Дэклярацыя незалежнасьці ЗША

Дэкляра́цыя незале́жнасьці Злучаных Штатаў Амэрыкі (па-ангельску: United States Declaration of Independence) — дакумэнт, прыняты на Другім Кантынэнтальным кангрэсе 4 ліпеня 1776 року ў Філядэльфіі (Пэнсыльванія). Дэклярацыя абвясьціла незалежнасьць Трынаццаці калёніяў ад каралеўства Вялікабрытаніі. Калёніі станавіліся асобнымі штатамі, якія мелі ўтварыць Злучаныя Штаты Амэрыкі. Дэклярацыю падпісалі прадстаўнікі Нью-Гэмпшыру, Масачусэцкай затокі, Род Айлэнду, Канэктыкуту, Нью-Ёрку, Нью-Джэрзі, Пэнсыльваніі, Мэрылэнду, Дэлавэру, Вірджыніі, Паўночнай Караліны, Паўднёвай Караліны і Джорджыі.

Дэклярацыя незалежнасьці ЗША
Публікацыя	4 ліпеня 1776
Аўтар(-ы)	Томас Джэфэрсан і Timothy Matlack[d]
Падпісанты	Бэнджамін Франклін, Edward Rutledge[d], Бэнджамін Гарысан V[d], George Read[d], Thomas McKean[d], Caesar Rodney[d], George Clymer[d], Robert Morris[d], Бенджамін Раш[d], James Smith[d], George Taylor[d], John Morton[d], George Ross[d], James Wilson[d], John Hancock[d], Элбрыдж Томас Джэры[d], Samuel Adams[d], Robert Treat Paine[d], Josiah Bartlett[d], Matthew Thornton[d], William Whipple[d], Stephen Hopkins[d], William Ellery[d], Lewis Morris[d], Francis Lewis[d], Philip Livingston[d], William Floyd[d], Button Gwinnett[d], George Walton[d], Lyman Hall[d], George Wythe[d], Richard Henry Lee[d], Carter Braxton[d], Томас Джэфэрсан, Thomas Nelson[d], Francis Lightfoot Lee[d], William Hooper[d], Joseph Hewes[d], John Penn[d], Arthur Middleton[d], Thomas Heyward, Jr.[d], Thomas Lynch[d], Рычард Стоктан (палітык, 1730)[d], John Witherspoon[d], Abraham Clark[d], Francis Hopkinson[d], John Hart[d], Roger Sherman[d], Oliver Wolcott[d], Samuel Huntington[d], William Williams[d], Чарльз Кэрал[d], Thomas Stone[d], Samuel Chase[d] і William Paca[d]

Першапачатковы тэкст Дэклярацыі падрыхтаваў Томас Джэфэрсан, канчатковы варыянт уключаў папраўкі Кангрэсу. Пасьля ратыфікацыі тэксту 4 ліпеня Кангрэс заняўся публікацыяй Дэклярацыі незалежнасьці. Варыянт, зь якога адбываўся друк, не захаваўся, аднак у Бібліятэцы Кангрэсу захоўваецца першапачатковы варыянт Томаса Джэфэрсана з дапаўненьнямі Джона Адамза і Бэнджаміна Франкліна, а таксама з Джэфэрсанавымі заўвагамі датычна паправак Кангрэсу. Найбольш вядомая копія Дэклярацыя незалежнасьці — падпісаны ўсімі бакамі дакумэнт, які выстаўлены ў Нацыянальным архіве ў Вашынгтоне.

Першапачаткова Дэклярацыя служыла толькі выказваньнем незалежнасьці ад былой мэтраполіі. Пасьля Гетысбэрскай прамовы Абрагама Лінкальна яна стала прызнаным тэкстам па абвяшчэньні базавых правоў чалавека, у прыватнасьці, ейны другі сказ сьцьвярджае:

	Мы лічым відавочнымі гэтыя ісьціны, што ўсе людзі створаныя роўнымі, што яны надзеленыя Творцам пэўнымі неад’емнымі правамі, сярод якіх — жыцьцё, свабода і права на шчасьце. Арыгінальны тэкст  (анг.) We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness.

Выраз стаў прадстаўляць маральны стандарт, якому мкнуцца адпавядаць Злучаныя Штаты Амэрыкі. Дакумэнт стаў узорам для наступных дэклярацыяў незалежнасьці ў Эўропе (першая з такіх — Фляндрская дэклярацыя ў часе Брабанцкай рэвалюцыі ў Аўстрыйскіх Нідэрляндах 1789 року), Лацінскай Амэрыцы, а пазьней у Афрыцы (Лібэрыя) і Акіяніі (Новая Зэляндыя).

Вонкавыя спасылкі

• Дэклярацыя незалежнасьці на бачыне Архіваў ЗША