Ян Павел II

Ян Павел II
Ян Павел II
	польск.: Jan Paweł II
тытулярны біскуп
	31 жніўня 1958 — 13 студзеня 1964
Дыяцэзія	Ombi[d]
Папярэднік	James Johnston Navagh[d]
Пераемнік	António de Castro Xavier Monteiro[d]
264-ы Папа Рымскі
	16 кастрычніка 1978 — 2 красавіка 2005
Папярэднік	Ян Павел I
Пераемнік	Бенедыкт XVI
Кардынал-святар (San Cesareo in Palatio[d])
	28 чэрвеня 1967 — 2 красавіка 2005
архібіскуп кракаўскі[d]
	13 студзеня 1964 — 16 кастрычніка 1978
Дыяцэзія	Кракаўская архідыяцэзія
Папярэднік	Адам Стафан Сапега
Пераемнік	Franciszek Macharski[d]
дапаможны біскуп
	4 ліпеня 1958 — 13 студзеня 1964
Дыяцэзія	Кракаўская архідыяцэзія
тытулярны біскуп
	4 ліпеня 1958 — 31 жніўня 1958
Дыяцэзія	Diocese of Antigonia[d]
кардынал
	з 26 чэрвеня 1967
Адукацыя	Папскі Універсітэт Святога Тамаша Аквінскага (ліпень 1947); Theology faculty of the Jagiellonian University[d] (1954); Люблінскі каталіцкі ўніверсітэт;
Навуковая ступень	доктар багаслоўя[d]
Дзейнасць	ксёндз, паэт, палітык, пісьменнік, праваабаронца, прафесар, філосаф, пераходны дыякан, latin catholic deacon, архіепіскап, каталіцкі біскуп
Месца працы	Ягелонскі ўніверсітэт; Люблінскі каталіцкі ўніверсітэт;
Нараджэнне	18 мая 1920[…]; Вадавіцы, Гміна Вадавіцы, Вадавіцкі павет, Малапольскае ваяводства, Польшча;
Смерць	2 красавіка 2005[…] (84 гады); Апостальскі палац, Ватыкан[…] або ; Рым, правінцыя Рым, Лацыа, Італія;
Пахаванне	Сабор Святога Пятра; Tomb of John Paul II[d];
Бацька	Караль Вайтыла[d]
Маці	Эмілія Вайтыла[d]
Аўтограф
Узнагароды	ганаровы доктар Ягелонскага ўніверсітэта[d] honorary citizen of Łódź[d] Aquinas Medal[d] (1979) Асоба года па версіі часопіса «Time»[d] (1994) Залаты медаль Кангрэса ЗША (27 ліпеня 2000) медаль Роберта Шумана[d] (2004) Sternberg Interfaith Gold Medallion[d] (2005) Сілезскія акадэмічныя лаўры[d] (2005) honorary citizen of Nieszawa[d] (2014)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы
	Цытаты ў Вікіцытатніку

Ян Па́вел II (лац.: Ioannes Paulus PP. II, польск.: Jan Paweł II, італ.: Giovanni Paolo II; да інтранізацыі — Ка́раль Ю́заф Вайты́ла, польск.: Karol Józef Wojtyła польскае вымаўленне^ⓘ; 18 мая 1920, Вадовіцы, Кракаўскае ваяводства, Польшча — 2 красавіка 2005, Ватыкан) — Папа Рымскі з 16 кастрычніка 1978 па 2 красавіка 2005 года. У 2014 годзе Рымска-каталіцкай царквой абвешчаны святым.

Біяграфія

Дзяцінства і юнацтва

Караль Юзэф Вайтыла нарадзіўся ў горадзе Вадовіцы, у паўднёвай Польшчы, у сям’і былога афіцэра аўстрыйскай арміі. Ён быў малодшым з двух дзяцей Караля Вайтылы-старэйшага і Эміліі Качароўскай, якая памерла, калі будучаму Папу было ўсяго дзевяць гадоў. Не дасягнуўшы 20-гадовага ўзросту, Караль Вайтыла-малодшы застаўся круглым сіратой.

Караль паспяхова вучыўся. Скончыўшы ліцэй у 1938 годзе, напярэдадні Другой сусветнай вайны, ён паступіў на філасофскі факультэт Ягелонскага універсітэта у Кракаве. Тады ж стаў членам «Студыі 38» — тэатральнага гуртка. У час нямецкай акупацыі, каб пазбегнуць вывазу ў Германію, пакінуў вучобу і працаваў у каменяломні каля Кракава, а потым перайшоў на хімічны завод кампаніі Solvay.^[8]

У 1942 годзе Караль Вайтыла запісаўся на агульнаадукацыйныя курсы падпольнай Кракаўскай духоўнай семінарыі. Тады ж ён стаў адным з ініцыятараў «Рапсадзічнага тэатра», які дзейнічаў падпольна. У 1944 годзе архібіскуп Кракаўскі кардынал Стафан Сапега па меркаваннях бяспекі перавёў Вайтылу разам з іншымі «нелегальнымі» семінарыстамі на працу ў епархіяльнае кіраванне ў архібіскупскім палацы, дзе Караль застаўся да канца вайны.

Яшчэ ў юнацтве ён стаў паліглотам і досыць бегла размаўляў на дзесяці мовах — на роднай польскай, і акрамя таго на славацкай, рускай, італьянскай, французскай, іспанскай, партугальскай, ўкраінскай, нямецкай і англійскай. А таксама, зразумела, ведаў латынь.

Служэнне царкве

У 1946 прыняў сан свяшчэнніка. У 1946—48 вучыўся ў Рыме, Бельгіі і Францыі. 3 1958 біскуп, з 1963 арцыбіскуп-мітрапаліт кракаўскі; удзельнічаў у рабоце 2-га Ватыканскага сабора. 3 1967 кардынал.

Папа Рымскі з 1978 года. Выжыў пасля замаху на яго жыццё 13 мая 1981 года.

Пантыфікат Яна Паўла ІІ вядомы адкрытым дыялогам: ён пасрэднічае ў міжнародных канфліктах, выступае са зваротамі аб міры, праводзіць супольныя малітвы з прадстаўнікамі іншых канфесій. Пры ім праведзена рэформа кананічнага права (1984), выдадзены новы «Катэхізіс каталіцкай царквы» (1992), рэарганізавана Рымская курыя, ажыццёўлены шматлікія кананізацыі і беатыфікацыі.

Папа правёў 104 замежныя падарожжы, наведаў 129 краін. Беатыфікаваў 1343, кананізаваў 482 асобы. Прызначыў на пасады 321 епіскапа і 232 кардыналы. Выдаў 14 Энцыклік, 15 Апостальскіх адартацый, 11 Апостальскіх канстытуцый, 45 Апостальскіх пасланняў, 30 дакументаў у форме «motu proprio», тысячы папскіх лістоў.

Па працягласці свайго пантыфікату ён саступае толькі Апосталу Пятру і Папу Пію IX (1846—1878). Яго пераемнікам стаў нямецкі кардынал Ёзэф Ратцынгер, які прыняў імя Бенедыкт XVI.

Аўтар прац па праблемах хрысціянскай філасофіі чалавека («Любоў і адказнасць», 1960; «Асоба і ўчынак», 1969; «Пытанні суб’екта маральнасці», 1991), шматлікіх энцыклік, а таксама вершаў, паэм, п’ес.

Яго верш «Юдэйская пустыня» пераклала на беларускую мову Хрысціна Лялько^[9].

Ян Павал ІІ стаў першым пантыфікам у гісторыі, які пачаў звяртацца да беларускіх вернікаў па-беларуску ў сваіх святочных віншаваннях з нагоды Вялікадня і Нараджэння Хрыстовага, а таксама падчас сустрэч з дэлегацыямі беларусаў^[10].

Ацэнкі

У 2000 годзе ўзнагароджаны вышэйшай узнагародай ЗША — Залатым медалём Кангрэса.

Глядзець таксама

Папскі Універсітэт Святога Тамаша Аквінскага

Крыніцы

↑ Иоанн Павел II // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
↑ ^а ^б Johannes Paul II. // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
↑ ^а ^б Eddy M., Kulish N. Hitching a Name to a Star, Then Watching It Set — 2013. — ISSN 0362-4331 Праверана 14 красавіка 2024.
↑ Johannes Paul II. // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^а ^б http://www.loc.gov/resource/lcwa00085477.rUaOsjI0RaizrARXM1lLGA/
↑ ^а ^б Optional Memorial of St. John Paul II - October 22, 2014 - Liturgical Calendar Праверана 14 красавіка 2024.
↑ ^а ^б ^в Catalog of the German National Library Праверана 11 жніўня 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>
↑ His Holiness John Paul II. Short Biography // vatican.va
↑ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
↑ svaboda.org

Літаратура

Мазоўка Н.К. Іаан Павел II // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
Jan Paweł II. Od Wydawców // Папа Рымскі, які любіў горы = Papież, który kochał góry. — 1-е выд. — (W.): Kolekcja PWN, 2011. — С. 5. — 85 с. — ISBN 978-83-01-16644-1.

Спасылкі

Ян Павел ІІ. Жыццё і святасць — grodnensis.by

[_34798e48907825a5-1] Иоанн Павел II // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>

[_8aa1c1054d872535-2] а ^б Johannes Paul II. // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>

[_b5fb06289b103c74-3] а ^б Eddy M., Kulish N. Hitching a Name to a Star, Then Watching It Set — 2013. — ISSN 0362-4331 Праверана 14 красавіка 2024.

[_7aab0c746d56331c-4] Johannes Paul II. // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_3170b57872310d78-5] а ^б http://www.loc.gov/resource/lcwa00085477.rUaOsjI0RaizrARXM1lLGA/

[_0b1d66c17ec51166-6] а ^б Optional Memorial of St. John Paul II - October 22, 2014 - Liturgical Calendar Праверана 14 красавіка 2024.

[_ae3423e2fbba3eaf-7] а ^б ^в Catalog of the German National Library Праверана 11 жніўня 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>

[8] His Holiness John Paul II. Short Biography // vatican.va

[9] Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.

[10] svaboda.org

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Папы Рымскія
I стагоддзе	Пётр Лін Анаклет Клімент I Эварыст
II стагоддзе	Аляксандр I Сікст I Тэлесфор Хігін Пій I Аніцэт Сотар Алеўтэр Віктар I Сефірын
III стагоддзе	Калікст I Урбан I Панціян Антэр Фабіян Карнелій Луцый I Стэфан I Сікст II Дыянісій Фелікс I Еўціхій Кай Марселін
IV стагоддзе	Марцэл I Еўсебій Мельхіяд Сільвестр I Марк Юлій I Ліберый Дамасій I Сірыцый Анастасій I
V стагоддзе	Інакенцій I Зосіма Баніфацый I Цэлесцін I Сікст III Леў I Гіляр Сімпліцый Фелікс II Геласій I Анастасій II Сімах
VI стагоддзе	Гармізд Ян I Фелікс IV Баніфацый II Ян II Агапій I Сільверый Вігілій Пелагій I Ян III Бенедыкт I Пелагій II Грыгорый I
VII стагоддзе	Сабініян Баніфацый III Баніфацый IV Адэадат I Баніфацый V Ганорый I Севярын Ян IV Тэадор I Марцін I Яўген I Віталіян Адэадат II Донус Агафа Леў II Бенедыкт II Ян V Конан Сергій I
VIII стагоддзе	Ян VI Ян VII Сісіній Канстанцін I Грыгорый II Грыгорый III Захар Стэфан II Стэфан II Павел I Стэфан III Адрыян I Леў III
IX стагоддзе	Стэфан IV Пасхалій I Яўген II Валянцін Грыгорый IV Сергій II Леў IV Бенедыкт III Мікалай I Адрыян II Ян VIII Марын I Адрыян III Стэфан V Фармоз Баніфацый VI Стэфан VI Раман Тэадор II Ян IX Бенедыкт IV
X стагоддзе	Леў V Сергій III Анастасій III Ланд Ян X Леў VI Стэфан VII Ян XI Леў VII Стэфан VIII Марын II Агапій II Ян XII Леў VIII Бенедыкт V Ян XIII Бенедыкт VI Бенедыкт VII Ян XIV Ян XV Грыгорый V Сільвестр II
XI стагоддзе	Ян XVII Ян XVIII Сергій IV Бенедыкт VIII Ян XIX Бенедыкт IX Сільвестр III Бенедыкт IX Грыгорый VI Клімент II Бенедыкт IX Дамасій II Леў IX Віктар II Стэфан IX Мікалай II Аляксандр II Грыгорый VII Віктар III Урбан II Пасхалій II
XII стагоддзе	Геласій II Калікст II Ганорый II Інакенцій II Цэлесцін II Луцый II Яўген III Анастасій IV Адрыян IV Аляксандр III Луцый III Урбан III Грыгорый VIII Клімент III Цэлесцін III Інакенцій III
XIII стагоддзе	Ганорый III Грыгорый IX Цэлесцін IV Інакенцій IV Аляксандр IV Урбан IV Клімент IV Грыгорый X Інакенцій V Адрыян V Ян XXI Мікалай III Марцін IV Ганорый IV Мікалай IV Цэлесцін V Баніфацый VIII
XIV стагоддзе	Бенедыкт XI Клімент V Ян XXII Бенедыкт XII Клімент VI Інакенцій VI Урбан V Грыгорый XI Урбан VI Баніфацый IX
XV стагоддзе	Інакенцій VII Грыгорый XII Марцін V Яўген IV Мікалай V Калікст III Пій II Павел II Сікст IV Інакенцій VIII Аляксандр VI
XVI стагоддзе	Пій III Юлій II Леў X Адрыян VI Клімент VII Павел III Юлій III Марцэл II Павел IV Пій IV Пій V Грыгорый XIII Сікст V Урбан VII Грыгорый XIV Інакенцій IX Клімент VIII
XVII стагоддзе	Леў XI Павел V Грыгорый XV Урбан VIII Інакенцій X Аляксандр VII Клімент IX Клімент X Інакенцій XI Аляксандр VIII Інакенцій XII Клімент XI
XVIII стагоддзе	Інакенцій XIII Бенедыкт XIII Клімент XII Бенедыкт XIV Клімент XIII Клімент XIV Пій VI Пій VII
XIX стагоддзе	Леў XII Пій VIII Грыгорый XVI Пій IX Леў XIII
XX стагоддзе	Пій X Бенедыкт XV Пій XI Пій XII Ян XXIII Павел VI Ян Павел I Ян Павел II
XXI стагоддзе	Бенедыкт XVI Францыск
Спіс Папаў Рымскіх Катэгорыя:Папы Рымскія