Gwerz

Ur werz (liester: gwerzioù) a zo ur ganaouenn e brezhoneg hag a gont un istor.
Klotañ a ra gant ar gerioù ballad e saozneg, ha baled e kembraeg. Dre ma vez trist pe kriz an istorioù kontet alies e kred d'an dud alies int memes tra evel klemmganoù.

Gerdarzh

Dont a ra ar ger gwerz eus al latin uersus (gwerzenn, linennad barzhoneg). E kembraeg ez eus ur ger gwers ivez hag a dalv kement ha kentel.

Istor

Savet int diwar mojennoù kozh, buhez tud brudet en istor Breizh, gwallzarvoudoù, istorioù karantez ur fin skrijus dezho. Se eo pezh a greder hiriv, met pa veze savet gwerzioù e veze kaoz enne eus traoù nevez-degouezhet.

Hir-mat e vez kavet ar gwerzioù alies, kalz pozioù enne, ha goustad ez eo an ton anezhe evel ma tere ouzh ur ganaouenn hag a zo graet evit bezañ selaouet ha komprenet. Met pa oant savet ne vezent ket kavet hir, ha disheñvel eo an doare a zo hiziv da welout an amzer hag ar pad diouzh an hini a oa gwechall.

Levrioù brudet

Kavout a reer gwerzioù en oberennoù-mañ dreist-holl:

• er Barzaz Breiz, embannet gant Kervarker e 1839,
• e Gwerziou Breiz Izel gant Fañch an Uhel, embannet e daou levr e 1868 ha 1874.

Gwerzioù brudet

E Barzhaz Breizh

• Jenovefa Rustefan
• Marv Pontkalleg
• Silvestrig

E Gwerziou Breiz Izel

• Les Aubray
• Silvestrig

Gwerzioù brudet all

• An hini a garan
• En ti Eliz Iza
• Gwerz ar Seizh Sant
• Gwerz ar Vezhinerien, gant Denez Abernod
• Gwerz Fañchig Kemper
• Gwerz Ker Iz, savet gant Olier Souetr
• Gwerz koz Plouenan
• Gwerz Plogo
• Gwerz Skolvan
• Me zo ganet e-kreiz ar mor, diwar ur varzhoneg gant Yann-Ber Kalloc'h, ton savet gant Jef ar Penven.

Gwerzioù ar XXIañ kantved

• Gwerz Fañchig Kemper, gant Mark Kerrain, e 2017
• Gwerz Perin an Dorzh, gant Daniel Doujet, embannet e 2019 (http://www.emglevbroanoriant.bzh/spip.php?article1121);
• Gwerz Samuel, gant Paskal Tabuteau, embannet e-barzh Ya !, niv. 804, 6 a viz Du 2020,p. 10.

Kembre

Brudet eo ar werzaouerien-mañ:

• Siôn Cadwaladr
• Dafydd Jones (Dewi Dywyll)
• Owain Meirion
• Richard Williams (Dic Dywyll)

Gerioù kar

• kurwerz
• gwerz-veur

Liammoù diavaez

(fr)

• Blog Françoise Morvan: http://francoisemorvan.com/les-nationalistes-bretons-naiment-pas-la-gwerz/