Γεωγραφικό πλάτος

Το γεωγραφικό πλάτος (latitude) είναι ένα από τα δύο μεγέθη των γεωγραφικών συντεταγμένων με τα οποία προσδιορίζεται η θέση των διαφόρων τόπων και πλοίων στην επιφάνεια των ουρανίων σωμάτων, συνηθέστερα της Γης, και κατά προβολή η θέση των αεροσκαφών υπεράνω αυτής. Το γεωγραφικό πλάτος είναι στενά συνδεδεμένο με τον κύκλο που θα σχηματιζόταν αν η Γη (ή κάποιο άλλο ουράνιο σώμα) κοβόταν εγκάρσια. Ο κύκλος αυτός ονομάζεται παράλληλος αι είναι κάθετος στον άξονα περιστροφής της Γης.

Γεωγραφικό πλάτος ορίζεται ως η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ της ακτίνας της Γης που διέρχεται από τον παράλληλο και την ακτίνα που διέρχεται από τον ισημερινό. Προσδιορισμός γεωγραφικού πλάτους 50°B, επί τόξου του μεσημβρινού του τόπου.

Παγκόσμιος χάρτης που το φ φαίνεται μεν στις οριζόντιες γραμμές, Παραλλήλους, που όμως προσδιορίζεται επί των καθέτων Μεσημβρινών, αρχής γενομένης από τον Ισημερινό (Βόρεια ή Νότια)

Έτσι, το γεωγραφικό πλάτος ορίζεται ως η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ της ακτίνας της Γης που διέρχεται από τον παράλληλο και την ακτίνα που διέρχεται από τον ισημερινό. Είναι προφανές ότι η εύρεση της γωνίας αυτής και μόνο δεν επαρκεί για τον προσδιορισμό της θέσης ενός τόπου, αφού για κάθε γεωγραφικό πλάτος θα υπάρχουν δύο τοποθεσίες εκατέρωθεν του Ισημερινού, με συμμετρικές θέσεις ως προς αυτόν. Γι' αυτό, κρίνεται αναγκαία η χρήση του προσδιορισμού Β (Βόρεια) ή Ν (Νότια), ώστε να αποφεύγεται η σύγχυση. Συμβολίζεται με το γράμμα (φ), αγγλικά lat(latitude=πλάτος).

• Το γεωγραφικό πλάτος αποδίδεται σε μοίρες, πρώτα και δεύτερα της μοίρας ή και ως δεκαδικός αριθμός επί των προηγουμένων. Οι μοίρες του γεωγραφικού πλάτους αποδίδονται πάντα με διψήφιο αριθμό από 00° - 90° Β (Βόρειο), ή 00° - 90° Ν (Νότιο) και στην αγγλική Ν (North) or S (South) αντίστοιχα. (Προσοχή στο Ν αν είναι ελληνικό ή λατινικό).
• Ιδιαίτερη προσοχή στην αναφορά γεωγραφικού στίγματος: πρώτα δίνεται το γεωγραφικό πλάτος και στη συνέχεια το "γεωγραφικό μήκος", π.χ. φ: 05° 25΄ 45΄΄ Β ή 65° 00΄ 25΄΄ Ν

Διαφορά πλάτους (Δφ)

Διαφορά πλάτους (Δφ) - difference of latitude (D lat.) δύο τόπων: είναι τόξο μεσημβρινού που περιλαμβάνεται μεταξύ των παραλλήλων των τόπων αυτών. Ο μαθηματικός τύπος εύρεσης της διαφοράς πλάτους είναι Δφ = φ ± φ' (όπου φ,φ' τα γεωγραφικά πλάτη και + αν είναι ετερώνυμα, - αν είναι ομώνυμα) μετρούμενο σε μοίρες, πρώτα και δεύτερα. Η διαφορά πλάτους λαμβάνει ονομασία βόρεια ή νοτία ανάλογα με τη πλεύση που θα ακολουθήσει το πλοίο από το τόπο απόπλου.

Βλέπε επίσης

• Γεωγραφικό μήκος
• Γεωγραφικό στίγμα

Πηγές

1. Εγκυκλοπαίδεια "ΔΟΜΗ" Τόμος 13 (ΙΑΠ->), σελ.385