Уряанхай хуудаһанай эхэ кодые хаража байна

{{Инфобокс үндэһэтэн
|group=Уряанхай яһатан / тывалар
|image=[[File:Kongar-ol Ondar.jpg|200px]]
|image_caption = Уряанхай дуушан
|poptime   =  300 000 үлүү
|region1   = 
{{flagicon|RUS}} [[ОХУ]]: <br /> 263 934 (2010 он, энэ тоодо 1 858 [[туһа]] яһатан)<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls Перепись-2010]</ref>                                                                                                                   
|region2   = {{flag|Монгол}}: 31 823 (2010 он)
|region3   = {{flagicon|PRC}} [[Хитад улас|Хитад]]: 4000                                      
|rels=[[Буддын шажан]], [[бөө мүргэл]]
|langs=[[Уряанхай хэлэн|уряанхай]], [[Монгол хэлэн|монгол]]
|related= [[Һоёд]], [[уйгар]]
}}
'''Уряанхай яһатан''' (<small>[[уряанхай хэлэн|уряанхай]]</small> ''тывалар'') — [[Ородой Холбооной Улас]]ай (РФ-иин) [[Тыва]] уласта, [[Саяан уула|Саяан уулын]] орондо ажаhуудаг [[түрэг хэлэнэй бүлэ|түрэг хэлэтэ]] арад түмэн юм. Тувашуудые [[Монголшууд]]ай [[уряанхай омог]] гарал нэгэтэй гэжэ түүхэшэд үздэг. Тагна Уряанхай, туһа уряанхай гэжэ 2 хубаагдадаг болоод тэдэнь Хара һүлдэ болон Сагаан һүлдээр баһа илгагдадаг байна. Мүнөөдэрэй РФ-да амидаржа байдаг уряанхайшууд [[хирхис]] болон [[яхад]]тай (саха) холилдон бии болоһон байна. Тэдэ [[Монгол улас]]ай [[Баян-Үлгы]] аймагай [[Сэнгэл сомон]]до олоноороо амидархаһаа гадна [[Убса]], [[Хобдо]] аймагта сөөн тоогоор оршон һуудаг. Уряанхай өөрһэдөө [[Тоба]]нартай холбожо үзэхэ ябадал бии.
Тубашуудай үбгэниинь [[дубо]] аймаг гэжэ үзэдэг ба дубонар одоогой [[Тыва]]да байба. [[Тыва]]гай нютагта эртэ сагта уйгар, хирхис, [[самоедь]], [[кеть]], монгол, европын гаралтай ираншууд байһаниинь тывашуудай бүрилдэхүүндэ холилдон орожо һэн. Тывагай салчак (салжиуд?), монгуш, мингад обогые монгол гаралтай гэдэг. Зарим эрдэмтэд 19-р зуунай үедэ [[Тыва]]да байһан олон үндэһэтэнүүд холилдожо түрэгжэһэн гэжэ бэшэһэн байдаг. Монгол эрдэмтэд тывашуудай олонхинь монгол гаралтай гэжэ үзэдэг.
== Байдал ==
Тубашуудай нэрэ 6-7 дугаар зуунай үеһөө дубо, тубо, туба гэһэн гаража ерэһэн түүхэтэй ажа һэн. 17 дугаар зуунай үеһөө Алтайн уулаар нютаглажа байһан монголшуудые ородууд тува, уряанхай гэхэ зэргээр нэрлэхэ болоо һэн. Тэдэ өөрһэдөө тыбы гэдэг гэһэн баримта зарим газар үзэгдэдэг ажа,үндэһэн байра-[[гэр]],оро усхэбэрилгэ байра-конус хэлбэриин [[урса|урса]].

== Зураг ==
<gallery>
Файл:Tozhu Tuvan.jpg
Файл:Бел аржаанда чаштар.JPG
Файл:Gendos-2008 Warszawa.jpg
Файл:Kongar-ol Ondar.jpg
Файл:Tuvans Horse riding.jpg
Файл:Tuvan wrestlers 2.jpg
</gallery>

== Зүүлтэ ==
{{зүүлтэ}}

{{stub}}

[[Категори:Оросой арадууд]]
[[Категори:Сибириин арадууд]]
[[Категори:Уряанхай]]