Пірацкая партыя
Пірацкая партыя — палітычная партыя, мэтай якой з’яўляецца рэформа заканадаўства ў галіне інтэлектуальнай уласнасці, патэнтаў, капірайта. Яе прыхільнікі выступаюць за свабодны некамерцыйны абмен інфармацыяй і недапушчальнасць яго пераследу па закону, а таксама за недатыкальнасць асабістага жыцця.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Першая Пірацкая партыя (The Swedish Piratpartiet) узнікла ў Швецыі 1 студзеня 2006 года пад кіраўніцтвам Рыкарда Фальквінге. Назва партыі была атрымана ад арганізацыі Piratbyrån, якая супрацьстаяла інтэлектуальнай уласнасці. Члены Piratbyrån раней заснавалі BitTorrent-трэкер The Pirate Bay. Абапіраючыся на падтрымку інтэрнэт-карыстальнікаў, партыя хутка стала папулярнай[1].
Піраты іншых краін, такія як Пірацкая партыя Аўстрыі (заснавана ў ліпені 2006 года) і Пірацкая партыя Германіі (верасень 2006 года), былі натхнёныя прыкладам Швецыі.
У кастрычніку 2006 года быў заснаваны Інтэрнацыянал пірацкіх партый як галоўная арганізацыя руху. У выбарах у Еўрапейскі Парламент 2009 года Шведская партыя піратаў атрымала 7,1 % галасоў і два месцы. Гэта быў першы значны поспех Пірацкай партыі на выбарах.
Нямецкая пірацкая партыя здолела заваяваць 8,9 % галасоў на Берлінскіх выбарах (2011 год)[2]. Чэшская Пірацкая партыя выйграла міжнародную гонку, калі правяла свайго прадстаўніка ў нацыянальны парламент: адзіны пірацкі кандыдат Лібор Міхалек (Libor Michálek) быў абраны ў сенат на выбарах 2012 года[3].
Самая вялікая перамога на выбарах у парламент адбылася ў Пірацкай партыі Ісландыі, дзе яна атрымала 5,1 % галасоў выбаршчыкаў 27 красавіка 2013 года, што дало ёй 3 месцы з 63 у Альтынгу[4].
Упсальская дэкларацыя
[правіць | правіць зыходнік]У 2009 годзе на канферэнцыі Інтэрнацыянала пірацкіх партый у горадзе Упсала (Швецыя) еўрапейскія пірацкія партыі дамовіліся пра агульныя мэты для ўдзелу ў выбарах у Еўрапейскі парламент[5][6].
Галоўнымі пытаннямі сталі:
- рэформа аўтарскага права;
- вызваленне некамерцыйнай дзейнасці ад заканадаўчага рэгулявання;
- забарона DRM-тэхналогій;
- рэформа патэнтнага права;
- замацаванне грамадзянскіх правоў;
- празрыстае дзяржаўнае кіраванне;
- хуткі і справядлівы судовы разгляд і свабода слова;
- пашырэнне права на ананімнасць у працэсе камунікацый.
Пражская дэкларацыя
[правіць | правіць зыходнік]На канферэнцыі Інтэрнацыянала пірацкіх партый у 2012 годзе ў Празе (Чэхія) еўрапейскія партыі піратаў дамовіліся ўдзельнічаць у выбарах у Еўрапейскі парламент у 2014 годзе з агульнай праграмай, а таксама аб стварэнні Еўрапейскай пірацкай партыі[7]. За Дэкларацыяй прайшлі канферэнцыі ў Патсдаме і Барселоне.
Міжнародны Пірацкі рух
[правіць | правіць зыходнік]Інтэрнацыянал Пірацкіх партый
[правіць | правіць зыходнік]Інтэрнацыянал Пірацкіх партый з’яўляецца парасоннай арганізацыяй для нацыянальных партый. З 2006 года арганізацыя існуе як свабодны саюз нацыянальных партый. З кастрычніка 2009 года Інтэрнацыянал мае статус недзяржаўнай арганізацыі, якая знаходзіцца ў Бельгіі. Афіцыйна арганізацыя была заснавана на канферэнцыі з 16 па 18 красавіка 2010 года ў Бруселі, калі статут арганізацыі быў прыняты 22 нацыянальнымі пірацкімі партыямі, што ўдзельнічалі ў мерапрыемстве.
Фонд Інтэрнацыянала Пірацкіх партый дапамагае станаўленню пірацкіх партый ва ўсім свеце. Ён функцыянуе на форумах і ў спісах рассылак для сувязі паміж нацыянальнымі партыямі. Інтэрнацыянал кіруецца Саветам на чале з сустаршынямі Грэгары Энгельсам і Войцехам Пікалам.
Піраты без межаў
[правіць | правіць зыходнік]Піраты без межаў — міжнародная асацыяцыя піратаў. У адрозненне ад Інтэрнацыяналу (які прымае да ўдзелу толькі партыі і арганізацыі), Піраты без межаў прымаюць фізічных асоб у якасці членаў. ПБМ лічаць сябе асновай для міжнародных праектаў. Пры дапамозе міжнароднага супрацоўніцтва яны імкнуцца высветліць характар уздзеяння шматнацыянальных гандлёвых дамоў на ўсіх людзей планеты, а таксама спрыяюць свабодзе і дэмакратыі. ПБМ створана незалежным камітэтам па каардынацыі Пірацкіх партый нямецкамоўных краін, вядомых як Dachluke (Германія-Аўстрыя-Швейцарыя-Люксембург).
Нацыянальныя Пірацкія партыі
[правіць | правіць зыходнік]Вопыт шведскай ініцыятывы быў падтрыманы іншымі краінамі. Пірацкія партыі былі створаны або знаходзяцца ў працэсе стварэння больш чым у 60 краінах свету.
Пірацкі рух у Беларусі
[правіць | правіць зыходнік]У Беларусі за апошнія гады было некалькі спроб арганізаваць Пірацкі рух. З-за складанага палітычнага становішча весці размову пра стварэнне паўнавартаснай партыі пакуль складана.
Са снежня 2012 года міжнародныя тэндэнцыі былі падхоплены групай маладых людзей, якія склалі рэдакцыю Пірацкага цэнтра[8].
Станам на 2013 год актывісты руху вызначалі напрамкі дзейнасці і вывучалі праблему капірайта[9].
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Anderson N. Political Pirates: А History of Sweden's Piratpartiet.
- ↑ Zweitstimmenanteile ausgewählter Parteien(нявызн.)(недаступная спасылка). Wahl zum Abgeordnetenhaus von Berlin 2011. Die Landeswahlleiterin für Berlin (18 верасня 2011). Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. Праверана 31 сакавіка 2012.
- ↑ Rick Falkvinge. Pirate Parties Win First Senator's Seat Czech Win International Race (21 кастрычніка 2012). Праверана 28 November 2012.
- ↑ «Outcome of the Elections», Icelandic National Radio, Reykjavik, 28 April 2013. Retrieved on 28 April 2013.
- ↑ European Pirate Platform 2009(недаступная спасылка). Pirate Party (Sweden). Архівавана з першакрыніцы 11 сакавіка 2013. Праверана 5 красавіка 2012.
- ↑ Uppsala-Deklaration(нявызн.). Piratenwiki. Pirate Party Germany (29 ліпеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 11 сакавіка 2013. Праверана 5 красавіка 2012.
- ↑ The Prague Declaration
- ↑ Пірацкі цэнтр Архівавана 26 чэрвеня 2015.
- ↑ Лекцыя з дыскусіяй «Праблемы капірайту» у МАЦ «Фіальта» Архівавана 5 сакавіка 2016.