Ibn-Tejmije
Ibn-Tejmije | |
|---|---|
| Rođenje | 22. januar 1263. Haran, Turska |
| Smrt | 20. septembar 1328 (65 godina) |
Ibn-Tejmije (ar. ابن تيمية) bio je filozof, teolog i logičar. Rođen je 10. rebiul-evvela 661. po Hidžri (1263) u Harranu u pokrajini Džezire. Porodica mu je bila veoma poznata po nauci. Njegov otac Abdul-Halim bio je učenjak hadisa, a njegov djed Medždudin Abul Barakat pisac je djela Muntakha Akhbar. Ibn-Tejmije je rođen u vrijeme velikih vjerskih i političkih događanja. Samo pet godina prije njegovog rođenja Mongoli su razorili i opustošili Bagdad, a njegova porodica morala se preseliti u Damask, dok je on još bio mali dječak. Zvjerstva Mongola snažno su utjecala na dječaka, koji je otad duboko zamrzio tlačenje, koje ga je tada poticalo na hrabrost u borbi protiv neprijatelja. Ibn-Tejmije se odlikuje nastojanjima da se razvije u mnogim područjima nauke. Bio je bistre naravi i jakog karaktera. Njegova nauka i primjena vjere ne odnosi se samo na jedan mezheb, iako je prema porijeklu pripadao hanbelijskom, nego je pokušaj utjelovljenja svih pravaca u fikhu i akaidu u jedan, čime bi se ujedinila zajednica muslimana u borbi protiv Mongola.
Biografija
[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1263. u Harranu (današnja Turska) u poznatoj porodici teologa. Njegov djed Ebu el-Barkat Madžd ad-Din ibn Tejmije el-Hanbeli (u. 1255) bio je poznati učitelj hanbelijskog fikha, a bila su poznata i učenjačka iskustva njegovog oca Šihaba el-Dina Abdul-Halima ibn Tejmije (u. 1284). Zbog mongolske invazije Ibn-Tejmijina porodica seli se u Damask, koji je bio pod vladavinom egipatskih Memluka. Njegov otac predavao je s minbera Umejadske džamije te je Ibn-Tejmije nastojao slijediti Abdul-Halimove stope studirajući pred najvećim učenjacima tog vremena. Upoznao se sa sekularnim i religijskim naukama (akaid i fikh) njegovog vremena, a pridavao je pažnju i arapskoj kniževnosti i leksikografiji te studirao matematiku i kaligrafiju. Osim religijskih nauka, studirao je jurisprudenciju od njegovog oca i postao pravi predstavnik hanbelijske škole. Mada je ostao vjeran toj školi, čijom je doktrinom ovladao, upoznao se i s drugim islamskim disciplinama, Kur'anom i hadisom te proučavao teologiju i filozofiju. Bio je poznat po osporavanju mnogih stavova sufizma, šiizma i kršćanstva. Njegov učenik Ibn-Kajim el-Dževzije napisao je poznatu poemu "O, Kristovi obožavaoci", gdje je ispitana dogma trojstva, podupirana od mnogih kršćanskih sekti.
Njegov problem s vlastima počeo je kad je s delegacijom uleme potpisao da razgovara sa Gazan-hanom o zaustavljanju njegovih napada na muslimane. Izviješteno je da se ulema nije usudila ništa reći vladaru osim Ibn-Tejmije. Bio je pritvaran nekoliko puta zbog sukoba s pravnicima i teolozima tog vremena. Posljednjih 15 godina života proveo je u Damasku. Njegovi učenici bili su na udaru obnovljenih progona. Od augusta 1320. do 1321. po naredbi iz Kaira bio je zatvoren u citadeli u Damasku zbog podržavanja doktrine smanjenja lahkoće kojom bi se jedan musliman mogao rastaviti od svoje supruge. Umro je u Damasku 1328. i ukopan izvan muslimanskog mezarja.