Η Ωραία Κοιμωμένη

Η Ωραία Κοιμωμένη ή Ωραία του κοιμώμενου δάσους (γαλλικά: La Belle au bois dormant, γερμανικά: Dornröschen) είναι κλασικό παραμύθι, που σχετίζεται με μια όμορφη πριγκίπισσα, ένα υπνωτικό ξόρκι και έναν όμορφο πρίγκιπα. Η ιστορία αρχικά εκδόθηκε από τον Σαρλ Περρώ. Η εκδοχή που συλλέχθηκε από τους αδελφούς Γκριμ ήταν μια προφορικά μεταδιδόμενη έκδοση της αυθεντικής λογοτεχνικής ιστορίας, που δημοσιεύθηκε από τον Περρώ στο Ιστορίες της μαμάς μου της χήνας το 1697. Αυτή με της σειρά της βασίστηκε στην ιστορία Sun, Moon, and Talia του Ιταλού ποιητή Τζιαμπαττίστα Μπαζίλε (που εκδόθηκε μετά θάνατον το 1634), η οποία με τη σειρά της βασίστηκε σε μια ή πολλές λαογραφικές ιστορίες. Η πιο παλιά γνωστή έκδοση της ιστορίας βρέθηκε στο διήγημα Perceforest, που συντέθηκε ανάμεσα στο 1330 και 1344.

Η Ωραία Κοιμωμένη, του Χένρι Μέινελ Ριμ (1899).

Το διήγημα του Περρώ

Το διήγημα του Περρώ έχει γραφεί σε δύο μέρη, για τα οποία κάποιοι λαογράφοι πιστεύουν ότι αρχικά ήταν ξεχωριστές ιστορίες, όπως ήταν στην εκδοχή των Γκριμ, και αργότερα συμπεριλήφθηκαν μαζί στον Τζιαμπαττίστα Μπαζίλε και ξανά από τον Περρώ.

Πρώτο μέρος

«Η Ωραία Κοιμωμένη», Αλεξάντερ Ζικ (1845 - 1907).

Στην βάπτιση του παιδιού του Βασιλιά και της Βασίλισσας που για χρόνια επιθυμούσαν, επτά καλές νεράιδες καλούνται να γίνουν νονές της μικρής Πριγκίπισσας. Οι Νεράιδες παρίστανται στο επίσημο δείπνο του παλατιού. Κάθε νεράιδα παρουσιάζεται με ένα χρυσό πιάτο και ποτήρια διακοσμημένα με κοσμήματα. Αμέσως μετά, μια γριά νεράιδα εισέρχεται στο παλάτι και κάθεται με ένα πιάτο από πορσελάνη και ένα ποτήρι από κρύσταλλο. Αυτή η Γριά Νεράιδα παραμελείται, διότι ήταν μέσα στον πύργο της για πολλά χρόνια και όλοι πίστευαν ότι είχε πεθάνει. Έπειτα οι έξι από τις επτά Νεράιδες προσφέρουν τα δώρα τους για ομορφιά, σπιρτάδα, χάρη, χορό, τραγούδι, και καλοσύνη στο βρέφος. Η Κακιά νεράιδα θυμώνει που ξεχάστηκε, και σαν δώρο, κάνει ξόρκι ώστε μια μέρα όταν μεγαλώσει η μικρή Πριγκίπισσα να τρυπήσει το δάκτυλό της σε αδράχτι και να πεθάνει από την πληγή. Η Έβδομη Νεράιδα, που δεν είχε προσφέρει ακόμη το δώρο της, επιχειρεί να ανατρέψει την κατάρα της κακιάς νεράιδας. Παρόλα αυτά, μπορεί να την ανατρέψει μερικώς. Αντί να πεθάνει, η Πριγκίπισσα θα πέσει σε βαθύ ύπνο για 100 χρόνια και θα ξυπνήσει από το φιλί του γιου του Βασιλιά. Αυτό είναι το δώρο της για προστασία.

Ο Βασιλιάς διατάζει να καταστραφεί κάθε αδράχτι και αργαλειός στο βασίλειο, προσπαθώντας να σώσει την κόρη του από την τρομερή κατάρα. Δεκαπέντε ή δεκαέξι χρόνια περνούν, και μια μέρα, όταν ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα λείπουν, η Πριγκίπισσα περιφέρεται στα δωμάτια του παλατιού και πέφτει πάνω σε μια ηλικιωμένη γυναίκα, που γνέθει με το αδράχτι της. Η Πριγκίπισσα, που δεν έχει δει ποτέ κανέναν να γνέθει, ρωτάει την ηλικιωμένη γυναίκα αν μπορεί να χρησιμοποιήσει και η ίδια τον αργαλειό. Η κατάρα εκπληρώνεται, μιας και η Πριγκίπισσα τρυπάει το δάκτυλό της στο αδράχτι και πέφτει κατευθείαν σε βαθύ ύπνο. Η ηλικιωμένη γυναίκα κραυγάζει για βοήθεια και προσπαθεί να επαναφέρει την Πριγκίπισσα. Ο Βασιλιάς το αποδίδει στη μοίρα και μεταφέρει την Πριγκίπισσα στο καλύτερο δωμάτιο του παλατιού, τοποθετημένη πάνω σε ένα κρεβάτι από χρυσάφι και ασημένιο κεντημένο ύφασμα. Ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα αποχαιρετούν την κόρη τους με ένα φιλί και ανακοινώνουν την είσοδο ως απαγορευμένη. Η Καλή Νεράιδα που άλλαξε την κακή προφητεία καλείται. Έχοντας μεγάλες δυνάμεις ενόρασης, η Νεράιδα βλέπει ότι η Πριγκίπισσα θα ξυπνήσει από στενοχώρια όταν ανακαλύψει ότι βρίσκεται μόνη της, οπότε η Νεράιδα βάζει όλους του ανθρώπους στο κάστρο να κοιμηθούν. Επίσης καλεί ένα δάσος από δέντρα, βατομουριές και αγκάθια να ξεφυτρώνουν γύρω από το κάστρο, προστατεύοντάς το από τον έξω κόσμο και εμποδίζοντας τον καθένα να ενοχλεί την Πριγκίπισσα.

Μετά από εκατό χρόνια, ένας πρίγκιπας από άλλη οικογένεια κατασκοπεύει το κρυμμένο κάστρο κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού. Οι ακόλουθοί του του λένε διάφορες ιστορίες σχετικές με το κάστρο μέχρι που ένας ηλικιωμένος άνδρας λέει τα λόγια του πατέρα του: μέσα στο κάστρο κείτεται μια όμορφη πριγκίπισσα που καταδικάστηκε σε ύπνο για εκατό χρόνια μέχρι ο γιος ενός βασιλιά να έρθει και να την ξυπνήσει. Τότε ο Πρίγκιπας αντιμετωπίζει τα ψηλά δέντρα, τις βατομουριές, τα αγκάθια τα οποία εμποδίζουν το μονοπάτι που πρέπει να διασχίσει, και εισέρχεται στο κάστρο. Διασχίζει ανάμεσα στους κοιμισμένους ανθρώπους και πηγαίνει προς την κάμαρα όπου κείτεται η Πριγκίπισσα. Έκπληκτος από την ακτινοβόλα ομορφιά μπροστά του, πέφτει στα γόνατά του μπροστά της. Το ξόρκι λαμβάνει τέλος από το φιλί του στην πριγκίπισσα, που ξυπνάει και συζητάει με τον Πρίγκιπα για πολλές ώρες. Εν τω μεταξύ, το υπόλοιπο κάστρο ξυπνά και ο καθένας ασχολείται με τη δουλειά του. Αργότερα, ο Πρίγκιπας και η Πριγκίπισσα παντρεύονται από τον ιερέα στο παρεκκλήσι του κάστρου.

Δεύτερο μέρος

Μετά το μυστικό γάμο της Πριγκίπισσας, ο Πρίγκιπας εξακολουθεί να την επισκέπτεται και εκείνη του χαρίζει δύο παιδιά, την Aurore (= Αυγή) και την Jour (= Ημέρα), εν αγνοία της μητέρας του, που έχει καταγωγή από δράκους. Όταν έρχεται ο καιρός για τον Πρίγκιπα να ανέβει στο θρόνο, φέρνει τη γυναίκα του και τα παιδιά του.

Η Δράκαινα Βασίλισσα Μητέρα στέλνει τη νεαρή Βασίλισσα και τα παιδιά σε ένα ερημικό σπίτι στο δάσος και την καθοδηγεί τον μάγειρα να προετοιμάσει το αγόρι με σάλτσα Ρωμπέρ για δείπνο. Ο καλόκαρδος μάγειρας αντικαθιστά το αγόρι με αμνό, κάτι που ικανοποιεί την Βασίλισσα Μητέρα. Έπειτα, διατάζει το κορίτσι, και ο μάγειρας αυτή τη φορά αντικαθιστά με μια νεαρή κατσίκα, που και πάλι ικανοποιεί την Βασίλισσα Μητέρα. Όταν η Δράκαινα διατάζει να σερβιριστεί η νεαρή Βασίλισσα, η τελευταία προσφέρεται να της κόψει το λαιμό, ούτως ώστε να συνοδεύσει τα παιδιά τα οποία φαντάζεται ότι είναι νεκρά. Ενώ η Βασίλισσα Μητέρα ικανοποιείται με ένα κόκκινο ελάφι που ετοιμάστηκε με σάλτσα Ρωμπέρ στη θέση της νεαρής Βασίλισσας, υπάρχει μια μυστική συγκινητική επανασύνδεση της Βασίλισσας και των παιδιών της. Παρόλα αυτά, η Βασίλισσα Μητέρα ανακαλύπτει το κόλπο το μάγειρα και προετοιμάζει μια μπανιέρα στην αυλή γεμάτη με οχιές και άλλα βλαβερά πλάσματα. Την τελευταία στιγμή επιστρέφει ο Πρίγκιπας και η Δράκαινα, η αληθινή της φύση εκτίθεται, πέφτει μέσα στην μπανιέρα και κυριεύεται πλήρως από το περιεχόμενο. Έπειτα ο Βασιλιάς, η νεαρή Βασίλισσα, και τα παιδιά έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.

Μυθικά στοιχεία

Κάποιοι λαογράφοι ανέλυσαν την Ωραία Κοιμωμένη, όπως υποδεικνύει την αντικατάσταση του σεληνιακού έτους (με τους δεκατρείς μήνες, που απεικονίζεται από τις δεκατρείς νεράιδες) από το ηλιακό έτος (που έχει δώδεκα μήνες και απεικονίζεται συμβολικά από τις καλεσμένες νεράιδες). Τα βασικά στοιχεία της ιστορίας μπορούν να ερμηνευθούν ως φυσική αλληγορία: η Πριγκίπισσα αναπαριστά τη φύση, η Κακιά Νεράιδα είναι ο χειμώνας, όπου βάζει το παλάτι να κοιμηθεί μέχρι να έρθει ο Πρίγκιπας (άνοιξη) και κόψει τις βατομουριές με το ξίφος του (ηλιαχτίδα), για να αφήσει τον Ήλιο να ξυπνήσει την Κοιμωμένη Πριγκίπισσα (φύση).

Μεταφορές

Το παραμύθι έχει μεταφερθεί στην σκηνή και στον μουσικό κόσμο από τον Τσαϊκόφσκυ και άλλους διάσημους συνθέτες, καθώς και στον κινηματογράφο με πιο διάσημη την κινηματογραφική διασκευή του Ουόλτ Ντίσνεϋ, με χαρακτήρες όπως η πριγκίπισσα Αυγή, ο πρίγκιπας Φίλιππος, η Μαγκούφισσα (εναλλακτικά ονόματα: Κακίστρω, Δράκαινα, Μαλέφισεντ), τις νεράιδες, το κοράκι, τα τέρατα, τον βασιλιά και την βασίλισσα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sleeping Beauty στο Wikimedia Commons