Озьбек тили
| Озьбек тили O‘zbek tili, Ўзбек тили | |
|---|---|
| Мемлекетлер: | Озьбекистан, Афгъанистан, Русие, Къыргъызистан, Къазахистан, Таджикистан, Афгъанистан, Тюркменистан |
| Ресмий статус: | Озьбекистан Афгъанистан |
| Лаф эткен сайысы: | 48.5 миллион |
| Сыныфлаштырма | |
| Категория: | Аврасия тиллери |
| Алтай тиллери | |
| Элифбе: | латин элифбеси, кирилл элифбеси, арап элифбеси |
| Тиль кодлары | |
| ISO 639-1: | uz |
| ISO 639-2: | uzb |
| ISO 639-3: | uzb, uzn, uzs |
 Википедиянынъ Озьбекче болюги бар
| |
Озьбек тили (озь ады О‘збек тили) – Тюркий тиллерден Къарлукъ группасына аит бир тиль. Озьбекистаннынъ бир ресмий тиль олып, бутюн Орта Асияда лаф этильген, Тюркий тиль аилесининъ 3-нджи буюк векилидир. Шималь ве дженюп шивелери олмакъ узере эки шивеси бар. Шималь шивеси 40 000 000-гъа якъын бир топлулыкъ тарафындан Озьбекистанда, дженюп шивеси исе тахминен 4 500 000 нуфуслы бир азлыкъ тарафындан Афгъанистанда лаф этиле. Озьбек тили Уйгъур тилине якъын тильдир. Озьбек тили Тюркистан джогърафиясында Озьбекистан тышында яйылгъан олгъан озьбеклер арасында; Къыргъызистан, Къазахистан, Таджикистан, Афгъанистан, Тюркменистанда де къулланыла. Сёз мевзусы базы регионларда регионнынъ ресмий тилинден де чокъ къулланыла.
Элифбе
[денъиштир | кодуны денъиштир]
1924 сенесинден эвель, бутюн Орта Асия тиллери Арап язысынен язылыр эди. 1924-1940 арасында ресмий Озьбек тили, Сталин идареси тарафындан Кирил элифбеси исрар даятылынджагъа къадар Латин элифбесинен язылгъан. 1992 йылына къадар Озьбеклер Кирил элифбесини къулланмагъа девам эттилер, факъат шимди Кирил элифбеси аля даа яйгъын олмасына бакъмадан Латин элифбеси ресмий оларакъ къабул этильгендир.
- Кирил:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о |
| П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц |
| Ч ч | Ш ш | Ъ ъ | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Ў ў |
| Қ қ | Ғ ғ | Ҳ ҳ |
- Латин:
| А а | Б б | Джх джх | D д | Е е | Ф ф | Г г | Г‘ г‘ |
| Х х | I и | Ж ж | К к | L л | М м | Н н | О о |
| О‘ о‘ | П п | Къ къ | Р р | С с | Сх сх | Т т | У у |
| V в | Й й | X x | З з | ’ |
Язы мисали
[денъиштир | кодуны денъиштир]- Озьбекче (латин):
Барджха одамлар эркин, къадр-къиммат ва хукъукъларда тенг бо'либ туг'иладилар. Улар акъл ва виждон сохибидирлар ва бир-бирлари билан биродарларджха муомала къилисхлари зарур.
- Озьбекче (кирил):
Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур.
- Къырымтатарджа:
Бутюн инсанлар урь, сайгъы ве укъукълар итибары иле мусавий догъалар. Акъыл ве видждангъа саиплер ве бир-бирлерине къаршы агъа-къардашлыкъ фикирнен арекет этмелидирлер.