Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014.
Opći izbori u Bosni i Hercegovini 2014. održani su 12. oktobra 2014. godine. Na izborima su birani članovi Predsjedništva Bosne i Hercegovine, predstavnici za Predstavnički dom Bosne i Hercegovine, Predstavnički dom Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine, Predsjednik Republike Srpske, Potpredsjednik Republike Srpske i predstavnici za Narodnu skupštinu Republike Srpske, kao i predstavnici za Skupštine kantona u Federaciji Bosne i Hercegovine[1] Ovo su bili sedmi opći izbori u historiji Bosne i Hercegovine.
Raspisivanje izbora
urediOpći izbori u Bosni i Hercegovini, raspisani su odlukom Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine, 15. maja 2014. godine, na osnovu Izbornog zakona Bosne i Hercegovine. Odluka je objavljena u "Službenom glasniku BiH", "Službenim novinama Federacije BiH", "Službenim novinama Brčko distrikta BiH" i na službenoj web stranici Izborne komisije.
Organizacija
urediProvedba izbora trebala bi stajati oko 8.800.000 KM, što je više za oko 400.000 KM. nego troškovi Općih izbora 2010. godine. Prijavna taksa za stranke koje žele istaknuti svoje kandidate za članove Predsjedništva BiH ili zastupnike u državnom parlamentu je 20.000 KM, kadidatura za entitetske parlament stoji 14.000 KM, a 10.000 KM za kantonalne skupštine. Takse za nezavisne kandidate je polovina od predviđenih taksi. Za potporu kandidata potrebno je priložiti listu sa potpisima od najmanje 3.000 potpisanika za kandidaturu za članove Predsjedništva BiH ili zastupnike u državnom parlamentu.[2]
Izbore organira Centralna izborna komisija, a proces organizacije satoji se iz slijedećih faza:
- Prijava i ovjera političkih subjekata
- Podnošenja prijava za ovjeru političkih stranaka i nezavisnih kandidata (16-30. maja 2014);
- Ovjere političkih stranaka i nezavisnih kandidata za učešće na izborima (do 14. juna 2014.)
- Podnošenja prijava za ovjeru koalicija i listi nezavisnih kandidata (14-24. juna 2014);
- Ovjere koalicija i listi nezavisnih kandidata za učešće na izborima (do 1. jula 2014.)
- Podnošenje kandidatskih i kompenzacijskih listi
- Podnošenje kandidatskih listi (2-14. jula 2014);
- Konačna ovjera kandidatskih listi (do 8. augusta 2014);
- Podnošenje kompenzacijskih listi (do 13. augusta 2014);
- Objava konačnih listi kandidata u službenim glasilima i sredstvima javnog informiranja (do 28. augusta 2014);
- Utvrđivanje redoslijeda političkih subjekata na glasačkim listićima
- Žrijebanje za utvrđivanje redoslijeda političkih subjekata na glasačkim listićima (30-31. jula 2014);
- Akreditiranje posmatrača
- Podnošenje zahtjeva za akreditiranje međunarodnih posmatrača (16. maja - 5. oktobra 2014);
- Podnošenje zahtjeva za akreditiranje posmatrača udruženja građana i političkih subjekata (16. maja - 27. septembra 2014);
- Centralni birački spisak
- Dostavljanje podataka o promjenama u evidencijama raseljenih lica, evidenciji državljana, koji glasaju izvan Bosne i Hercegovine i određivanje biračke opcije za birače iz Brčko Distrikta (do 29. jula 2014);
- Zaključivanje i potvrđivanje konačnog Centralnog biračkog spiska (do 28. augusta 2014);
- Objavljivanje broja birača za svaku izbornu jedinicu (do 4. septembra 2014);
- Biračka mjesta
- Objavljivanje biračkih mjesta (do 8. augusta 2014);
- Objavljivanje lokacija biračkih mjesta određenih za glasanje (do 27. septembra 2014);
- Birački odbori
- Imenovanje članova biračkih odbora (do 12. septembra 2014);
- Obuka članova biračkih odbora (13. septembra - 10. oktobra 2014);
- Izborna kampanja
- Plaćeno političko oglašavanje (12. septembra - 11. oktobra 2014. do 7 sati)
- Zabrana objavljivanja rezultata ispitivanja javnog mijenja (10. oktobra od 7 sati do zatvaranja biračkih mjesta);
- Izborna šutnja (11. oktobra od 7 sati do zatvaranja biračkih mjesta);
- Izborni rezultai
- Javno izlaganje rezultata glasanja na biračkom mjestu (najkasnije 12 sati nakon zatvaranja biračkih mjesta)
- Javno izlaganje objedinjenih izbornih rezultata glasanja na nivou općine (najkasnije 24 sata nakon zatvaranja biračkih mjesta)
- Objava preliminarnih nezvaničnih i nekompletnih rezultata Općih izbora 2014. (12. oktobra u 24 sata, 13. oktobra u 12 sata, 13. oktobra u 19 sati, od 14-18. oktobra svaka 24 sata, od 19. oktobra svakih 48 sati)
- Potvrđivanje rezultata Općih izbora 2014. (najkasnije 11. novembra)
Izborni modus
urediPredsjedništvo BIH
urediNa izborima za članove Predsjedništva Bosne i Hercegovine, biraju se tri člana, po jedan iz svakog konstituivnog naroda Bosne i Hercegovine. Birač upisan u Centralni birački spisak u Federaciji Bosne i Hercegovine može glasati ili za Bošnjaka ili za Hrvata, ali ne za oba. Izabran je bošnjački i hrvatski kandidat koji dobije najveći broj glasova među kandidatima iz istog konstitutivnog naroda. Člana Predsjedništva BiH, koji se neposredno bira sa teritorije Republike Srpske, jednog Srbina, biraju birači upisani u Centralni birački spisak da glasaju u Republici Srpskoj. Izabran je kandidat koji dobije najveći broj glasova. Mandat članova Predsjedništva BiH traje četiri godine.[3]
Izborne jedinice
urediZa izbore za članove Predsjedništva Bosne i Hercegovine, Bosna i Hercegovina je izborno podijeljena u dvije osnovne izborne jedinice: Federaciju BiH i Republiku Srpsku.
Predstavnički dom Bosne i Hercegovine
urediPredstavnički dom Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine sastoji se od 42 člana, od kojih 28 neposredno biraju birači upisani u Centralni birački spisak za glasanje za teritoriju Federacije Bosne i Hercegovine, a 14 neposredno biraju birači upisani u Centralni birački spisak glasanje za teritoriju Republike Srpske. Mandat članova Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine traje četiri godine.[3]
Od 28 članova, koje neposredno biraju birači upisani u Centralni birački spisak za glasanje za teritoriju Federacije Bosne i Hercegovine, 21 bira se iz višečlanih izbornih jedinica prema formuli proporcionalne zastupljenosti, a sedam su kompenzacijski mandati izabrani sa teritorije Federacije.[3]
Od 14 članova, koje neposredno biraju birači upisani u Centralni birački spisak za glasanje na teritoriji Republike Srpske, devet se bira iz višečlanih izbornih jedinica prema formuli proporcionalne zastupljenosti, a pet su kompenzacijski mandati izabranih sa teritorije Republike Srpske kao cjeline.[3]
Izborne jedinice
urediPredstavnički dom Parlamenta F BiH
urediNa izborima za zastupnike Predstavnički dom Parlamenta Federacije neposredno se biraju 98 zastupnika, davanjem glasa za političku partiju ili koaliciju. Glasanje vrši samo na teritoriji Federacije BiH, a raspodjela mandata se vrši po proporcionalnom sistemu raspodjele. Mandat poslanika Predstavničkog doma Federacije BiH traje četiri godine. Najmanje četiri člana svakog konstitutivnog naroda mora biti zastupljeno u Predstavničkom domu. Od 98 mandata za Predstavnički dom Parlamenta Federacije BiH, direktno se bira 73 predstavnika,a 25 mjesta su kompenzacijski mandati.[4]
Izborne jedinice
urediNa izborima 2014. godine Federacija BiH je podijeljena na 12 izbornih jedinica, a izborne se jedinice preispituju svake četiri godine i određuje se broj mandata izbornoj jedinici, kako bi se osiguralo da su utvrđeni, uzimajući u obzir geografska ograničenja, u skladu sa demokratskim principima, a naročito proporcionalnošću između broja mandata i broja birača upisanih u Centralni birački spisak.[3]
Narodna skupština Republike Srpske
urediZa Narodnu skupštinu Republike Srpske biraju se 83 narodna poslanika, koje neposredno biraju birači upisani u Centralni birački spisak da glasaju za Republiku Srpsku. Jedan dio poslanika (20)[4][5] se bira na osnovu kompenzacijskih mamdata, sa preduslovom, da partija ili lista osvoji najmanje 3% glasova od ukupnog broja glasova na području entiteta. Najmanje četiri člana svakog konstitutivnog naroda mora biti zastupljeno u Narodnoj skupštini Republike Srpske.
Izborne jedinice
urediNa izborima 2014. godine Republika Srpska je podijeljena na 9 izbornih jedinica, Izborne se jedinice preispituju svake četiri godine i određuje se broj mandata izbornoj jedinici, kako bi se osiguralo da su utvrđeni, uzimajući u obzir geografska ograničenja, u skladu sa demokratskim principima, a naročito proporcionalnošću između broja mandata i broja birača upisanih u Centralni birački spisak.[3]
Predsjednik i Potpredsjednik Republike Srpske
urediPredsjednika i Potpredsjednika Republike Srpske, biraju birači upisani u Centralni birački spisak da glasaju u Republici Srpskoj. Bira se kandidat iz reda svakog konstitutivnog naroda, koji dobije najveći broj glasova. Između ta tri kandidata, po jedan iz svakog konstitutivnog naroda, za predsjednika se bira kandidat koji dobije najveći broj glasova, a dva kandidata koji se po broju osvojenih glasova nalaze na drugom i trećem mjestu biraju se za potpredsjednike. Birati se može samo jedan kandidat. Mandat predsjednika i potpredsjednika Republike Srpske traje četiri godine.[3]
- Izborne jedinice
Za izbor Predsjednika i Potpredsjednika Republike Srpske, Republika Srpska je jedna izborna jedinica.[3]
Skupštine kantona
urediBroj predstavnika u Skupštini kantona s određuje na osnovu broja birača upisanih u Centralni birački spisak. Birači glasaju za liste, a mandati se ddodjelju po proporcionalnom sistemu raspodjele. Po Izbornom zakonu BiH broj članova kantonalne skupštine je sljedeći:
- Između 20 i 25 članova, za kantone sa brojem birača upisanih u Centralni birački spisak manjim od 75.000 (Posavski kanton, Bosansko-podrinjski kanton Goražde, Zapadnohercegovački kanton i Kanton br. 10);
- Između 25 i 30 članova, za kantone sa brojem birača upisanih u Centralni birački spisak između 75.000 i 200.000 (Hercegovačko-neretvanski kanton);
- Između 30 i 35 članova, za kantone sa brojem birača upisanih u Centralni birački spisak većim od 200.000 (Unsko-sanski kanton, Tuzlanski kanton, Zeničko-dobojski kanton, Srednjobosanski kanton i Kanton Sarajevo);
Centralni birački spisak
urediU Centralnom biračkom spisku sa stanjem na dan 10. oktobra 2014, upisano je po svim izbornim jedinicama ukupno 3.278.908[4] glasača sa pravom glasa. Od toga je 3.216.177 redovnih birača sa mjestom boravka u Bosni i Hercegovini, 9.226 je odsutno, 11.366 je lično, a u inostranstvo je prijavljeno 42.139 birača. Glasanje će se odvijati na 5.401 biračkom mjestu.[4] Broj registrovanih glasača u Federaciji BiH bio je 2.037.076 a u Republici Srpskoj 1.241.832.[6]
- Bosna i Hercegovina
|
|
|
|
|
Izbori u inostranstvu
urediIzborna komisija je 15. maja 2014. objavila listu diplomatsko-konzularnih predstavništva, na kojima će državljani Bosne i Hercegovine moći glasati. Tačan broj i raspored biračkih mjesta bit će određenim posebnim propisom. Državljani Bosne i Hercegovine, koji se ne prijave za glasanje lično u diplomatsko-konzularnom predstavništvu omogut će se glasanje poštom.
Kandidati
urediNa općim izborima u Bosni i Hercegovini učestvuju 98 politička subjekata (50 političkih partija, 24 koalicije i 24 nezavisna kandidata) sa ukupno 7.748 kandidata od kojih su 3.276 (42%) žene, a 4.472 (58%) muškarci.[4] Po izvještaju Centralne izborne komisije ovjerene su 732 kandidatske liste i 7.748 kandidata, uključujući i nezavisne kandidate.
Predsjedništvo BiH
urediZa Predsjedništvo BiH prijavljeno je sedamnaest kandidata:
- 10 kandidata iz reda bošnjačkog naroda: Džebrail Bajramović (SD BiH), Mustafa Cerić (nezavisni kandidat), Bakir Hadžiomerović (SDP BiH), Sefer Halilović (BPS), Bakir Izetbegović (SDA), Mirsad Kebo (nezavisni kandidat), Fahrudin Radončić (SBB BiH), Emir Suljagić (DF), Halil Tuzlić (nezavisni kandidat) i Adil Žigić (nezavisni kandidat);[7]
- 4 kandidata iz reda hrvatskog naroda: Živko Budimir (SPP), Dragan Čović (HDZ BiH), Anto Popović (DF) i Martin Raguž (HDZ 1990);[7]
- 3 kandidata iz reda srpskog naroda: Željka Cvijanović (koalicija SNSD, DNS, SP RS), Mladen Ivanić predstavnik koalicije Savez za promjene[8] (PDP i SDS) i Goran Zmijanjac (SPP);[7]
Predsjednik Republike Srpske
urediZa Predsjednika i dva Potpredsjednika Republike Srpske kandidovano je pet kandidata: Milorad Dodik, kandidat koalicije SNSD, DNS i SP RS; Josip Jerković, član HDZ BiH; Ramiz Salkić (SDA); Enes Suljkanović (SDP BiH) i Ognjen Tadić predstavnik koalicije Savez za promjene (SDS i PDP).
Rezultati
urediUkupan odziv birača na Općim izborima u Bosni i Hercegovini bio je 54,54 % (1.788.193 od 3.278.908), od toga je u Federaciji BiH izašlo na izbore 53,06 % (1.080.907 od 2.037.076), a u Republici Srpskoj 56,96 % (707.286 od 1.241.832) od ukupnog broja (3.278.908) prijavljenih glasača.[6][9]
Predsjedništvo
urediIzbor
urediKandidat | Konstitutivni narod |
Partija | Broj glasova |
%[10] |
---|---|---|---|---|
Bakir Izetbegović | Bošnjaci | SDA | 247.235 | 32,87 |
Dragan Čović | Hrvati | HDZ BiH | 128.053 | 52,20 |
Mladen Ivanić | Srbi | Koalicija Savez za promjene (SDS i SNS RS)[11] | 318.196 | 48,71 |
Parlament BiH
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Federacija BiH
uredi(+8,47)
(n. k.)
(+2,28)
(+1,16)
(−16,62)
(−0,78)
(+0,90)
(−4,64)
(−6,10)
Partija | Broj glasova |
% | Ukupni mandati |
Direktni mandati |
Kompenzacijski mandati[10] |
---|---|---|---|---|---|
SDA | 274.057 | 27,87 | 9 | 7 | 2 |
Demokratska fronta | 150.767 | 15,33 | 5 | 4 | 1 |
SBB BIH | 142.003 | 14,44 | 4 | 3 | 1 |
Koalicija (HDZ BIH, HSS BiH, HKDU BiH, HSP dr. Ante Starčević BiH i HSP H-B) | 119.468 | 12,15 | 4 | 4 | - |
SDP BIH | 92.906 | 9,45 | 3 | 2 | 1 |
HDZ 1990 | 40.113 | 4,08 | 1 | - | 1 |
BPS | 35.866 | 3,65 | 1 | - | 1 |
A-SDA | 22.088 | 2,25 | 1 | 1 | - |
Republika Srpska
urediPartija | Broj glasova |
% | Ukupni mandati |
Direktni mandati |
Kompenzacijski mandati[10] |
---|---|---|---|---|---|
SNSD | 249.314 | 38,46 | 6 | 5 | 1 |
SDS | 211.603 | 32,64 | 5 | 4 | 1 |
Koalicija PDP-NDP | 50.338 | 7,76 | 1 | - | 1 |
Koalicija DNS, Nova Srpska, SRS-Budućnost Srpske[11] | 37.072 | 5,72 | 1 | - | 1 |
SDA | 31.658 | 4,88 | 1 | - | 1 |
Parlament FBiH
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Predstavnički dom
urediPartija | Broj glasova |
% | Ukupni mandati |
Direktni mandati |
Kompenzacijski mandati[10] |
---|---|---|---|---|---|
SDA | 275.728 | 27,79 | 29 | 21 | 8 |
SBB BIH | 145.946 | 14,71 | 16 | 13 | 3 |
Demokratska fronta | 125.058 | 12,90 | 14 | 10 | 4 |
Koalicija (HDZ BIH, HSS BiH, HKDU BiH, HSP dr. Ante Starčević BiH i HSP H-B) | 118.375 | 11,93 | 13 | 11 | 2 |
SDP BIH | 100.626 | 10,14 | 11 | 10 | 1 |
HDZ 1990 | 40.125 | 4,04 | 4 | 4 | - |
BPS | 36.873 | 3,72 | 4 | - | 4 |
Stranka za Bosnu i Hercegovinu | 32.790 | 3,30 | 3 | - | 3 |
A-SDA | 22.334 | 2,25 | 2 | 2 | - |
Naša stranka | 15.248 | 1,54 | 1 | 1 | - |
Laburisti Bosne i Hercegovine | 5.607 | 0,57 | 1 | 1 | - |
Dom naroda
urediOvaj odlomak potrebno je proširiti. |
Predsjednik RS
urediKandidat | Partija | Broj glasova | %[10] |
---|---|---|---|
Milorad Dodik Predsjednik |
SNSD | 302.573 | 45,22 |
Ramiz Salkić Potpredsjednik |
Koalicija Domovina (Stranka za Bosnu i Hercegovinu, SDA, HSP BiH, SBB BiH, Demokratska fronta)[11] | 24.950 | 3,73 |
Josip Jerković Potpredsjednik |
Koalicija (HDZ BIH, HSS BiH, HKDU BiH i HSP H-B) | 6.562 | 0,98 |
Narodna skupština RS
urediPartija | Broj glasova |
% | Ukupni mandati |
Direktni mandati |
Kompenzacijski mandati |
---|---|---|---|---|---|
SNSD | 213.645 | 32,24 | 29 | 24 | 5 |
SDS, Srpska radikalna stranka Republike Srpske i PUP RS | 173.742 | 26,22 | 24 | 20 | 4 |
DNS | 61.140 | 9,23 | 8 | 6 | 2 |
PDP | 48.848 | 7,37 | 7 | 6 | 1 |
Domovina | 34.952 | 5,27 | 5 | 3 | 2 |
NDP | 33.966 | 5,13 | 5 | 3 | 2 |
SP RS | 33.692 | 5,09 | 5 | 1 | 4 |
Skupštine kantona u FBiH
urediNapomene
uredi- ^ Birači sa područja entiteta Federacija BiH, mogu glasati za člana Predsjedništva BiH iz reda bošnjačkog i hrvatskog naroda
- ^ Birači sa područja entiteta Republika Srpska, mogu glasati za člana Predsjedništva BiH iz reda srpskog naroda
- ^ A-SDA je u izborima za Kantonalnu skupštinu Unsko-sanskog kantona nastupila u koaliciji sa Kladuškom strankom privrednog prosperiteta.[11]
- ^ Na izborima za Kantonalnu skupštinu Srednjobosanskoh kantona, HSS Stjepana Radića je samostalno nastupila.
- ^ Na izborima za Kantonalnu skupštinu Kantona br. 10, HSP BIH je nastupila u koaliciji sa HSS Stjepana Radića
Reference
uredi- ^ Opći izbori u nedelju 12. oktobra 2014 (bs)(hr)(sr)(en).
- ^ "Opći izbori u BiH raspisani za 12. listopada". Arhivirano s originala, 12. 9. 2014. Pristupljeno 17. 5. 2014.
- ^ a b c d e f g h Izborni zakon Bosne i Hercegovine
- ^ a b c d e f Osnovne informacije o Općim izborima
- ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka
<ref>
; nije naveden tekst za reference s imenomIZRS
- ^ a b c d e f g h i j Odluka o zaključivanju i potvrđivanju izvoda iz Centralnog biračkog spiska sa stanjem na dan 28. augusta 2014. godine u 24:00
- ^ a b c "Kandidati za Predsjedništvo BiH: Bošnjaci će imati najveći izbor na glasačkom listiću radiosarajevo.ba". Arhivirano s originala, 12. 9. 2014. Pristupljeno 10. 8. 2014.
- ^ Zvanične kandidatske liste
- ^ Odziv birača na biračkim mjestima za izbore 2014 do 19:00 sati
- ^ a b c d e Rezultati općih izbora na stranici Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine
- ^ a b c d e f g Koalicijske liste