Pisla Helmstetter
D Pisla Helmstetter (* 1926 z'Örwìller; † 1. Juli 2013 z'Stroßburg) ìsch a beriahmta elsassischa Zigiinera gsii. Sa ìsch mìt em Nàmma Loeffler uf d Walt kumma; Helmstetter ìsch dr Nàmma vu sim Mànn, wo kè Zigiiner gsìì ìsch[1]. Sa hàt dur a Film un a Büech ìhra Errìnnerunga verzehlt, dia sìn Zeuignissa vu-n-'ra Lawesàrt wo ìn dr hìttiga Zitt verschwunda ìsch.
| Dialäkt: Mìlhüüserisch |
Laweslàuif
ändereD Pisla Loeffler ìsch ìn'ma Zigiinerwagala uf d Walt kumma, ìhra Kìndheit hàt sa ìm Elsàss noh dr tràditionnella zigiinerisch Lawesàrt verbrocht; ìhra Fàmìlia gheert zu da Sinti. Sa hàt Romanes, Elsassisch un Frànzeesch gredt, àwer sa ìsch nìt ìn d Schüel gànga un sa hàt nia lehra lasa oder schriiwa.
Wahrend em zweita Waltkriag hàt ìhra Fàmìlia üs em Elsàss furt müeßa geh un hàt àlles verlora. Noh-n-em Kriag ìsch d Pisla ìns Elsàss zruckkumma. Ànna 1945 hàt sa dr Frédéric Helmstetter ghiirota, sa hàt mìt ìhm sasshàft gwohnt, zeerscht z'Stroßburg ìm Nèihof-Viartel, speeter ìn'ma Hüss z'Bàrr[2]. Sa han àwer d zigiiner Tràditiona nìt vergassa, sa han àlla Johr d Wàllfàhrt uf Saintes-Maries-de-la-Mer, ìn Südfrànkrìch, gmàcht.
A Bìld vu dr zigiiner Weisheit
ändereD Pisla Helmstetter kennt güet d zigiiner Kültür un hàt sa bekànnt wälla màcha. Ànna 1989 hàt sa dr Film „De la source à la mer“ (Vu dr Qualla bis àns Meer) draiht, ìwer d Wàllfàhrt uf Saintes-Maries-de-la-Mer. S Thema vu dr Umwalt gheert aui derzüe. Da Film hàt Erfolg ghàà[3].
Ànna 2012 ìsch a Büech vu dr Pisla Helmstetter üssakumma: „Sur ces chemins où nos pas se sont effacés“ (Uf dana Wag wo sìch unsera Schrìtt üsgläscht han). Sa hàt dr Text uf Romanes ìn ìhra Tochter Marie diktiart, un dia Tochter hàt'na uf Frànzeesch ìwersetzt un ufgschrìewa[4].
Sa ìsch a zìmlig beriahmta Perseenligkeit worra, sa hàt dr Besüech vum àmerikànischa Giigaspìeler Yehudi Menuhin un vum indischa Müsiker Ravi Shankar bikumma.