Прагляд зыходнага тэксту старонкі Штурм Капітолія ЗША (2021)

{{Грамадзянскі канфлікт
| загаловак       = Штурм Капітолія ЗША
| частка          = 
| выява           = [[Файл:2021 storming of the United States Capitol 09.jpg|300px]]
| апісанне        = Захоп Капітолія прыхільнікамі прэзідэнта Трампа.
| дата            = 5—7 студзеня [[2021]]
| месца           = [[Вашынгтон]], [[ЗША]]
| прычыны         = вынікі [[Прэзідэнцкія выбары ў ЗША (2020)|прэзідэнцкіх выбараў 2020 года]]
| мэты            = ануляванне вынікаў выбараў
| метады          = пратэсты, захоп будынкаў
| вынік           = прыхільнікі Трампа выбіты з Капітолія, закандальнае зацвярджэнне Кангрэсам вынікаў выбараў
| статус          =
| саступкі        = 
| бок1            = [[File:Flag of the President of the United States.svg|22px]] [[Прэзідэнт ЗША]]<br>[[Файл:GOP logo.svg|22px]] [[Рэспубліканская партыя ЗША|Рэспубліканцы]]<br>Прыхільнікі [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]]
| бок2            = {{Сцяг|ЗША}} [[Федэральны ўрад ЗША]]: 
** [[Паліцыя]]
** [[Нацыянальная гвардыя ЗША|Нацыянальная гвардыя]]
** [[ФБР]]
[[Файл:US Democratic Party Logo.svg|22px]] [[Дэмакратычная партыя ЗША|Дэмакраты]] 
| бок3            = 
| ключавыяфігуры1 = 
| ключавыяфігуры2 =
| ключавыяфігуры3 =
| колькі1         = 10 000 чалавек<ref>{{Cite web|title= by|url=https://novychas.by/zamezza/u-zsza-szturmavali-kapitolij-adzin-czalavek-zahin=Штурм капітолія|website=SHINE|access-date=2021-01-04}}</ref>
| колькі2         = невядомая колькасць паліцыянтаў і 3 000 нацгвардзейцаў<ref name="камерсант"/>
| колькі3         = 
| страты1         = 4 загінулых<ref>{{Cite web|last=McEvoy|first=Jemima|title=These Are The Four People Who Died Amid The Capitol Riot|url=https://www.forbes.com/sites/jemimamcevoy/2021/01/07/these-are-the-four-people-who-died-amid-the-capitol-riot/|access-date=January 7, 2021|website=Forbes|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Terruso|first=Julia|title=He organized a bus of Trump supporters from Pa. for ‘the first day of the rest of our lives.’ He died in D.C.|url=https://www.inquirer.com/news/pennsylvania/washington-protest-trump-capitol-pennsylvania-ben-philips-20210107.html|access-date=January 7, 2021|website=Philadelphia Inquirer|language=en-US}}</ref>, 80 аршытаваных<ref name=CNN.Looking>{{cite news |last1=Perez |first1=Evan |last2=Herb |first2=Jeremy |last3=Polantz |first3=Katelyn |last4=Scannell |first4=Kara |last5=Carrega |first5=Christina |title=Prosecutors 'looking at all actors,' including Trump, as charges are filed against Capitol rioters |url=https://www.cnn.com/2021/01/07/politics/law-enforcement-capitol-riot/index.html |access-date=January 8, 2021 |publisher=[[CNN]] |date=January 7, 2021 |archive-date=January 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108041339/https://www.cnn.com/2021/01/07/politics/law-enforcement-capitol-riot/index.html |url-status=live }}</ref>
| страты2         = 1 загінулы<ref>[https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/capitol-police-officer-has-died-after-clashing-pro-trump-mob-n1253396 "Capitol Police officer dies from injuries after clashing with pro-Trump mob"]</ref>, 61 параненых<ref>{{cite web |last=Raju |first=Manu |last2=Barrett |first2=Ted |title=Facing criticism, US Capitol Police details response to violent mob, 14 suspects arrested and 50 officers injured |publisher=CNN |date=January 7, 2021 |url=https://www.cnn.com/2021/01/07/politics/capitol-police-reaction-details/index.html |access-date=January 7, 2021 |archive-date=January 8, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108021145/https://www.cnn.com/2021/01/07/politics/capitol-police-reaction-details/index.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |first1=Glenn |last1=Thrush |first2=Shaila |last2=Dewan |first3=John |last3=Eligon |first4=Neil |last4=MacFarquhar |url=https://www.nytimes.com/live/2021/01/07/us/electoral-vote/questions-mount-over-law-enforcements-failure-to-protect-the-capitol |title=Questions mount over law enforcement’s failure to protect the Capitol |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108020718/https://www.nytimes.com/2021/01/07/us/politics/questions-mount-over-law-enforcements-failure-to-protect-the-capitol.html |archive-date=January 8, 2021 |work=The New York Times |date=January 7, 2020 |quote=Mr. Sund said more than 50 Capitol Police and Washington Metro Police officers had been injured, and several Capitol Police officers were hospitalized with serious injuries.}}</ref><ref>[https://www.thedailybeast.com/one-woman-shot-six-hospitalized-as-trump-loving-mob-swarms-capitol ‘Didn’t Have a Choice’: Vet Was Climbing Through Broken Window When She Was Shot Dead]</ref>
| страты3         =
| параненыя       =
| загінулыя       =   
| арыштаваныя     = 
| заўвагі         = 
}}
5—6 студзеня 2021 года тысячы прыхільнікаў прэзідэнта ЗША [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]] сабраліся ў [[Вашынгтон]]е, каб адхіліць вынікі [[Прэзідэнцкія выбары ў ЗША (2020)|прэзідэнцкіх выбараў 2020 года]] і падтрымаць патрабаванне Трампа да [[Віцэ-прэзідэнт ЗША|віцэ-прэзідэнта]] [[Майк Пенс|Майка Пенса]] і [[Кангрэс Злучаных Штатаў Амерыкі|Кангрэсу]] адхіліць перамогу абранага прэзідэнта [[Джо Байдэн]]а<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.npr.org/sections/congress-electoral-college-tally-live-updates/2021/01/06/953616207/diehard-trump-supporters-gather-in-the-nations-capital-to-protest-election-resul|title=Trump Supporters Clash With Capitol Police At Protest|author=Peñaloza|first=Marisa|website=National Public Radio|date=January 6, 2021|access-date=January 6, 2021|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.washingtonpost.com/dc-md-va/2021/01/06/dc-protests-trump-rally-live-updates/|title=Live updates: Hundreds storm Capitol barricades; two nearby buildings briefly evacuated; Trump falsely tells thousands he won|author=Amenabar|first=Teddy|website=[[The Washington Post]]|date=January 6, 2021|access-date=January 6, 2021|url-status=live}}</ref>. У гэты час Кангрэс праводзіў падлік галасоў [[Калегія выбаршчыкаў (ЗША)|Калегіі выбаршчыкаў]], і дэбатуючы з нагоды таго, што [[Тэд Круз]] і Пол Госар запярэчылі супраць вынікаў падліку па [[Арызона|Арызоне]]. Некаторыя будынкі ў комплексе [[Капітолій (Вашынгтон)|Капітолія ЗША]] былі эвакуіраваны, і пратэстоўцы прарваліся праз сістэму бяспекі ў галоўны аб’ект, уключаючы [[Нацыянальная скульптурная зала|Нацыянальную скульптурную залу]]<ref name="McEvoy-Forbes"/><ref name=":1">{{Cite web|lang=en-US|url=https://variety.com/2021/tv/news/election-certification-pence-trump-biden-election-1234879411/|title=U.S. Capitol on Lockdown, Pro-Trump Protestors Breach Police Lines|author=Lang|first=Brent|website=Variety|date=January 6, 2021|access-date=January 6, 2021|url-status=live}}</ref>, але пазней іх выгналі. Мэр Вашынгтона [[Мюрыэл Баўзэр]] абвясціў [[каменданцкі час]] ў амерыканскай сталіцы<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://baltimore.cbslocal.com/2021/01/06/dc-mayor-issues-6-p-m-curfew-following-protests-wednesday/|title=DC Mayor Issues 6 p.m. Curfew Following Protests Wednesday|website=CBS Baltimore|date=January 6, 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210106203221/https://baltimore.cbslocal.com/2021/01/06/dc-mayor-issues-6-p-m-curfew-following-protests-wednesday/|archive-date=6 студзеня 2021|access-date=January 6, 2021|url-status=dead}}</ref>, а Кангрэс зацвердзіў Джо Байдэна абраным прэзідэнтам ЗША. Дональд Трамп паабяцаў не перашкаджаць змене ўлады.

== Перадгісторыя ==
[[3 лістапада]] [[2020]] года ў [[ЗША]] прайшлі прэзідэнцкія выбары. Галоўнымі кандыдатамі сталі дзейны прэзідэнт краіны [[Дональд Трамп]] ад [[Рэспубліканская партыя ЗША|партыі рэспубліканцаў]] і [[Джо Байдэн]] ад [[Дэмакратычная партыя ЗША|дэмакратаў]]. У прэзідэнцкай гонцы ўзялі ўдзел яшчэ сем чалавек, як ад іншых партый, так і незалежныя. Паводле звестак на [[4 лістапада]], за ноч падліку галасоў лідарам стаў Джо Байдэн<ref>[https://iz.ru/1082887/2020-11-05/baiden-pobil-rekord-po-chislu-poluchennykh-na-vyborakh-golosov Байден побил рекорд по числу полученных на выборах голосов] // Известия, 5 ноября 2020</ref>. Ён набраў найбольшую колькасць галасоў за ўсю гісторыю прэзідэнцкіх выбараў у ЗША.

Аднак выбары суправаджаліся складанай палітычнай і інфармацыйнай сітуацыяй. Спачатку перад прэзідэнцкай гонкай па краіне пракацілася хваля [[Пратэсты ў ЗША (2020)|пратэстаў і беспарадкаў]], выкліканыя інцыдэнтам з [[Смерць Джорджа Флойда|забойствам Джорджа Флойда]]. На саміх выбарах адзначаўся высокі ўзровень парушэнняў і фактаў альбо спробаў фальсіфікацый. Усё гэта суправаджалася выдаленнямі пастоў Трампа ў [[Твітэр]]ы<ref>[https://strana.ua/news/299254-falsifikatsii-na-vyborakh-v-ssha-2020-kak-vorujut-pobedu-u-trampa-.html Лишние нули Байдена и мертвые души Мичигана. Почему у Трампа заявляют о фальсификации выборов президента США] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201123200113/https://strana.ua/news/299254-falsifikatsii-na-vyborakh-v-ssha-2020-kak-vorujut-pobedu-u-trampa-.html |date=23 лістапада 2020 }} // Страна.ua, 5 ноября 2020</ref> і заявамі асноўных кандыдатаў аб сваёй перамозе да поўнага падліку галасоў<ref>[https://ria.ru/20201108/vybory-1583570248.html Трамп заявил о победе на выборах по «законным» голосам] // РИА Новости, 8 ноября 2020</ref>. Больш за тое, рэспубліканцы не прызналі паразы і запатрабавалі пералік галасоў<ref>[https://m.rosbalt.ru/world/2020/11/08/1871919.html Трамп отказывается признавать поражение на выборах] // Росбалт, 8 ноября 2020</ref>.

== Ход падзей ==
[[5 студзеня]] прыхільнікі Трампа,  перад запланаваным на наступны дзень мітынга, пачалі збірацца ў Вашынгтоне. Вечарам таго дня і ў наступную раніцу было арыштавана не менш за дзесяць чалавек<ref name="McEvoy-Forbes"/>.

Раніцай [[6 студзеня]] тысячы пратэстоўцаў атачылі [[манумент Вашынгтона]], каб правесці так званы «Марш за выратаванне Амерыкі» ({{lang-en|Mashr for saving America}}), на які сабралася некалькі тысяч чалавек<ref name="камерсант">[https://www.kommersant.ru/doc/4639050 Протесты в США. Главное] // Коммерсантъ, 7 января 2021</ref>. Некалькі чалавек выступілі з прамовамі на The Ellipse, у тым ліку саветнік Трампа [[Рудзі Джуліяні]] і сам Трамп. Джуліяні звярнуўся да натоўпу, паўтараючы версію падзей, што машыны для галасавання, выкарыстаныя на выбарах, былі «ўзламанымі». Трамп выступіў з-за шкляной перагародкі, раскрытыкаваўшы СМІ і заклікаўшы Пенса адмяніць вынікі выбараў (хоць гэта не ўваходзіць у яго канстытуцыйныя паўнамоцтвы)<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2021/01/06/politics/pro-trump-supporters-dc-protest/index.html|title=Pro-Trump supporters have flooded DC to protest president's election loss|author=Nickeas|first=Peter|website=[[CNN]]|date=January 6, 2021|access-date=January 6, 2021|url-status=live}}</ref>. Хутка сам Пенс апублікаваў ліст у Кангрэс, у якім сказаў, што не будзе выступаць супраць перамогі Байдэна<ref name=":0"/>.

У той жа дзень, прыкладна ў 14:15<ref>{{Cite news|author=Fandos|first=Nicholas|date=2021-01-06|title=Pence and lawmakers evacuated as protesters storm the Capitol, halting Congress’s counting of electoral votes.|lang=en-US|website=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/live/2021/01/06/us/electoral-vote|access-date=2021-01-06|issn=0362-4331}}</ref>, пратэстоўцы пачалі спробы штурму будынка ў комплексе Капітолія ЗША. Некаторыя будынкі ў комплексе былі эвакуіраваны, і пратэстоўцы прарваліся праз сістэму бяспекі, пракраўшыся ў асноўную частку Капітолія<ref name="McEvoy-Forbes">{{Cite web|lang=en|url=https://www.forbes.com/sites/jemimamcevoy/2021/01/06/dc-protests-trump-pro-trump-rally-live-coverage/|title=DC Protests Live Coverage: Entire Capitol Now On Lockdown As Protesters Enter The Building|author=McEvoy|first=Jemima|website=[[Forbes]]|date=January 6, 2021|access-date=January 6, 2021|url-status=live}}</ref><ref name=":1"/>. Пазней усе будынкі ў комплексе былі заблакаваны, уваход і выхад з іх забаронены. Людзей у будынку папрасілі перайсці ў офісы і замкнуць дзверы і вокны; тым, хто звонку, параілі «шукаць сховішча»<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.nbcwashington.com/news/local/president-trumps-supporters-to-protest-in-dc-as-congress-certifies-electoral-college-vote/2530914/|title=Watch Live: Protesters Swarm US Capitol Steps as Congress Counts Electoral Votes|website=NBC4 Washington|access-date=January 6, 2021}}</ref>.

У 17:00 у будынак Капітолія прыбыў спецназ [[ФБР]]. Членам Кангрэса ў палаце было загадана надзець [[процівагаз]]ы, бо праваахоўныя органы пачалі выкарыстоўваць [[слёзатачывы газ]]. [[ABC News]] паведаміла, што ўнутры былі чутны стрэлы і што ля ўваходных дзвярэй Палаты паўстала ўзброенае супрацьстаянне<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://wqow.com/2021/01/06/happening-now-armed-standoff-inside-us-capitol-shots-fired/|title=HAPPENING NOW: Armed standoff inside US Capitol, shots fired|author=Berge|first=Clint|website=WQOW|date=2021-01-06|access-date=2021-01-06}}</ref>. Пазней залу сената ачысцілі ад пратэстоўцаў, а паліцыя адціснула пратэстуючых з прыступак Капітолія. Пасля штурму затрыманы больш за 50 чалавек і яшчэ чацвёра былі забіты. Паводле інфармацыі CNN, адна выбуховая прылада была знойдзена ў будынку Нацыянальнага камітэта Рэспубліканскай партыі, а адна — у комплексе будынкаў Капітолія. Паводле звестак крыніцы тэлеканала, абедзве бомбы былі ўзарваны супрацоўнікамі спецслужбаў<ref name="камерсант"/>.

Як паведамлялася пазней, у Вашынгтон выслалі 3000 байцоў [[Нацыянальная гвардыя ЗША|Нацыянальнай гвардыі]], а ў сталіцы быў уведзены каменданцкі час. Сам Трамп, даведаўшыся пра дадзеныя падзеі, заклікаў сваіх прыхільнікаў змагацца выключна мірнымі метадамі. Адначасова Сенат і Палата прадстаўнікоў ЗША аднавілі дэбаты па выніках прэзідэнцкіх выбараў. Неўзабаве Кангрэс зацвердзіў прэзідэнтам ЗША Джо Байдэна, што канчаткова закрывала канстытуцыйныя магчымасці аспрэчыць вынікі выбараў. На гэтым фоне кіраўнік апарата першай лэдзі ЗША і былы прэс-сакратар Белага дома [[Стэфані Грышэм]] падала ў адстаўку. Таксама прашэнне аб звальненні падалі намеснік прэс-сакратара Белага дома [[Сара Мэцьюс]] і сакратар па пратакольных пытаннях [[Рыкі Нісета]]<ref name="камерсант"/>.

== Вынікі ==
Уначы з 6 на 7 студзеня Кангрэс зацвердзіў [[Джо Байдэн]]а абраным прэзідэнтам ЗША.

7 студзеня многія палітыкі, у тым ліку рэспубліканцы, выступілі з жорсткай крытыкай Дональда Трампа. Абраны прэзідэнт ЗША Джо Байдэн назваў падзеі, якія адбыліся ў Вашыгтоне, мяцяжом<ref>[https://news.tut.by/world/714024.html?c news.tut.by] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210109185504/https://news.tut.by/world/714024.html?c |date=9 студзеня 2021 }}</ref>.

У той жа дзень буйныя сацсеткі [[Twitter]], [[Instagram]] і [[Facebook]] часова заблакавалі акаўнты дзеючага прэзідэнта Трампа<ref>{{Cite news|access-date=2021-01-07|date=2021-01-07|website=BBC News|title=Trump blocked by Twitter and Facebook|url=https://www.bbc.com/news/technology-55569604}}</ref>.

45-ы прэзідэнт ЗША Дональд Трамп у новым відэазвароце асудзіў гвалт падчас пратэстаў яго прыхільнікаў на Капітоліі і штурм будынка Кангрэса. У звароце ён паабяцаў, што тыя, хто парушыў закон падчас мітынгу, «заплацяць» за гэта. Ён таксама заявіў, што пратэстоўцы, якія ўжылі гвалт, «не з’яўляюцца прадстаўнікамі ЗША». Са слоў Трампа, краіна прайшла праз цяжкія выбары, таму эмоцыі кіпяць — але цяпер «азарт павінен улегчыся, а спакой — аднавіцца». Ён запэўніў, што факусуецца на спакойнай перадачы ўлады абранаму прэзідэнту Джо Байдэну<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=266392 nn.by]</ref>.

Падзеі ў Вашынгтоне адбіліся на рэпутацыі ЗША. Галоўным чынам гэта было выклікана пераследам удзельнікаў штурму з боку [[ФБР]] і блакаваннем акаўнтаў Трампа ў сацсетках<ref>[https://rg.ru/2021/01/08/smert-i-nenavist-v-kapitolii.html Смерть и ненависть в Капитолии]</ref>. Шэраг СМІ апісвалі падзеі як рэпрэсіі і парушэнне свабоды слова<ref>[https://eadaily.com/ru/news/2021/01/08/storonniki-trampa-shturmovavshie-kongress-podvergayutsya-repressiyam Сторонники Трампа, штурмовавшие Конгресс, подвергаются репрессиям]</ref>.

[[13 студзеня]] Палата прадстаўнікоў Кангрэса ЗША большасцю галасоў падтрымала ініцыятыву [[Другі імпічмент Дональда Трампа (2021)|імпічмента прэзідэнта дзяржавы Дональда Трампа]]<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://echo.msk.ru/news/2773696-echo.html|title=Дональд Трамп стал первым президентом в истории США, которому дважды вынесли импичмент|website=Эхо Москвы|access-date=2021-01-14}}</ref>.

== Міжнародная рэакцыя ==
=== Дзяржаўныя прадстаўнікі ===
* {{Сцягафікацыя|Канада}}: у другой палове дня 6 студзеня прэм’ер-міністр [[Джасцін Трудо]] адзначыў, што яго краіна назірае за сітуацыяй «хвіліна за хвілінай»<ref>{{cite news|url=https://www.usnews.com/news/top-news/articles/2021-01-06/canada-pm-trudeau-expresses-concern-about-violence-in-washington|title=Canada PM Trudeau Expresses Concern About Violence in Washington|agency=US News|date=January 6, 2021}}</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Турцыя}}: спікер парламента Мустафа Сентоп заявіў аб тым, што Анкара з непакоем сочыць за падзеямі ў ЗША і заклікае бакі да спакою, спадзяваючыся на вырашэнне праблемы ў рамках закона і дэмакратыі<ref>{{cite news |last1=Bir |first1=Burak |title=Turkey calls on all parties in US to use common sense |url=https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkey-calls-on-all-parties-in-us-to-use-common-sense/2100899 |access-date=6 January 2021 |agency=Anadolu Agency |date=6 January 2021 }} {{Cite web |title=Архіўная копія |url=https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkey-calls-on-all-parties-in-us-to-use-common-sense/2100899 |access-date=6 студзеня 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106212633/https://www.aa.com.tr/en/turkey/turkey-calls-on-all-parties-in-us-to-use-common-sense/2100899 |archive-date=6 студзеня 2021 }}</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Вялікабрытанія}}: прэм’ер-міністр [[Барыс Джонсан]] назваў падзеі «ганебнымі», заявіўшы, што «Злучаныя Штаты выступаюць за дэмакратыю ва ўсім свеце, і цяпер жыццёва важна, каб адбылася мірная і спарадкаваная перадача ўлады»<ref>{{cite news|url=https://metro.co.uk/2021/01/06/boris-johnson-leads-condemnation-of-trouble-at-us-capitol-as-trump-supporters-storm-building-13861088/|title= Boris Johnson leads condemnation of trouble at US Capitol as Trump supporters storm building|author=Duncan Lindsay|agency=Metro|date=January 6, 2021}}</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Расія}}: афіцыйная прадстаўніца МЗС [[Марыя Уладзіміраўна Захарава|Марыя Захарава]] пазначыла падзеі ў Вашынгтоне ўнутранай справай ЗША і пажадала амерыканскаму народу «з годнасцю перажыць драматычны момант уласнай гісторыі»<ref>[https://tass.ru/politika/10417405 Захарова пожелала США с достоинством пережить драматический момент истории] // ТАСС, 7 января 2021</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Украіна}}: прэзідэнт [[Уладзімір Зяленскі]] рашуча асудзіў атаку на Капітолій. Пры гэтым ён падтрымаў рашэнне аб зацвярджэнні вынікаў прэзідэнцкіх выбараў на карысць кандыдата ад дэмакратаў Д. Байдэна<ref>[https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/10417343 Украина осудила беспорядки в Вашингтоне и считает их "беспрецедентным насилием"] // ТАСС, 7 января 2021</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Беларусь}}: кіраўнік дзяржавы [[Аляксандр Лукашэнка]] назваў штурм Капітолія падзеяй, пра якую «ніхто не мог і падумаць», падкрэсліўшы, што ў гэтай сувязі ў Беларусі, дзе са жніўня 2020 года таксама ідуць [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|пратэстныя акцыі пасля прэзідэнцкіх выбараў]], «трэба сабрацца, трэба супакоіцца»<ref>[https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/10417733 Лукашенко назвал штурм Капитолия в Вашингтоне событием, о котором "никто не мог подумать"] // ТАСС, 7 января 2021</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Германія}}: прэзідэнт [[Франк-Вальтэр Штайнмаер]] назваў падзеі ў Вашынгтоне і штурм Капітолія нападам на дэмакратыю і вынікам «хлусні на высокім узроўні». У сваю чаргу, канцлер краіны [[Ангела Меркель]] заявіла, што яе абурылі падзеі ў ЗША<ref name="EQ"/>.
* {{Сцягафікацыя|Ізраіль}}: прэм’ер-міністр [[Біньямін Нетаньяху]] асудзіў падзеі ў Вашынгтоне і заявіў, што ў рэшце рэшт «амерыканская дэмакратыя пераможа»<ref>{{Cite web|access-date=2021-01-07|date=2021-01-07|title=Нетаньяху уверен, что американская демократия восторжествует|url=https://ria.ru/20210107/ssha-1592229294.html}}</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Кітай}}: афіцыйны прадстаўнік МЗС КНР Хуа Чуньін заявіла, што спадзяецца на хутчэйшае аднаўленне стабільнасці і бяспекі ў ЗША<ref>{{Cite web|access-date=2021-01-07|date=2021-01-07|title=В Пекине прокомментировали беспорядки в Вашингтоне|url=https://ria.ru/20210107/besporyadki-1592216008.html}}</ref>.
* {{Сцягафікацыя|Іран}}: прэзідэнт [[Хасан Рухані]] ўсклаў усю віну за падзеі на Дональда Трампа. Як заявіў іранскі лідар, «тое, што мы назіралі ў ЗША, паказала, наколькі заходняя дэмакратыя далікатная, яе падмурак слабы»<ref name="EQ"/>.

=== Міжнародныя арганізацыі ===
* {{Сцягафікацыя|ААН}}: пазіцыю генеральнага сакратара [[Антоніу Гутэрыш]]а прадставіў яго афіцыйны прадстаўнік [[Стэфан Дзюжарык]], які адзначыў, што ў такіх абставінах важна, каб палітычныя лідары выказалі сваім прыхільнікам неабходнасць устрымлівацца ад гвалту, паважаць дэмакратычныя працэсы і вяршэнства закона<ref>{{Cite web|access-date=2021-01-07|date=2021-01-07|title=На фоне беспорядков в Вашингтоне генсек ООН заявил о необходимости воздерживаться от насилия|url=https://www.rosbalt.ru/world/2021/01/07/1881155.html?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop}}</ref>.
* {{Сцягафікацыя|НАТА}}: генеральны сакратар альянса [[Енс Столтэнберг]] назваў пратэсты ў Капітоліі ЗША «шокам» і заявіў, што «вынікі гэтых дэмакратычных выбараў павінны быць паважаныя»<ref>{{Cite news|date=January 6, 2021|title=NATO Secretary-General calls for U.S. election outcome to be respected|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-usa-election-nato-idUSKBN29B2SU|access-date=January 6, 2021}}</ref>.
* [[Файл:Flag of Europe.svg|22px]] [[Еўрапейскі Саюз]]: кіраўнік дыпламатыі Еўрасаюза [[Жазэп Барэль]] напісаў, што ў вачах усяго свету амерыканская дэмакратыя з-за пратэстаў знаходзіцца пад пагрозай<ref name="EQ">{{Cite web|access-date=2021-01-07|date=2021-01-07|title=Как в мире комментируют события в Вашингтоне|url=https://www.bbc.com/russian/news-55574098}}</ref>.

== Меркаваны замежны фактар ==
Каментуючы штурм Капітолія, саветнік былога прэзідэнта [[Барак Абама|Барака Абамы]] [[Бэн Родс]] заявіў, што [[Расія]] ў нейкай меры датычная да вашынгтонскіх падзей. Гэта меркаванне падтрымалі іншыя актывісты-дэмакраты. Абвінавачванні расійскага ўрада ва ўмяшанні ва ўнутраныя справы ЗША з рознай перыядычнасцю адбываліся з часоў [[Прэзідэнцкія выбары ў ЗША (2016)|прэзідэнцкіх выбараў 2016 года]], калі спецслужбы гэтай краіны былі западозраныя ў падмене галасоў, што меркавана дапамагло перамагчы Трампу<ref>[https://www.pravda.ru/news/world/1576817-protesty_v_ssha/ Демократы в США нашли "крайнего" в организации протестов. Это Москва] // Правда.ру, 7 января 2021</ref>. У 2020 годзе амерыканскія дзяржаўныя і палітычныя дзеячы абвінавачвалі Расію<ref>{{cite web |url=https://fergana.agency/news/118677/ |title=Белый дом заподозрил Россию и Китай в причастности к беспорядкам в США
 |website= Фергана|access-date=2020-06-01}}</ref> і [[Зімбабвэ]]<ref>{{cite news |last1=Mutsaka |first1=Farai |title=Zimbabwe summons US envoy over White House adviser’s comment |url=https://apnews.com/58e2082c8af14e376e89a366348ce262 |access-date=1 June 2020 |agency=Associated Press |date=1 June 2020}}</ref> ў датычнасці да акцый і беспарадкаў, арганізаваных [[Black Lives Matter|BLM]]. Прыхільнікі версіі расійскага ўмяшання аргументуюць свой пункт гледжання тым, што пры Трампе ЗША былі значна больш сканцэнтраваныя на супрацьстаянні з [[КНР|Кітаем]], у той час як Байдэн жадаў зрабіць акцэнт на ўзмацненні барацьбы з Масквой<ref>[https://www.mk.ru/politics/2020/11/06/politolog-obyasnil-chem-bayden-luchshe-i-khuzhe-trampa.html Политолог объяснил, чем Байден лучше и хуже Трампа] // Московский комсомолец, 6 ноября 2020</ref>.

== Гл. таксама ==
* [[Пратэсты ў ЗША (2020)]]

== Зноскі ==
{{Reflist|2}}
{{Вонкавыя спасылкі}}
[[Катэгорыя:Прэзідэнцкія выбары ў ЗША (2020)]]
[[Катэгорыя:Пратэсты 2021 года]]
[[Катэгорыя:2021 год у ЗША]]
[[Катэгорыя:2021 год у палітыцы]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2021 года]]
[[Катэгорыя:Студзень 2021 года]]
[[Катэгорыя:Палітычныя рознагалоссі ў ЗША]]
[[Катэгорыя:Акцыі пратэсту ў ЗША]]