Ιερά Μητρόπολις Θήρας, Αμοργού και Νήσων

Ιερά Μητρόπολις Θήρας, Αμοργού και Νήσων
	{{{Λεζάντα}}}
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση	1942
Xώρα	Ελλάδα
Έδρα	Φηρά Θήρας
Υπαγωγή	Εκκλησία της Ελλάδος
Αρχιερατικές Περιφέρειες	2
Ενορίες	33
Μονές	3
Μητροπολιτικός Ναός	Υπαπαντής του Σωτήρος Χριστού Φηρών
Ιεραρχία
Μητροπολίτης	Αμφιλόχιος
Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος	Πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Σιγάλας
Ιστοσελίδα
	imthiras.gr/

Η Ιερά Μητρόπολις Θήρας, Αμοργού και Νήσων είναι μία από τις 81 Μητροπόλεις της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η Ιερά Μητρόπολις αποτελείται από τα νησιά Θήρα (Σαντορίνη), Ίος, Ανάφη, Θηρασιά, Αμοργός, Άνω Κουφονήσι, Ηρακλειά, Σχοινούσα και Δονούσα.

Μετά την παραίτηση του Μητροπολίτη Επιφανίου, νέος Μητροπολίτης Θήρας, Αμοργού και Νήσων εξελέγη στις 8 Οκτωβρίου 2021 από την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος ο Αρχιμανδρίτης Αμφιλόχιος Ρουσάκης.

Ιστορικά στοιχεία

Το 1815 δόθηκε άδεια από τον εκ Θράκης Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Άγιο Κύριλλο ΣΤ΄ να οικοδομηθεί η νέα Μονή Αγίου Νικολάου Θήρας. ^[1]

Με τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους, έφτασαν στη Σαντορίνη Μικρασιάτες πρόσφυγες (περί το 1840 μ.Χ.) και έκτισαν τον Ναό της Παναγίας της Μαρουλιανής, στη Φοινικιά της Οίας. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Υπαπαντή και στις 2 Φεβρουαρίου όπου και εορτάζει λαμβάνει χώρα ένα από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα πανηγύρια της Οίας. Η εικόνα της Παναγίας Μαρουλιανής ήλθε από τη Μικρά Ασία και απεικόνιζε την Υπαπαντή του Χριστού. Βρέθηκε στα 1800 στη Σμύρνη από έναν Έλληνα αγρότη θαμμένη στο χωράφι του κάτω από τις ρίζες των μαρουλιών^[2].

Το 1942, η Ιερά Μητρόπολις Θήρας, Αμοργού και Νήσων, επανιδρύθηκε, αποσπασθείσα της Ι.Μ. Παροναξίας και Θήρας^[3].

Ζαχαρίας Μαθάς, επίσκοπος Θήρας τον 19ο αιώνα

Επισκοπικός κατάλογος


Όνομα	Έτη	Παρατηρήσεις
Διόσκουρος^[4]	;
Αρχιεπίσκοποι
Ιωακείμ	πριν το 1586^[5] – Ιούλιος 1606^[6]	παραιτήθηκε λόγω χρεών
Ιωσήφ	30 Σεπτεμβρίου 1606^[6] – ;	από πρώην Παροναξίας^[7]
Γαβριήλ	Ιούνιος 1614;^[6] – πριν τον Ιούνιο 1616
Μελέτιος	Ιούνιος 1616 – πριν το 1623^[6]
Γερμανός	~ 1623^[8]	κατόπιν Μήλου
Θεόφιλος	15 Ιουνίου 1623^[9] – πριν το 1632^[8]
Φιλόθεος	πριν το 1632 – 1653 †^[8]
Παρθένιος	Δεκέμβριος 1653^[10] – μετά το 1667^[8]
Νεόφυτος (Μαυρομμάτης)	~ 1690^[8]	παραιτήθηκε, κατόπιν Ναυπάκτου
Ζαχαρίας (Γύζης)	25 Απριλίου 1700^[11] – 1744	καθαιρέθηκε^[12]
Διονύσιος	1744 – πριν το 1768^[13]
Γαβριήλ (Παρισάκης)	1768 – Φεβρουάριος 1814^[14]
Ζαχαρίας (Κυριακός)	1814 – 1844 †^[15]
Επίσκοποι
Ιερόθεος (Βενετσάνος)	1852 – 25 Μαρτίου 1859^[16]
Ζαχαρίας (Μαθάς)	24 Απριλίου 1860 – 13 Σεπτεμβρίου 1877
Νικόδημος (Σακελλαρίδης)	14 Φεβρουαρίου 1882 – 5 Μαρτίου 1907
Αγαθάγγελος (Γεωργιάδης)	26 Οκτωβρίου 1907 – 25 Ιουλίου 1928	Επίσκοπος Θήρας έως το 1922 και ακολούθως ως Μητροπολίτης
Μητροπολίτες
Άνθιμος (Τσάτσος)	12 Φεβρουαρίου 1931 – 13 Σεπτεμβρίου 1938	από Βρεσθένης, κατόπιν Τριφυλίας και Ολυμπίας
Χερουβείμ (Άννινος)	13 Σεπτεμβρίου 1938 – 14 Ιουνίου 1942	Μητροπολίτης Παροναξίας και Θήρας
Σπυρίδων (Ερμογένης)	14 Ιουνίου 1942 – 7 Ιουνίου 1952
Γεώργιος (Πάτσης)	20 Ιουνίου 1952 – 8 Νοεμβρίου 1957	από Σταυρουπόλεως, κατόπιν Καλαβρύτων
Γαβριήλ (Καλοκαιρινός)	17 Νοεμβρίου 1957 – 20 Αυγούστου 1982	παραιτήθηκε
Παντελεήμων (Ρίζος)	7 Μαΐου 1984 – 2 Δεκεμβρίου 2002	παραιτήθηκε για λόγους υγείας
Επιφάνιος (Αρτέμης)	11 Ιανουαρίου 2003 – 9 Σεπτεμβρίου 2021	παραιτήθηκε
Αμφιλόχιος (Ρουσάκης)	8 Οκτωβρίου 2021 – σήμερα

Εορτές και εικόνες

Παναγία η Μαρουλιανή, η εκ Σμύρνης Μικράς Ασίας, στη Φοινικιά Θήρας (2 Φεβρουαρίου).
Εύρεση Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου στη Σαντορίνη, το 1830 (10 Οκτωβρίου)

Ενορίες

Α' Αρχιερατική Περιφέρεια Θήρας


Νήσος	Πόλη/Οικισμός	Ενορία	Παρατηρήσεις
Σαντορίνη	Φηρά	Υπαπαντής του Κυρίου	Μητροπολιτικός/ Καθεδρικός
	Ακρωτήρι	Αγίας Θεοδοσίας
	Βόθωνας	Αγίας Τριάδος
	Βουρβούλος	Αγίου Ευστρατίου
	Εμπορείο	Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
	Έξω Γωνιά	Αγίου Χαραλάμπους
	Ημεροβίγλι	Εισοδίων της Θεοτόκου
	Καμάρι	Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας
	Καρτεράδος	Αναλήψεως του Κυρίου
	Κοντοχώρι	Αγίου Ευσταθίου
	Μεγαλοχώρι	Εισοδίων της Θεοτόκου
	Μεσαριά	Αγίου Δημητρίου
	Οία	Παναγιά του Ακαθίστου
	Οία	Αγίου Γεωργίου
	Πύργος Καλλίστης	Εισοδίων της Θεοτόκου
	Φηροστεφάνι	Αγίου Γερασίμου
	Μέσα Γωνιά	Αγίας Τριάδος
Ίος	Ίος	Ευαγγελισμού της Θεοτόκου	Καθεδρικός
Ίος	Ίος	Εισοδίων της Θεοτόκου
Ανάφη	Χώρα Ανάφης	Αγίου Νικολάου
Θηρασιά	Μανωλάς	Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης
Θηρασιά	Ποταμός	Αγίου Δημητρίου

Β' Αρχιερατική Περιφέρεια Αμοργού

Νήσος	Πόλη/Οικισμός	Ενορία	Παρατηρήσεις
Αμοργός	Χώρα Αμοργού	Κοιμήσεως της Θεοτόκου	Καθεδρικός
	Αρκεσίνη	Αγίου Ονουφρίου
	Βρούτσης	Αγίου Σπυρίδωνος
	Θολάρια	Αγίων Αναργύρων
	Κατάπολα	Αγίου Γεωργίου
	Λαγκάδα	Αγίας Σοφίας
	Ποταμός	Αναλήψεως του Σωτήρος
Κουφονήσια	Άνω Κουφονήσι	Αγίου Γεωργίου
Ηρακλειά	Παναγία ή Χώρα	Εισοδίων της Θεοτόκου
Σχοινούσα	Σχοινούσα	Εισοδίων της Θεοτόκου
Δονούσα	Δονούσα	Τιμίου Σταυρού

Μοναστήρια

Ανδρικές μονές

Γυναικεία μονή

Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Ημεροβιγλίου Θήρας, επανιδρυθείσα το 1815 από τον Άγιο Κύριλλο τον ΣΤ', Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

Ο Άγιος Κύριλλος o ΣΤ', Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο εκ Θράκης, με άδεια του οποίου κτίσθηκε η νέα μονή Αγίου Νικολάου Θήρας (1815).

Ιερά Προσκυνήματα

Ναός Επισκοπής Μέσα Γωνιάς Θήρας
Ναός Τιμίου Σταυρού Περίσσας Θήρας

Παραπομπές

↑ Λαγκαδάς Α.: "Η εν Θήρα, Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου" από το βιβλίο του Δανέζη Μ.: "Σαντορίνη", 1971
↑ Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Μαρουλιανής
↑ δυνάμει του άρθρου 20 του Ν.Δ. 1300/1-4-1942 (ΦΕΚ 111/6-5-1942, τ. Α΄)
↑ Δενάξας 1933, σελ. 9.
↑ Αγορίτσας 2017, σελ. 14.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Δενάξας 1933, σελ. 12.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 241.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Δενάξας 1933, σελ. 13.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 256.
↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 211.
↑ Βαλαής, Διονύσιος (16 Ιουλίου 2013). «Πτυχές από την Ιστορία της Μητρόπολης Δρύστρας: Βιογραφικός Αρχιερατικός Κατάλογος του ΙΖ' αιώνα επί τη βάσει Πατριαρχικών εγγράφων». Synthesis-Ηλεκτρονικό περιοδικό Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ 2 (1): 80. doi:https://doi.org/10.26262/syn.v2i1.3652. https://ejournals.lib.auth.gr/synthesis/article/view/3652/3690. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2024.
↑ Δενάξας 1933, σελ. 14.
↑ Δενάξας 1933, σελ. 14-16.
↑ Δενάξας 1933, σελ. 17-18.
↑ Δενάξας 1933, σελ. 18.
↑ Δενάξας 1933, σελ. 21.

Πηγές

Αγορίτσας, Δημήτριος (2017). «Συνοδικό γράμμα του οικουμενικού πατριάρχη Θεολήπτου Β΄ (1586)». Τρικαλινά 37. https://www.academia.edu/35747837/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%92_1586_Synodal_Letter_issued_by_the_Ecumenical_Patriarch_Theoleptos_II_1586_in_favour_of_the_Monastery_of_Christ_Saviour_Great_Meteoron_pdf. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2021.
Δενάξας, Δανιήλ (1933). Η ιερά μητρόπολις Θήρας :Οι σεβ. επίσκοποι και παν. μητροπολίται αυτής 1592-1931. Πειραιάς: Εκ του Τυπογραφείου "Θηραϊκής".
Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος - ΙΜ Θήρας, Αμοργού και Νήσων Αρχειοθετήθηκε 2020-10-27 στο Wayback Machine.

[1] Λαγκαδάς Α.: "Η εν Θήρα, Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου" από το βιβλίο του Δανέζη Μ.: "Σαντορίνη", 1971

[2] Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Μαρουλιανής

[3] δυνάμει του άρθρου 20 του Ν.Δ. 1300/1-4-1942 (ΦΕΚ 111/6-5-1942, τ. Α΄)

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=6&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_9]-4] Δενάξας 1933, σελ. 9.

[FOOTNOTEΑγορίτσας201714-5] Αγορίτσας 2017, σελ. 14.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=8&pagestart=1&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_12]-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Δενάξας 1933, σελ. 12.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987241-7] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 241.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=8&pagestart=1&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_13]-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Δενάξας 1933, σελ. 13.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987256-9] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 256.

[FOOTNOTEΑποστολόπουλος1987211-10] Αποστολόπουλος 1987, σελ. 211.

[11] Βαλαής, Διονύσιος (16 Ιουλίου 2013). «Πτυχές από την Ιστορία της Μητρόπολης Δρύστρας: Βιογραφικός Αρχιερατικός Κατάλογος του ΙΖ' αιώνα επί τη βάσει Πατριαρχικών εγγράφων». Synthesis-Ηλεκτρονικό περιοδικό Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ 2 (1): 80. doi:https://doi.org/10.26262/syn.v2i1.3652. https://ejournals.lib.auth.gr/synthesis/article/view/3652/3690. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2024.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=9&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_14]-12] Δενάξας 1933, σελ. 14.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=9&pagestart=1&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_14-16]-13] Δενάξας 1933, σελ. 14-16.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=10&pagestart=1&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_17-18]-14] Δενάξας 1933, σελ. 17-18.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=11&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_18]-15] Δενάξας 1933, σελ. 18.

[FOOTNOTEΔενάξας1933[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/8/8/metadata-56630005568d15b086714c8b00e5dfb1_1240561467.tkl&do=96252_w.pdf&pageno=12&width=841&height=595&maxpage=54&lang=en_21]-16] Δενάξας 1933, σελ. 21.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]