Idi na sadržaj

Nacionalna biblioteka Francuske

Koordinate: 48°50′01″N 2°22′33″E / 48.83361°N 2.37583°E / 48.83361; 2.37583
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
(Preusmjereno sa BNF (identifikator))
Nacionalna biblioteka Francuske
Bibliothèque nationale de France
Otvorena1461; prije 563 godina (1461)[1]
LokacijaPariz, Francuska
Koordinate48°50′01″N 2°22′33″E / 48.83361°N 2.37583°E / 48.83361; 2.37583
PredmetiKnjige, akademski žurnali, novine, časopisi, zvučni i muzički snimci, Patenti, baze podataka, karte, Pečati, grafike, crteži i rukopisi
VrstaNacionalna biblioteka
Veličina42 miliona predmeta, uključujući 16 miliona knjiga, 410 000 časopisa, 950 000 mapa, 2 miliona muzičkih listova. 48B web arhiva što odgovara 1.800 terabajta[2]
DirektorLaurence Engel
Budžet€ 254 miliona[2]
Zaposleni2.300
Zakonski depozitDa
Veb-sajtbnf.fr

Nacionalna biblioteka Francuske (francuski: Bibliothèque Nationale de France) jest nacionalna biblioteka, smještena u Parizu na dvije glavne lokacije poznate kao Richelieu i François-Mitter. To je nacionalno skladište svega što je objavljeno u Francuskoj. Neke od njegovih obimnih kolekcija, uključujući knjige i rukopise, ali i dragocjene predmete i umjetnička djela, izložene su u BnF muzeju (ranije poznatom kao Cabinet des Médailles) na lokaciji Richelieu.

Nacionalna biblioteka Francuske je javna ustanova pod nadzorom Ministarstva kulture. Njegova misija je da formira zbirke, posebno kopije djela objavljenih u Francuskoj koje se po zakonu moraju tamo deponirati, konzervirati i učiniti dostupnim javnosti. Izrađuje referentni katalog, sarađuje sa drugim domaćim i međunarodnim ustanovama, i učestvuje u istraživačkim programima.

Historija

[uredi | uredi izvor]

Nacionalna biblioteka Francuske vodi svoje porijeklo od Kraljevske biblioteke koju je u palači Louvre osnovao Karlo V 1368. Karlo V je primio zbirku rukopisa od svog prethodnika, Ivana II, i prenio ih u Louvre iz Palais de la Cité. Prvi bibliotekar bio je Claude Mallet, kraljev sobar, koji je napravio svojevrsni katalog, Inventoire des Livres du Roy nostre Seigneur estans au Chastel du Louvre. Jean Blanchet je napravio još jedan popis 1380, a Jean de Bégue jedan 1411. i drugi 1424. Karlo V je bio pokrovitelj učenja i podsticao je stvaranje i prikupljanje knjiga. Poznato je da je angažovao Nicholasa Oresmea, Raoula de Preslea i druge da prepisuju drevne tekstove. Nakon smrti Karla VI, ovu kolekciju je kupio engleski regent Francuske, vojvoda od Bedforda, koji ju je prenio u Englesku 1424. Očigledno je rasparčana nakon njegove smrti 1435.[3]

Karlo VII je malo učinio da popravi gubitak ovih knjiga, ali pronalazak štamparstva je rezultirao pokretanjem još jedne zbirke u Louvru koju je naslijedio Luj XI 1461. Karlo VIII je zaplijenio dio zbirke kraljeva Aragona.[4] ] Luj XII, koji je naslijedio biblioteku u Bloisu, ugradio je potonju u Bibliothèque du Roi i dodatno je obogatio zbirkom Gruthuyse i pljačkom Milana. Franjo I je prenio zbirku 1534. u Fontainebleau i spojio je sa svojom privatnom bibliotekom. Tokom njegove vladavine, fini povezi postali su popularni, a mnoge knjige koje su dodali on i Henri II su remek-djela umjetnosti uvezivanja knjiga.[5]

Pod bibliotekarstvom Jacquesa Amyot-a, zbirka je prebačena u Pariz, a zatim premještana u nekoliko navrata, što je proces tokom kojeg su mnoga blaga izgubljena. Henrik IV ju je preselio u Collège de Clermont 1595, godinu dana nakon protjerivanja isusovaca. Godine 1604. isusovcima je dozvoljen povratak i zbirka je premještena u samostan Cordeliers, a zatim 1622. u obližnji Confrérie de Saint-Côme et de Saint-Damien u ulici de la Harpe. Imenovanje Jacquesa Augustea de Thoua za bibliotekara pokrenulo je period razvoja koji ga je učinio najvećom i najbogatijom zbirkom knjiga na svijetu. Naslijedio ga je sin kojeg je, kada je pogubljen zbog izdaje, zamijenio Jérôme Bignon, prvi u nizu bibliotekara istog imena. Pod de Thouom, biblioteka je obogaćena zbirkama kraljice Katarine Medici. Biblioteka je brzo rasla za vrijeme vladavine Luja XIII i Luja XIV, u velikoj mjeri zahvaljujući interesovanju ministra Jean-Baptiste Colberta, koji je i sam bio predani kolekcionar knjiga.[5]

Lokacija u Rue de la Harpe postala je neadekvatna, biblioteka je ponovo premještena, 1666, u dve susjedne kuće u Rue Vivienne. Nakon Colberta, ministar Luja XIV Louvois također se zainteresirao za biblioteku i angažovao Jean Mabillon, Melchisédech Théveno i druge da nabavljaju knjige iz svih izvora. Godine 1688. sastavljen je katalog u osam tomova.[5] Louvois je razmatrao podizanje raskošne zgrade kako bi se smjestio na ono što će postati Vendôme, projekat koji je međutim ostao neizvršen nakon ministrove smrti 1691.

Biblioteka je otvorena za javnost 1692, pod upravom Abbott Camille le Tellier de Louvois, ministrovog sina. Opata Louvoisa naslijedio je Jean-Paul Bignon, koji je 1721. iskoristio priliku propasti kompanije John Law's Mississippi. Kompanija je zakonom preseljena u bivšu palatu kardinala Mazarina oko hotela Tubeuf, a njen neuspjeh oslobodio je značajan prostor u kojem bi se biblioteka proširila (iako će sam hotel Tubeuf ostati pod okupacijom Francuske istočnoindijske kompanije, a kasnije i francuske finansijske birokratije sve do 1820-ih. Bignon je također pokrenuo potpunu reformu bibliotečkog sistema. Izrađeni su katalozi koji su se pojavljivali od 1739. do 1753. u 11 tomova. Zbirke su se postepeno povećavale kupovinom i poklonom do izbijanja Francuske revolucije, u to vrijeme u velikoj opasnosti od djelomičnog ili potpunog uništenja, ali zahvaljujući aktivnostima Antoine-Augustin Renouarda i Josepha Van Praeta biblioteka nije pretrpio oštećenja.[5]

Bibliotečke zbirke su porasle na preko 300.000 tomova tokom radikalne faze Francuske revolucije kada su zapljenjene privatne biblioteke aristokrata i sveštenstva. Nakon uspostavljanja Prve Francuske republike u septembru 1792, "Skupština je proglasila Bibliotheque du Roi nacionalnim vlasništvom i institucija je preimenovana u Bibliothèque Nationale. Nakon četiri vijeka kontrole od strane krune, ova velika biblioteka sada je postala vlasništvo francuskog naroda."[3]

Uspostavljena je nova upravna organizacija. Napoleon se jako zainteresovao za biblioteku i između ostalog izdao naredbu da joj se sve knjige u pokrajinskim bibliotekama koje Bibliothèque Nationale ne posjeduje predaju istoj uz zamjenu jednake vrednosti iz duplih zbirki, što je omogućilo, po riječima Napoleona, da se primjerak bilo koje knjige u Francuskoj pronađe u Nacionalnoj biblioteci. Napoleon je dalje povećavao zbirku plijenom od svojih osvajanja. Značajan broj ovih knjiga je restauriran nakon njegovog pada. U periodu od 1800. do 1836. biblioteka je bila praktično pod kontrolom Josepha Van Praeta. U trenutku njegove smrti sadržavala je više od 650.000 štampanih knjiga i oko 80.000 rukopisa.[5]

Nakon niza promjena režima u Francuskoj, postala je Carska nacionalna biblioteka, a 1868. je premještena u novoizgrađene zgrade u Rue de Richelieu koje je dizajnirao Henri Labrouste. Nakon Labrousteove smrti 1875, biblioteka je dodatno proširio arhitekta Jean-Louis Pascal, uključujući veliko stepenište i Ovalnu sobu. Godine 1896. biblioteka je i dalje bila najveće skladište knjiga na svijetu, iako su je u međuvremenu nadmašile druge biblioteke.[6] Do 1920. zbirka biblioteke narasla je na 4.050.000 svezaka i 11.000 rukopisa.[5]

M. Henri Lemaître, potpredsjednik Francuskog bibliotečkog udruženja i bivši bibliotekar Bibliothèque Nationale iznio je priču o francuskim bibliotekama i bibliotekarima za vrijeme njemačke okupacije, zapis o uništenju i rasnoj diskriminaciji. Tokom 1940–1945, više od dva miliona knjiga izgubljeno je u ratnim razaranjima, od kojih su mnoge činile nezamjenjive lokalne zbirke kojima je Francuska obilovala. Nijemci su zaplenili hiljade knjiga, uključujući kompletne biblioteke. Ipak, francuski bibliotekari su se čvrsto suprotstavili svim prijetnjama i nastavili da služe svojim čitaocima koliko su mogli, a mnogi su doživjeli zatvorske kazne i smrt. Uprkos protivljenju nacista, omogućavali su pristup knjigama francuskim ratnim zarobljenicima. Nastavili su da snabdjevaju čitaocima od poverenja knjigama na raznih zabranjenih lista; a kada je došlo oslobođenje, bili su spremni sa svojim planovima za rehabilitaciju sa stvaranjem novih bibliotečkih centara za francuski narod po uzoru na engleski okružni bibliotečki sistem.[7]

Lokacija Richelieu

[uredi | uredi izvor]

Lokalitet Richelieu zauzima cijeli gradski blok u Parizu, okružen ulicama de Richelieu (zapad), i des Petits-Champs (jug), ulicom Vivienne (istok) i rue Colbert [fr] (sjever). Postoje dva ulaza, odnosno na 58, ulica de Richelieu i 5, ulica Vivienne. Ova lokacija je bila glavna lokacija biblioteke 275 godina, od 1721. do 1996. Na njoj se sada nalazi Muzej BnF-a, kao i objekti BnF-a, biblioteka Instituta National d'Histoire de l'Art (u Saller Labrousteu od 2016.) i biblioteka École Nationale des Chartes. Sveobuhvatno je renoviran 2010-ih i ranih 2020-ih prema dizajnu arhitekata Brune Gaudina i Virginie Brégal.

  • Fasada na ulici de Richelieu
    Fasada na ulici de Richelieu
  • Glavno dvorište
    Glavno dvorište
  • Dvorište bivšeg francuski: Hôtel Tubeuf, na ulici des Petits-Champs
    Dvorište bivšeg francuski: Hôtel Tubeuf, na ulici des Petits-Champs
  • Vrt prema ulici Vivienne
    Vrt prema ulici Vivienne
  • francuski: Salle Labrouste
    francuski: Salle Labrouste
  • francuski: Salle Ovale
    francuski: Salle Ovale
  • BnF Muzej, francuski: salle des Colonnes
    BnF Muzej, francuski: salle des Colonnes

Zbirke

[uredi | uredi izvor]

Zbirka rukopisa

[uredi | uredi izvor]

Odjel rukopisa čuva najveću kolekciju srednjovjekovnih i modernih rukopisa širom svijeta. Zbirka obuhvata srednjovekovne chansons de geste i viteške romanse, istočnu književnost, istočne i zapadne religije, antičku historiju, historiju nauke i književne rukopise Paskala, Didroa, Apolinera, Prusta, Kolet, Sartra itd. Zbirka je organizovana:

prema jeziku (starogrčki, latinski, francuski i drugi evropski jezici, arapski, koptski, etiopski, hebrejski, perzijski, turski, bliskoistočni jezici, kineski, japanski, tibetanski, sanskrit, tamilski, indijski jezici, vijetnamski, itd.) Biblioteka sadrži oko 5.000 starogrčkih rukopisa, koji su podijeljeni u tri fonda: Ancien fonds grec, fonds Coislin i Fonds du Supplément grec.[8] prema sadržaju: učeni i bibliofilski, zbirke naučne građe, bibliotečki arhivi, genealoške zbirke, francuske provincije, masonske zbirke itd.

Digitalna zbirka

[uredi | uredi izvor]

Gallica[13] je digitalna biblioteka za online korisnike Bibliothèque Nationale de France i njenih partnera. Osnovan je u oktobru 1997. Danas raspolaže sa više od šest miliona digitalizovanih materijala raznih vrsta: knjiga, časopisa, novina, fotografija, karikatura, crteža, grafika, postera, mapa, rukopisa, antiknog novca, partitura, pozorišnih kostima i scenografija, audio i video materijala. Sva bibliotečka građa je besplatno dostupna.

10. februara 2010, digitalizovana kopija Scene boemskog života Henrija Murgera (1913) postala je Gallikin milioniti dokument. A u februaru 2019, petmilioniti dokument bio je kopija rukopisa "Zapis o neuspješnom putovanju u Zapadnu Indiju" pohranjenog u Bibliothèque Inguimbertine.

Od 1. januara 2020. Gallica je na internetu stavila na raspolaganje otprilike:

  • 6 miliona dokumenata
  • 690.311 knjiga
  • 176.341 mapa
  • 144.859 rukopisa
  • 1,468,952 slike
  • 3,968,841 novina i časopisa
  • 51.055 muzičkih listova
  • 51.170 audio zapisa
  • 510.807 objekata
  • 1.705 video snimaka

Većina Gallicinih zbirki je konvertovana u tekstualni format korištenjem optičkog prepoznavanja znakova (OCR), što omogućava pretraživanje cijelog teksta u bibliotečkom materijalu.

Svaki dokument ima digitalni identifikator, takozvani ARK (Archival Resource Key) Nacionalne biblioteke Francuske i popraćen je bibliografskim opisom.

Spisak direktora

[uredi | uredi izvor]

1369–1792

[uredi | uredi izvor]

1792–present

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Jack A. Clarke. "French Libraries in Transition, 1789–95." The Library Quarterly, Vol. 37, No. 4 (Oct., 1967)
  2. ^ a b "La BnF en chiffres". Arhivirano s originala, 11. 9. 2023.
  3. ^ a b Priebe, Paul M. (1982). "From Bibliothèque du Roi to Bibliothèque Nationale: The Creation of a State Library, 1789–1793". The Journal of Library History. 17 (4): 389–408. JSTOR 25541320.
  4. ^ Konstantinos Staikos (2012), History of the Library in Western Civilization: From Petrarch to Michelangelo, New Castle, DE: Oak Knoll Press, ISBN 978-1-58456-182-8
  5. ^ a b c d e f National Library of France, arhivirano s originala, 9. 11. 2019, pristupljeno 23. 10. 2023
  6. ^ Dunton, Larkin (1896). The World and Its People. Silver, Burdett. str. 38.
  7. ^ "University and Research Libraries". Nature. 156 (3962): 417. 6. 10. 1945. Bibcode:1945Natur.156Q.417.. doi:10.1038/156417a0.
  8. ^ See the Tome III-1 link: http://editions.bnf.fr/catalogue-des-manuscrits-grecs-iii-1-supplément-grec-n°-1-à-150 Arhivirano 16. 8. 2023. na Wayback Machine. The Tome III-2 is not listed on the site. The Tome III-3 link: http://editions.bnf.fr/catalogue-des-manuscrits-grecs-iii-3-supplément-grec-n°-901-1371 Arhivirano 17. 11. 2023. na Wayback Machine

Dodatna literatura

[uredi | uredi izvor]

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Nacionalna_biblioteka_Francuske&oldid=3552870"