Αρχαιολογική θέση

Ως αρχαιολογική θέση ή αρχαιολογικός τόπος εννοείται εκείνη η περιοχή στην επιφάνεια της γης στην οποία κατανέμονται τα αρχαιολογικά δεδομένα. Όσον αφορά στο περιεχόμενό της, μια αρχαιολογική θέση είναι δυνατόν να συνδέεται με μια κατηγορία δεδομένων (π.χ. τέχνεργα, οικοδεδομένα) ή οποιονδήποτε συνδυασμό τους.

Αρχαιολογική θέση

Λειτουργία

Όσον αφορά στη λειτουργία, οι αρχαιολογικές θέσεις διακρίνονται σε οικισμούς, σπήλαια και βραχοσκεπές, καταυλισμούς, τελετουργικά κέντρα ή ιερά, ναούς και ταφικές θέσεις ή νεκροταφεία, και θέσεις με εξειδικευμένες λειτουργίες (εμπορικές θέσεις ή «εμπορεία», στρατιωτικές εγκαταστάσεις, λατομεία, μεταλλεία, εργαστήρια, λιμενικές εγκαταστάσεις κ.α.).

Μέγεθος - μορφή - χρονική διάρκεια

Ως προς το μέγεθος και τη μορφή, μια αρχαιολογική θέση μπορεί να αντιπροσωπεύεται είτε στο σύνολό της από έναν οικισμό ή από κάποιο μεμονωμένο κτίσμα, ή ακόμη από την απλή παρουσία εργαλείων ή κεραμεικής. Όσον αφορά στους οικισμούς -ειδικότερα όταν αυτοί δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι και τα όριά τους δεν είναι σαφώς καθορισμένα (από οχυρωματικά τείχη, τάφρους, περιβόλους, από την εμφανή τοπογραφική τους θέση -για παράδειγμα λόφος, ακρωτήριο) ή όταν δεν χαρακτηρίζονται από σημαντικά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, είναι δυνατόν να αναγνωριστούν από την κατανομή και την πυκνότητα των υλικών καταλοίπων τους στο χώρο.

Ως προς τη διάρκεια χρήσης, υπάρχουν αρχαιολογικές θέσεις που χρησιμοποιήθηκαν για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, άλλες που διήρκεσαν για μία ή περισσότερες γενεές και άλλες που χρησιμοποιήθηκαν επανειλημμένα (ενδεχομένως με περιόδους εγκατάλειψης) επί αιώνες ή ακόμη και χιλιετίες.

Αρχαιολογική γεωγραφική περιοχή

Οι αρχαιολογικές θέσεις αποτελούν βασικές μονάδες έρευνας στην αρχαιολογία και πολλές αρχαιολογικές μελέτες στις μέρες μας εξακολουθούν να διεξάγονται στο επίπεδο μεμονωμένων θέσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες, όμως, διαπιστώνεται η τάση να μελετώνται οι αρχαιολογικές θέσεις ως τμήμα ενός ευρύτερου φυσικού περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να δίνεται έμφαση σε μεγαλύτερες και πιο περιεκτικές μονάδες έρευνας, τις αρχαιολογικές γεωγραφικές περιοχές.

Η αρχαιολογική γεωγραφική περιοχή περιλαμβάνει μια σειρά από αρχαιολογικές θέσεις. Πρόκειται για μια οριοθετημένη γεωγραφική έκταση βάσει εμφανών τοπογραφικών στοιχείων, όπως είναι οι θάλασσες, τα όρη, ή τα ποτάμια. Τούτη η οριοθετημένη έκταση στο παρελθόν αποτελούσε ταυτόχρονα μια σαφώς καθορισμένη οικολογική και πολιτισμική επικράτεια, στην οποία αναπτύχθηκαν κοινωνίες ή σύνολα κοινωνιών.

Βιβλιογραφία

• Κουκουζέλη Αλ. κ.α., Αρχαιολογία στον Ελληνικό χώρο, Τομ. Α΄, Ε.Α.Π. (Πάτρα 2003)
• Renfrew C. Bahn P., Αρχαιολογία: Θεωρίες, μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές, (μτφρ. Ι. Καραλή-Γιαννακοπούλου) Καρδαμίτσας, (Αθήνα, 2001)
• Sharer R.J., Ashmore W., Fundamentals in Archeology, The Benjamin/Cummings Publishing Company, (Menlo Park, 1979)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Οι Αρχαιολογικοί Τόποι της Ελλάδας από το Υπ. Πολιτισμού Αρχειοθετήθηκε 2022-02-01 στο Wayback Machine.
• Δείτε αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας σε δορυφορικούς χάρτες