Прагляд зыходнага тэксту старонкі Італа-турэцкая вайна

{{Узброены канфлікт
| канфлікт     = 
| частка        = Італа-турэцкая вайна
| выява  = Zeplin orta.jpg
| загаловак    = ''Італьянскія дырыжаблі бамбяць турэцкія пазіцыі на тэрыторыі Лівіі (1911)''
| дата         = [[29 верасня]] [[1911]] — [[18 кастрычніка]] [[1912]]
| месца        = [[Лівія]], [[Эгейскае мора]]
| прычына      = Пашырэнне італьянскай каланіяльнай імперыі
| вынік         = Перамога [[Каралеўства Італія (1861—1946)|Каралеўства Італіі]]. Далучэнне [[Лівія|Лівіі]] і [[астравы Дадэканес|Дадэканеса]] да Італіі
| праціўнік1   = {{Сцягафікацыя|Каралеўства Італія|1861 }}
| праціўнік2 = {{Сцягафікацыя|Асманская імперыя}}
| камандзір1 = {{Сцяг|Італія|1861}} Карла Канева
| камандзір2 = {{Сцяг|Асманская імперыя}} [[Ісмаіл Энвер]]
| сілы1 = 100 000
| сілы2 = 28 000
| страты1 = 7 630
| страты2 = 15 370
| заўвага =
}}
{{Каланіяльны падзел Афрыкі}}
'''Італа-турэцкая вайна''', або '''Турэцка-італьянская вайна''' (таксама вядомая ў Італіі як «Лівійская вайна», а ў Турцыі як «Трыпалітанская вайна») — [[вайна]] паміж Каралеўствам Італія і [[Асманская імперыя|Асманскай імперыяй]] з [[29 верасня]] [[1911]] г. па [[18 кастрычніка]] [[1912]] г. (386 дзён). Італія захапіла вобласці Асманскай імперыі Трыпалітанію і Кірэнаіку (тэрыторыю сучаснай [[Лівія|Лівіі]]), а таксама грэкамоўны архіпелаг Дадэканес (уключаючы [[востраў Родас]]).

Хоць гэтую вайну нельга параўнаць па маштабах з Першай сусветнай, яна ўсё ж паслужыла своеасаблівым пралогам да яе, бо распаліла [[нацыяналізм]] у балканскіх дзяржавах. Вайна прадэманстравала слабасць турэцкай арміі, і, жадаючы выкарыстоўваць цяжкае становішча Асманскай імперыі, члены Балканскага саюза напалі на яе, перш чым скончыліся ваенныя дзеянні супраць Італіі. У Італа-турэцкай вайне былі ўпершыню прыменены новыя дасягненні ваенна-тэхнічнага прагрэсу: радыё, авіяцыя, бронеаўтамабілі.

== Прычыны вайны ==
Італія як новаўтвораная дзяржава шукала новыя рынкі збыту і імкнулася пашырыць свае маленькія каланіяльныя ўладанні. Італьянцы пачалі весці дыпламатычную падрыхтоўку да ўварвання ў Лівію яшчэ ў канцы XIX стагоддзя, а ваенную з пачатку XX стагоддзя. Італьянскай грамадскай думцы Лівію падавалі як краіну з вялікай колькасцю карысных выкапняў і добрымі прыроднымі ўмовамі, да таго ж яе абаранялі 4000 турэцкіх салдат. Варта адзначыць, што само насельніцтва Лівіі было варожа настроена ў адносінах да турак і дружалюбна да італьянцаў, бо першапачаткова бачыла ў іх вызваліцеляў ад турэцкага прыгнёту. Італьянцы ўяўлялі ўварванне ў Лівію не інакш як «ваенны шпацыр».

У 1900 годзе Італія заручылася згодай Францыі на захоп [[Трыпалі]] і Кірэнаікі. Шырокі подкуп французскай прэсы нямала спрыяў забеспячэнню добразычлівай пазіцыі Францыі. У 1909 годзе ў Раканіджы Італія дамаглася таго ж і ад Расіі. Італьянскія палітыкі разлічвалі, што Германія і Аўстра-Венгрыя таксама не будуць процідзейнічаць.

== Гл. таксама ==
* [[Італьянская Лівія]]

== Літаратура ==
* Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Белэн, 1998. — 608 с.: іл. ISBN 985-11-0279-2

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Italo-Turkish War}}

[[Катэгорыя:Войны XX стагоддзя]]
[[Катэгорыя:Войны Асманскай імперыі]]
[[Катэгорыя:Войны Італіі]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 1911 года]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 1912 года]]