Albert Speer
Albert Speer (19. mart 1905 – 1. septembar 1981) bio je ministar naoružanja i ratne proizvodnje Trećeg rajha tokom Drugog svjetskog rata. Kao bliski saveznik Adolfa Hitlera osuđen je u Nirnbergu na 20 godina zatvora.
Albert Speer | |
|---|---|
 Speer 1933. | |
| Rođenje | 19. mart 1905. Mannheim, Njemačka |
| Smrt | 1. septembar 1981 (76 godina) London, Ujedinjeno Kraljevstvo |
Arhitekta po struci, Speer se pridružio nacističkoj stranci 1931. godine. Njegove arhitektonske vještine učinile su ga sve istaknutijim unutar stranke čime je postao član Hitlerovog unutrašnjeg kruga. Hitler je 1937. godine imenovao Speera za generalnog građevinskog inspektora koji je imao zadatak da dizajnira i izgradi kancelariju Rajha i nacističke stranke. U tom svojstvu je bio odgovoran za središnji odjel za preseljenje koji je iselio jevrejske stanare iz njihovih domova u Berlinu. U februaru 1942. godine Speer je imenovan za ministra naoružanja i ratne proizvodnje Rajha. Koristeći doktoriranu statistiku, promovisao je "čudo od naoružanja" koje je Njemačku zadržalo u ratu. Speer je 1944. godine osnovao radnu grupu za povećanje proizvodnje borbenih aviona. Time je povećao robovsku radnu snagu u korist njemačkih ratnih napora.
Nakon rata, Speer je bio među 24 "glavna ratna zločinca" koja su uhapšena i optužena za zločine nacističkog režima na suđenju u Nirnbergu. Proglašen je krivim za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i korištenje robovskog rada čime je jedva izbjegao smrtnu kaznu. Nakon odsluženja zatvorske kazne, Speer je 1966. godine oslobođen. Zapise koje je napisao u zatvoru je iskoristio kao osnovu za dvije autobiografske knjige koje su postigle uspjeh; javnost je bila fascinirana unutrašnjim pogledom na Treći Rajh. Speer je umro od moždanog udara 1981. godine.
Kroz autobiografije i intervjue Speer je pažljivo konstruirao sebe kao čovjeka koji je duboko žalio što nije uspio otkriti monstruozne zločine Trećeg Rajha. Nastavio je negirati izričito znanje o holokaustu i odgovornost za njega. Ta je slika dominirala u njegovoj historiografiji decenijama nakon rata što je stvorilo "Mit o Speeru". Prva tema mita govori o tome da je nakon imenovanja za ministra naoružanja revolucionirao njemački ratni stroj. Druga tema je da je bio apolitični tehnokrat. Počevši od 1980.-ih, mit se počeo raspadati. Čudo od naoružanja je pripisano nacističkoj propagandi. Adam Tooze je napisao da je ideja da je Speer apolitični tehnokrat apsurdna. Martin Kitchen je u knjizi Speer: Hitlerov arhitekta izjavio da je veći dio njemačke proizvodnje oružja zapravo smanjen na sisteme koje je pokrenuo Speerov prethodnik Fritz Todt.
Vanjski linkovi
uredi
Albert Speer na Wikimedia Commonsu
