisme, Panteïsme of Panenteïsme.
- Die Monisme kom daarop neer dat alles wat bestaan, eintlik "een" is. Eerder as wat daar dus sprake van 'n enkele Opperwese of "God" is, is alle energie in die heelal afkomstig van en deel van dieselfde bron.
- Die Panteïsme behels dat God en die heelal absoluut "een" is. God is dus alles en daarom is alles - mens, dier, wind, grond, water, ensovoorts - deel van God. Elke individu is dus ook God.
- Die Panenteïsme gaan 'n stap verder deurdat dit soos die panteïsme leer dat alles in die heelal deel van God is, maar dan byvoeg dat God nie net beperk is tot die heelal nie, maar dat Hy nog veel meer as die heelal is.
Wanneer die meeste New Age-ondersteuners van God praat, gebruik hulle soms die term "Groot Bron", waarmee hulle verwys na die onpersoonlike krag of energie wat volgens hulle in alles en almal teenwoordig is. Hulle aanvaar dus nie die Almagtige Skeppergod van die monoteïstiese godsdienste soos die Christelike godsdiens, Islam, die Judaïsme en Zoroastrisme nie. Daar is egter ook groepe binne die breë New Age-beweging wie se godsbeskouing as duoteïsties of politeïsties beskryf kan word. Dit geld veral vir dié groepe wat geklassifiseer word onder Neo-Paganisme. In hul geval word 'n god en godin dikwels saam aanbid, óf verskillende goddelike of verhewe wesens word saam vereer. Die vroulike godsbegrip - hetsy as godin of as 'n vorm van energie - word oor die algemeen sterk beklemtoon in New Age-denke. 'n Voorbeeld is Gaia - wat beskryf kan word as "Moeder Aarde" of die aardgodin wat vereer word deur omgewingsbewaring en erkenning van die individu se "eenheid" met die natuur. 'n Ander is die Planetêre Moeder of hemelgodin na wie soms op Engels verwys word as "Our Lady". Oor die eeue is sy in verskillende kulture onder verskillende name aanbid - onder meer as Isis (Egiptiese songodin), Venus ('n Romeinse godin) en Ishta of Isjtar (Babiloniese hemelgodin). Sommige New Age-aanhangers beskou die vergoddelikte Moeder Maria (moeder van Jesus) as die Christelike weergawe van die Planetêre Moeder.
- Avatars om mensdom te lei
Baie New Age-aanhangers glo in die sogenaamde "Wet van Avatars", waarvolgens God elke 2 000 jaar 'n avatar of "christus" na die aarde stuur om die mensdom te leer en te help in die oorskakeling na 'n nuwe era. Hulle glo dat Siddhartha Gautama oftewel die Boeddha, Herkules (Griekse mitologie), Mohammed, Jesus Christus, Zoroaster, Krisjna en talle ander almal sulke "christusse" of "meesters van wysheid" was. Waar Jesus van die Christen-Bybel volgens hierdie beskouing gestuur is om die Era van die Visse in te lui, word 'n nuwe avatar verwag om die Era van die Waterdraer in te lui. In die vorige eeu is verskeie kere aangekondig dat die nuwe avatar gekom het, maar tot dusver het nie een van die individue wat as sodanig uitgewys is, klaarblyklik aan verwagtinge voldoen nie. Só het Jiddoe Krisjnamoerti, 'n jong Indiër wat as avatar aangewys is deur Annie Besant (een van die sentrale figure aan die beginjare van die New Age-beweging), later self aangekondig dat hy uit sy verhoogde status "bedank". Op 25 April 1982 het volblad-advertensies in dagblaaie in meer as twintig stede regoor die wêreld verskyn (ook in die Johannesburgse Rand Daily Mail) waarin aangekondig is: "The Christ is Now Here!" Dié advertensies, geplaas deur Benjamin Crème, 'n Britse New Age-leier, het verklaar dat ene "Lord Maitreya" - ook bekend as "Christus" van die Christene, "Imam Mahdi" van die Moslems, die "Messias" van die Jode, die "Vyfde Boeddha" van Boeddhiste en "Krisjna" van die Hindoes - reeds sedert 1977 op aarde is en gereed is om die wêreld se probleme soos hongersnood, ongeregtigheid en oorloë op te los. Maitreya sou luidens die advertensies binne die volgende twee maande sy openbare verskyning op die sogenaamde Dag van Verklaring (Engels: "Day of Declaration") maak. Toe dit nie gebeur het nie, het Crème en ander New Age-leiers verduidelik dat dié dag nie afgestel is nie, maar net uitgestel is omdat omstandighede nog nie reg was vir Maitreya om na vore te tree nie.
- Een wêreldgodsdiens
Aanhangers van die New Age-beweging glo dat - omdat alles "een" is of deel van God is - alle godsdienste bloot verskillende "geestelike paaie" (sadhanas) is wat na dieselfde eindbestemming lei. Dit word soms vergelyk met 'n berg met baie paadjies na die piek - sommige is makliker as ander, maar almal kom bo uit en nie een is meer "reg" as die ander nie. Elke individu kan self besluit watter pad om te neem. Die beweging beywer hom dan ook daarvoor om groter samewerking en "broederskap" tussen verskillende godsdiensgroepe oor die wêreld te bewerkstellig. Gelowiges van alle godsdienste word aangemoedig om deel te word van dié beweging en sy doelwitte ten einde die Nuwe Era te betree. Die verwagting is dat, soos wat die Era van die Waterdraer 'n werklikheid word, al die verskillende godsdienste sal saamsmelt sodat daar uiteindelik net een wêreldgodsdiens oorbly met die nuwe avatar aan die hoof daarvan. Diegene wat nie deel wil wees van hierdie samesmeltingsproses nie - soos Christene wat aandring op die uniekheid van die Christelike Evangelie - word as "fundamentaliste" beskou wat 'n struikelblok is vir die aanbreek van die Nuwe Era.
Energie, chakras en auras
[wysig | wysig bron]Volgens die New Age-wêreldbeskouing bestaan die ganse heelal en alles wat daarin is uit energie. Dit wat met die sintuie waargeneem kan word - die fisieke wêreld waarvan ons bewus is - is "gestolde" energie. Gestolde energie is verbind met en deel van universele lewensenergie, wat nie met die sintuie waargeneem kan word nie, maar wat deur die heelal vloei in die vorm van bioplasma (ook genoem prana of chi). Die vloei, beheer en kanalisering van energie speel 'n belangrike rol in al die New Age-praktyke wat verband hou met geestelike groei sowel as genesing.
Die mens se liggaam bestaan ook uit gestolde energie, maar daar is ook lewensenergie wat in 'n stroom van onder na bo deur "chakras" vloei. 'n Chakra ("wiel van lig") is 'n draaikolk of spiraal van energie wat so vinnig in die rondte draai dat dit 'n kleurfrekwensie afgee wat waargeneem kan word as lig of klank. 'n Mens se liggaam het sewe hoof-chakras wat elk 'n spesifieke funksie het en in lyn met die ruggraat gerangskik is. Die boonste chakra is wit en beheer al die ander chakras in die liggaam. Dit is ook die plek waardeur die siel die liggaam verlaat tydens slaap, astrale reise en uiteindelik met die afsterwe van die liggaam. Die volgende chakra is violet (verbind met wetenskap, kunste en musiek), dan blou (tyd en die beheer daarvan), dan groen (beheer die astrale liggaam of siel), geel (intellek en spiritualiteit), oranje (gesondheid en die imuunstelsel) en - heel onder - rooi (organe van die liggaam).
Elke lewende wese se liggaam word volgens New Age-denke omvou deur 'n energieveld of "aura" wat enersyds deur die liggaam self geprojekteer word, maar ook aangevul word deur energie van buite die liggaam. Sommige "ontwikkelde" individue kan hierdie aura waarneem as 'n wasige, veelkleurige veld of stralekrans om die liggaam. Iemand wat hierdie vermoë behoorlik ontwikkel, kan net deur na 'n persoon se aura te kyk sy karakter, karma, gemoedstoestand sowel as geestelike en fisieke gesondheid bepaal.
Omgewingsbewustheid
[wysig | wysig bron]Weens die New Age-lering dat God in alles is en alles deel van God is, is omgewingsbewaring 'n belangrike deel van die New Age-godsdiensbelewenis. Transformasie van die samelewing sluit transformasie van die hele aarde (wat soms vereer word as Gaia, "Moeder Aarde" of die godin van die aarde) en natuur in. Besoedeling en versteurings in die natuur veroorsaak wanbalanse en blokkasies in die vloei van energie en moet genees word voordat die Nuwe Era kan aanbreek.
Rituele en praktyke
[wysig | wysig bron]Die rituele en praktyke wat in die New Age-beweging gebruik word, is so uiteenlopend soos die onderlinge groepe, organisasies en individue waaruit die beweging bestaan. Soos met die leerstellings, is daar egter sekere praktyke wat, hoewel soms in verskillende vorme, deur die meeste New Age-aanhangers beoefen of ondersteun word sg. Holistiese genesing.
