Ιερά Μητρόπολις Καρπάθου και Κάσου

Η Ιερά Μητρόπολις Καρπάθου και Κάσου είναι μια εκκλησιαστική επαρχία της Δωδεκανήσου, που υπάγεται απευθείας στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Περιλαμβάνει τα νησιά της Καρπάθου και της Κάσου και εντός των ορίων της λειτουργούν 20 ενορίες, 320 παρεκκλήσια και 3 μονές. Από το 1983 Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου είναι ο Αμβρόσιος (Παναγιωτίδης).

Ιερά Μητρόπολις Καρπάθου και Κάσου
--> Κοίμηση της Θεοτόκου, Όλυμπος Καρπάθου
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση	πριν το 343
Xώρα	Ελλάδα
Έδρα	Απέρι Καρπάθου
Υπαγωγή	Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Έκταση	390,5 km²
Αρχιερατικές Περιφέρειες	3  Αρχιερατική Περιφέρεια Κάτω Καρπάθου Αρχιερατική Περιφέρεια Ορεινής Καρπάθου (Ολύμπου Καρπάθου) Αρχιερατική Περιφέρεια Κάσου
Ενορίες	20
Ναοί	387
Μονές	3
Μητροπολιτικός Ναός	Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία η Χρυσοπολίτισσα)
Ιεραρχία
Μητροπολίτης	Αμβρόσιος (Παναγιωτίδης)
Ιεροκήρυκες	2  Αρχιμανδρίτης Καλλίνικος (Μαυρολέων) Αρχιμανδρίτης Ἀμβρόσιος (Μαναρουλᾶς)
Εφημέριοι	19

Ιστορία

Ιδρυτής των πρώτων Χριστιανικών Εκκλησιών στα Δωδεκάνησα θεωρείται ο Απόστολος Παύλος, καθώς αναφέρεται πως στην γ΄ αποστολική περιοδεία του πέρασε από την Κω και τη Ρόδο κατά το ταξίδι της επιστροφής στα Ιεροσόλυμα. Λόγω εγγύτητας με τη δεύτερη, μπορεί να υποτεθεί πως η εκεί κοινότητα είναι υπεύθυνη για τη διάδοση του Χριστιανισμού στην Κάρπαθο και την Κάσο.

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς ιδρύθηκε Επισκοπή στην Κάρπαθο, αλλά ο πρώτος γνωστός σε εμάς επίσκοπος είναι ο Βάσσος , που μετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής το 343/344. Εξ αρχής, η Επισκοπή Καρπάθου περιλάμβανε και την Κάσο και υπάγονταν στη δικαιοδοσία του εκάστοτε Μητροπολίτη Ρόδου.

Η Επισκοπή Καρπάθου έγινε αργότερα Αρχιεπισκοπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Την 1η Μαΐου 1865 προήχθη σε Μητρόπολη, με τον εκάστοτε ιεράρχη της να φέρει τον τίτλο Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου.

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα	Χρονική Περίοδος	Σχόλια
Επίσκοποι Καρπάθου
Βάσσος	343/344	μετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής
Φίλων	383 – 400
Ολύμπιος	~ 431	μετείχε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο
Κύρος	τέλη Ε΄ αιώνα
Ζωτικός	518 – 520	μετείχε στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης
Μηνάς	536 – 553	μετείχε στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο
Ιωάννης	~ 680/1	μετείχε στην ΣT΄ Οικουμενική Σύνοδο
Λέων	783 – 787	μετείχε στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο
Φίλιππος	879/880	μετείχε στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης υπέρ του Φωτίου
Ιωαννίκιος	1562 – 1576	ιερομόναχος της Μονής Πάτμου
Μακάριος Α΄	1576 – 1583	καθαιρέθηκε
Ιωάσαφ Αβούρης	1583 – 1590	εκ Ζακύνθου
Θεόδουλος	1590 – 1601
Ιερόθεος	1601 – 1622	καθαιρέθηκε
Αρχιεπίσκοποι Καρπάθου και Κάσου
Δαμασκηνός Αγαπητός	1622 – 1643	εκ Ζακύνθου, καθαιρέθηκε
Αθανάσιος	Νοέμβριος 1643 – Μάιος 1665	από Σάμου, επαύθη λόγω γήρατος
Λεόντιος	1665 – 1674 †	ιερομόναχος
Μακάριος Β΄	Αύγουστος 1674 – 1680	από Παροναξίας, καθαιρέθηκε
Νεόφυτος Α΄ Γριμάνης	1680 – 1722
ανώνυμος	ΙΗ΄ αιώνας
Νικηφόρος Α΄	1722 – 1736
Νικηφόρος Β΄	1736 – 1744
Μακάριος Γ΄	1744 – 1753
Νικηφόρος Γ΄	1753 – 1754
Παρθένιος	1754 – 1760	παραιτήθηκε
Παΐσιος	1760 – 1764
Δανιήλ	1764 – 1793	Σιναΐτης, παραιτήθηκε
Νεόφυτος Β΄	Ιούνιος 1793 – Φθινόπωρο 1832	παραιτήθηκε
Μεθόδιος (Σαπουντζάκης)	Φθινόπωρο 1832 – 18 Νοεμβρίου 1864	από Αρχιεπίσκοπος Ρόδου, προεδρικώς, παραιτήθηκε
Νεόφυτος Γ΄	13 Μαρτίου 1865 – 1 Μαΐου 1865
Μητροπολίτες Καρπάθου και Κάσου
Νικηφόρος Γ΄	1 Μαΐου 1865 – Δεκέμβριος 1868	επαύθη
Ιγνάτιος	16 Ιανουαρίου 1869 – 22 Φεβρουαρίου 1875	από Τρωάδος, παραιτήθηκε
Γεράσιμος (Πηγάς)	8 Μαρτίου 1875 – 5 Οκτωβρίου 1885	ο Βυζάντιος, εκ Χίου, κατόπιν Πολυανής
Νείλος (Σμυρνιωτόπουλος)	23 Ιουνίου 1886 – 5 Αυγούστου 1889	εκ Πιαλίου Τεγέας, παραιτήθηκε
Σωφρόνιος (Αργυρόπουλος ή Βουτσάς)	5 Αυγούστου 1889 – 31 Μαΐου 1897	εκ Χώρας Μαρμαρά Προικοννήσου, από Αγχιάλου, κατόπιν Ελασσώνος
Αγαθάγγελος (Αρχύτας ή Χατζηνικολάου)	31 Μαΐου 1897 – 31 Ιουλίου 1908	εκ Κυδωνιών Μικράς Ασίας, κατόπιν Κώου
Ευγένιος (Μαστοράκης)	31 Ιουλίου 1908 – 28 Μαΐου 1912 †	εκ Μεσαθουρίου Άνδρου
Γερμανός (Μονωδιάδης ή Μονιούδης)	9 Ιουνίου 1912 – 27 Ιανουαρίου 1940 †	εξ Ελάτας Χίου, από Μιλητουπόλεως
Απόστολος (Παπαϊωάννου)	13 Ιουλίου 1950 – 13 Φεβρουαρίου 1975	εξ Αγίου Ισιδώρου Ρόδου, κατόπιν Αίνου
Γεώργιος (Ορφανίδης)	23 Φεβρουαρίου 1975 – 16 Σεπτεμβρίου 1980	εκ Κωνσταντινουπόλεως, παραιτήθηκε
Νεκτάριος (Χατζημιχάλης)	16 Σεπτεμβρίου 1980 – 24 Μαΐου 1983	εκ Χανίων Κρήτης, από Κισάμου και Σελίνου, κατόπιν Λέρου, Καλύμνου και Αστυπαλαίας
Αμβρόσιος (Παναγιωτίδης - Λαυριώτης)	19 Ιουνίου 1983 – σήμερα	εκ Ξάνθης (καταγόμενος εκ Μακράς Γεφύρας (Ουζούν Κιοπρού) Ανατ. Θράκης)

Παναγία η Βρυσιανή, Μεσοχώρι

Άγιος Νικόλαος, κοιμητήριο Πηγαδίων

Ενορίες

Στο νησί της Καρπάθου

Αρχιερατική Περιφέρεια Κάτω Καρπάθου

1. (Απέρι) Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία η Χρυσοπολίτισσα)
2. (Απέρι) Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Χριστός στη Βαλαντού)
3. (Απέρι) Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (Άης Γιάννης στους Λώρους)
4. (Πηγάδια) Ιερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Παναγία η Ευαγγελίστρια)
5. (Πηγάδια) Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων
6. (Αρκάσα) Ιερός Ναός Υπαπαντής του Κυρίου
7. (Βωλάδα) Ιερός Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου (Παναγία η Πλαγιά)
8. (Μενετές) Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
9. (Μεσοχώρι) Ιερός Ναός Γενεσίου της Θεοτόκου (Παναγία η Βρυσιανή)
10. (Όθος) Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος
11. (Πυλές) Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
12. (Σπόα) Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (του Μεθυστή)

Αρχιερατική Περιφέρεια Ορεινής Καρπάθου

1. (Όλυμπος) Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγία η Σελλαγιώτισσα)
2. (Διαφάνι) Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής (Παναγία η Διαφανιώτισσα)

Στο νησί της Κάσου

Ο Άγιος Σπυρίδωνας στο Φρυ, πολιούχος της Κάσου.

Αρχιερατική Περιφέρεια Κάσου

1. (Φρυ) Ιερός Ναός Αγίου Σπυρίδωνος
2. (Αρβανιτοχώρι) Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου
3. (Αγία Μαρίνα) Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνης
4. (Αγία Μαρίνα) Ιερός Ναός Τιμίου Σταυρού
5. (Πόλι) Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος
6. (Παναγία) Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Πέρα Παναγία)

Μονές

Στο νησί της Καρπάθου

Ανδρώες

1. Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Αγίου Γεωργίου Βασσών

Στο νησί της Κάσου

Ανδρώες

1. Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Χαδιών
2. Ιερά Μονή Αγίου Μάμαντος

Ησυχαστήρια

Στο νησί της Καρπάθου

Ανδρώο

1. Παναγίας Μυρτώνος Απερίου (Παναγίας της Μερτωνίτισσας)

Αγιολογία

Τοπικές εορτές

1. Παγκαρπαθιακό και Παγκασιακό Προσκύνημα Γενεσίου της Θεοτόκου Μεσοχωρίου Καρπάθου (με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Βρυσιανής) (8 Σεπτεμβρίου)
2. Αγίου Ιωάννη της Βρυκούντος (ή Άη Γιάννη του Βρουκουντίτη) (29 Αυγούστου)
3. Οσίας Κασσιανής (εν Κάσω) (7 Σεπτεμβρίου)
4. Αγίου Μάμαντος Κάσου (2 Σεπτεμβρίου)

Τοπικοί Άγιοι

1. Άγιος Ιωάννης ο εν Καρπάθω ασκήσας (25 Αυγούστου)

Πηγές

• Αγορίτσας, Δημήτριος (2017). «Συνοδικό γράμμα του οικουμενικού πατριάρχη Θεολήπτου Β΄ (1586)». Τρικαλινά 37. https://www.academia.edu/35747837/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%92_1586_Synodal_Letter_issued_by_the_Ecumenical_Patriarch_Theoleptos_II_1586_in_favour_of_the_Monastery_of_Christ_Saviour_Great_Meteoron_pdf. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2021. 
• Κωνσταντινίδης, Εμμανουήλ (1968). Συμβολή εις την εκκλησιαστικήν ιστορίαν της Δωδεκανήσου. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. doi:10.12681/eadd/5695. 
• Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών. 
• Ατέσης, Βασίλειος Γ. (1984). «Συμβολὴ εἰς τοὺς ἐπισκοπικοὺς καταλόγους ἐπαρχιῶν τινων ἔξω τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας». Θεολογία ΝΕ΄ (1): 18-54. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1984_1_3_Atesis.pdf. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2024. 

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα της Ιεράς Μητρόπολης Καρπάθου και Κάσου στον επίσημο ιστότοπο του Οικουμενικού Πατριαρχείου Αρχειοθετήθηκε 2020-06-10 στο Wayback Machine.
• Ιστολόγιο της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου Βασσών
• Ιστολόγιο του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Απερίου Καρπάθου Αρχειοθετήθηκε 2021-05-07 στο Wayback Machine.
• Ιστολόγιο του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Μενετών Καρπάθου