Dubniu

Rutherfordiu ← Dubniu → Seaborxu
; 105	Db
	Tabla completa • Tabla enantada
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Dubniu, Db, 105
Serie química	Metales de transición
Grupu, periodu, bloque	5, 7, d
Masa atómica	[262] u
Configuración electrónica	Probablemente ; [Rn]5f14 6d³ 7s2
Propiedaes atómiques
Radiu atómicu (calc)	139 (envaloráu) pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	149 (envaloráu) pm
Estáu(aos) d'oxidación	5, 4, 3 (previstos)
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Presuntamente sólidu
Varios
Nᵘ CAS	53850-35-4
Isótopos más estables
	Artículu principal: Isótopos del dubniu
MeV
	Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
	[editar datos en Wikidata]

La versión para imprimir ya no se admite y puede contener errores de representación. Actualiza los marcadores del navegador y utiliza en su lugar la función de impresión predeterminada del navegador.

Dubniu —enantes llamáu unnilpentiu— ye un elementu químicu de la tabla periódica de los elementos que'l so símbolu ye Db y el so númberu atómicu 105. L'elementu foi nomáu n'honor a la ciudá de Dubna, Rusia, onde foi producíu per primer vegada. Ye un elementu sintéticu y radiactivu; y el so isótopu más estable conocíu, dubniu-268, tien un periodu de semidesintegración d'aproximao ventiocho hores.^{[n 1]}

Na tabla periódica de los elementos, ye un elementu del bloque d y ye un elementu transactínido. Ye un miembru del séptimu periodu y pertenez al grupu 5 d'elementos. Esperimentos químicos confirmaron que dubniu pórtase como l'homólogu más pesáu que tantaliu nel grupu 5. Les propiedaes químiques del dubniu conócense parcialmente. L'elementu ye similar a otros del grupu 5.

Nos años sesenta, produciéronse cantidaes microscópiques de dubniu en llaboratorios de la Xunión Soviética y California. Foi afayáu pol rusu Georgii Flerov en 1967-1970, y pol norteamericanu Albert Ghiorso en 1970. Cuando s'afayó, la prioridá del descubrimientu y polo tanto'l nomamientu del elementu, apostar ente los científicos soviéticu y norteamericanu, qu'unos propunxeron llamalo Nielsbohriu y los otros Hahnio, anque estos nomes nun fueron reconocíos internacionalmente. Dende entós l'elementu pasar a llamar temporalmente unnilpentio, hasta qu'en 1997 la Unión Internacional de Química Pura y Aplicada —IUPAC poles sos sigles n'inglés— estableció como'l nome oficial del elementu a dubniu.

Historia

Descubrimientu

La esistencia del dubniu foi indicada per primer vegada en 1968 por científicos rusos del Institutu Central d'Investigaciones Nucleares (ICIN) en Dubna, Xunión Soviética (anguaño Rusia). Ellí los investigadores bombardiaron un blancu d'americiu-243 con iones de neón-22. Informóse la midida d'emisiones d'actividá alfa de 9,40 MeV y 9,70 MeV y determinaron que les escayencies proveníen de los isótopos ²⁶⁰Db o ²⁶¹Db:

\,_{95}^{243}\mathrm {Am} +\,_{10}^{22}\mathrm {Ne} \to \,_{105}^{265-x}\mathrm {Db} +x\mathrm {n}

Dos años dempués l'equipu de Dubna dixebró los sos productos de reacción por aciu l'usu de cromatografía de gradiente térmicu dempués de la conversión a cloruros pola interacción con NbCl₅. L'equipu reparó una actividá de fisión bonal de 2,2 segundos contenida nun cloruru volátil que tenía propiedaes eka-tantaliu, probablemente pentacloruru de dubniu-261, ²⁶¹DbCl₅.

A finales d'abril de 1970 un grupu d'investigadores lideraos por Albert Ghiorso de la Universidá de California, publicaron los detalles de la síntesis de ²⁶⁰Db por aciu el bombardéu d'un blancu de californiu-249 con iones de nitróxenu-15, y midieron la desintegración alfa de ²⁶⁰Db con un periodu de semidesintegración de 1,6 segundos y una enerxía de desintegración de 9,10 MeV, correlacionada col productu de desintegración de lawrencio-256:

\,_{95}^{249}\mathrm {Cf} +\,_{7}^{15}\mathrm {N} \to \,_{105}^{260}\mathrm {Db} +4\mathrm {n}

Estos resultaos de los científicos de Berkeley nun confirmaron los afayos soviéticos con al respective de la desintegración alfa de 9,40 MeV o 9,70 MeV de dubniu-260, dexando solo al dubniu-261 como l'isótopu posiblemente producíu. En 1971, l'equipu de Dubna repitió la so reacción con una meyor puesta en marcha y fueron capaces de confirmar los datos de desintegración pa ²⁶⁰Db cola reacción:

\,_{95}^{243}\mathrm {Am} +\,_{10}^{22}\mathrm {Ne} \to \,_{105}^{260}\mathrm {Db} +5\mathrm {n}

En 1976 l'equipu de Dubna siguió'l so estudiu de la reacción por aciu la cromatografía de gradiente térmicu, y llograron identificar el productu como pentabromuro de dubniu-260, ²⁶⁰DbBr₅.

En 1992 el IUPAC/IUPAP Transfermium Working Group evaluó les pretenciones de los dos grupos y concluyó que l'enfotu nel descubrimientu creció a partir de los resultaos de dambos llaboratorius, y poro, la pretensión del descubrimientu tendría de ser compartida.^[1]

Discutiniu sobre la denominación

Niels Bohr

Otto Hahn

Orixinalmente l'equipu soviéticu propunxera que l'elementu 105 fuera llamáu nielsbohriu (Ns) n'honor al físicu nuclear danés Niels Bohr (na imaxe esquierda). L'equipu d'Estaos Xuníos primeramente propunxo que l'elementu fuera nomáu Hahnio n'honor al químicu alemán Otto Hahn (na imaxe derecha), conocíu como'l pioneru nel campu de la radiactividad y radioquímica.

L'equipu soviéticu propunxo'l nome nielsbohriu (Ns) n'honor al físicu nuclear danés Niels Bohr. L'equipu d'Estaos Xuníos propunxo que'l nuevu elementu tendría de llamase hahnio (Hai), n'honor al químicu alemán Otto Hahn. Poro, hahnio foi'l nome que munchos científicos d'Estaos Xuníos y europeos occidentales usaben, y apaecía en munchos escritos publicaos nesi momentu, y nielsbohriu foi usáu na Xunión Soviética y los países del Bloque del Este.

Asina españó un discutiniu ente los dos grupos alrodiu de la denominación del elementu. Poro, la IUPAC adoptó unnilpentio (Unp) como'l nome temporal sistemáticu del elementu. En 1994, intentando resolver el problema, la IUPAC propunxo'l nome joliotio (Jl), n'honor al físicu francés Frédéric Joliot-Curie, nome que fuera propuestu pol equipu soviéticu pal elementu 102, nomáu darréu como nobeliu. Los dos pretendientes principales siguieron en desalcuerdu sobre los nomes de los elementos 104 a 106. Sicasí, en 1997, resolvióse la disputa y adoptóse el nome actual, dubniu (Db), n'honor a la ciudá rusa de Dubna, l'allugamientu del Institutu Central d'Investigaciones Nucleares. Sobre esto la IUPAC alegó que'l llaboratoriu de Berkeley yá fuera reconocíu delles vegaes na denominación de los elementos (por casu, berkeliu, californiu, americiu) y que l'aceptación de los nomes rutherfordiu y seaborxu pa los elementos 104 y 106 tendría de compensase por aciu la reconocencia de les contribuciones del equipu rusu nel descubrimientu de los elementos 104, 105 y 106.^[2]^[3]

Notes

↑ Esperimentos físicos determinaron un periodu de semidesintegración d'aproximao dieciséis hores ente qu'esperimentos físicos aprovieron un valor d'aproximao trenta y dos hores. El periodu de semidesintegración tómase de cutiu como 28 ~hores debíu al númberu mayor d'átomos detectaos per medios químicos.

Referencies

↑ Barber, R. C. (1993). «Discovery of the transfermium elements. Part II: Introduction to discovery profiles. Part III: Discovery profiles of the transfermium elements» (n'inglés). Pure and Applied Chemistry 65 (8): p. 1757. doi:10.1351/pac199365081757.
↑ «Names and symbols of transfermium elements (IUPAC Recommendations 1994)» (n'inglés). Pure and Applied Chemistry 66 (12): p. 2419. 1994. doi:10.1351/pac199466122419.
↑ «Names and symbols of transfermium elements (IUPAC Recommendations 1997)» (n'inglés). Pure and Applied Chemistry 69 (12): p. 2471. 1997. doi:10.1351/pac199769122471.

Ver tamién

Discutiniu sobre la denominación de los elementos 104 al 108

Enllaces esternos

WebElements.com - Dubnium
EnvironmentalChemistry.com - Dubnium

[1] Esperimentos físicos determinaron un periodu de semidesintegración d'aproximao dieciséis hores ente qu'esperimentos físicos aprovieron un valor d'aproximao trenta y dos hores. El periodu de semidesintegración tómase de cutiu como 28 ~hores debíu al númberu mayor d'átomos detectaos per medios químicos.

[2] Barber, R. C. (1993). «Discovery of the transfermium elements. Part II: Introduction to discovery profiles. Part III: Discovery profiles of the transfermium elements» (n'inglés). Pure and Applied Chemistry 65 (8): p. 1757. doi:10.1351/pac199365081757.

[3] «Names and symbols of transfermium elements (IUPAC Recommendations 1994)» (n'inglés). Pure and Applied Chemistry 66 (12): p. 2419. 1994. doi:10.1351/pac199466122419.

[4] «Names and symbols of transfermium elements (IUPAC Recommendations 1997)» (n'inglés). Pure and Applied Chemistry 69 (12): p. 2471. 1997. doi:10.1351/pac199769122471.

[n 1]

[1]

[2]

[3]