Βικιπαίδεια

Ιερά Μητρόπολις Σερβίων και Κοζάνης

μία από τις παλαιότερες επισκοπές στη Δυτική Μακεδονία (4ος αιώνας)

Η Ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]».

Ιερά Μητρόπολις
Σερβίων και Κοζάνης
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση1745 Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης και από 1882 Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης
ΙδρυτήςΙωακείμ Γ΄
XώραΕλλάδα
ΈδραΚοζάνη
ΥπαγωγήΕκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς)
Αρχιερατικές Περιφέρειες6
Ενορίες84
Ναοί94 εκκλησίες, 8 παρεκκλήσια, 351 εξωκκλήσια, 54 ναοί κοιμητηρίων και 5 μοναστηριακοί.
Μονές5
Μητροπολιτικός ΝαόςΑγίου Νικολάου Κοζάνης
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΠαύλος
Βοηθός ΕπίσκοποςΧριστοφόρος
ΠρωτοσύγκελλοςΕπίσκοπος Αμφιπόλεως Χριστοφόρος
Γενικός Αρχιερατικός ΕπίτροποςΠρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Βαχτσεβάνος
Ιεροκήρυκες1
Εφημέριοι84
Διάκονοι3
Ιστοσελίδα
imsk.gr

Είναι μία από τις παλαιότερες επισκοπές στη Δυτική Μακεδονία (4ος αιώνας). Η έδρα της σήμερα είναι στην Κοζάνη και Μητροπολίτης είναι ο Παύλος Παπαλεξίου. Στη Μητρόπολη υπάγονται 94 ενοριακοί ναοί, 8 παρεκκλήσια, 351 εξωκλήσια, 54 ναοί κοιμητηρίων και 5 μοναστηριακοί ναοί και σε αυτούς λειτουργούν σήμερα 84 εφημέριοι.

Ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Επισκοπή Καισαρείας

Επεξεργασία

Ως πρώ­τη Ε­πι­σκο­πή στην σημερινή περιοχή του Νομού Κοζάνης λει­τούρ­γη­σε η Επισκοπή Και­σα­ρεί­ας με έ­δρα την Και­σα­ρεί­α. Στους κα­τα­λό­γους Μη­τρο­πό­λε­ων και Ε­πι­σκο­πών που πα­ρα­θέ­τει ο Γεράσιμος Κονιδάρης[2] α­να­φέ­ρε­ται Ε­πι­σκο­πή Και­σα­ρεί­ας υ­πα­γο­μέ­νη στη Μη­τρό­πο­λη Λα­ρί­σης κα­τά τον Ε . αι­ώ­να (431 – 551) με Ε­πί­σκο­πο Και­σα­ρεί­ας κα­τέ­χον­τας την 8η θέ­ση με­τα­ξύ των Ε­πι­σκό­πων της Μη­τρο­πό­λε­ως. Α­πο­κα­λυ­φθεί­σα στο χώ­ρο της Και­σα­ρεί­ας προ ε­τών ε­πι­τύμ­βια μαρ­μά­ρι­νη πλά­κα φέ­ρει η­μι­κα­τε­στραμ­μέ­νο ε­πί­γραμ­μα «­.­..προ­ε­δρί­αν έ­λα­χεν τη Εκ­κλη­σί­α Και­σά­ρων πό­λε­ως Μα­κε­δό­νιος έ­στιν ού­τος α­νήρ τα παντ’ εύ­φη­μος ος Ε­πι­σκο­πή­σας έ­τη εν μή­να έ­να του τή­δε βί­ου εκ­δη­μή­σας μη­νί Ι­α­νου­α­ρί­ω ΚΓ Ινδικτιώνος Ι­Α προς Θε­όν ε­νε­δή­μη­σεν.­.­.» Το ε­πί­γραμ­μα δεν φέ­ρει α­κρι­βή χρο­νο­λό­γη­ση, α­πό το εί­δος ό­μως της γρα­φής και τα λοι­πά στοι­χεί­α, οι ει­δι­κοί το το­πο­θε­τούν στην πε­ρί­ο­δο του 5ου αι­ώ­νος. Συ­νε­πώς κα­τά τον 5ο και 6ο αι­ώ­να έ­δρευ­ε στην Και­σά­ρεια Ε­πι­σκο­πή, η ο­ποί­α πι­θα­νώς να συ­στή­θη­κε και υ­πήρ­χε ί­σως α­πό του 4ου αι­ώ­να α­φ’ ό­του έ­πα­ψαν οι δι­ωγ­μοί και ε­πι­χει­ρή­θη­κε η ορ­γά­νω­ση της Εκ­κλη­σί­ας.

Επισκοπή Σερβίων

Επεξεργασία

Α­πό του 9ου αι­ώ­νος εί­ναι γνω­στή η Ε­πι­σκο­πή Σερ­βί­ων με έδρα τα Σέρβια. Η πρώ­τη μαρ­τυ­ρί­α πε­ρί αυ­τής βρίσκεται σε κείμενα του Λέοντος Σοφού[3]. Με τον τί­τλο «Σερ­βί­ων» και έ­δρα τα Σέρβια λει­τούρ­γη­σε ως το 1745 υ­πα­γο­μέ­νη στη Μη­τρό­πο­λη Θεσ­σα­λο­νί­κης.

Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης

Επεξεργασία

Με έ­δρα την Κο­ζά­νη λει­τουρ­γεί η Ε­πι­σκο­πή υ­πό τον τί­τλο Σερ­βί­ων και Κο­ζά­νης α­πό το 1745 ως το 1882. Το 1882 ε­πί Ε­πι­σκό­που Ευ­γε­νί­ου με πρά­ξη του Οι­κου­με­νι­κού Πα­τρι­αρ­χεί­ου υ­πό τον Οι­κου­με­νι­κό Πα­τριά­ρχη Ιωακείμ Γ΄ προ­ήχθη η Ε­πι­σκο­πή σε Μη­τρό­πο­λη Σερ­βί­ων και Κο­ζά­νης και ο Ε­πί­σκο­πος Ευγέ­νιος σε Μη­τρο­πο­λί­τη και υ­πή­χθη πλέ­ον α­πευ­θεί­ας στο Οι­κου­με­νι­κό Πατριαρ­χεί­ο.

Επισκοπικός κατάλογος

Επεξεργασία
Όνομα Έτη Σημειώσεις
Μακεδόνιος 5ος-6ος αιώνας
Μιχαήλ 1200
Ιλλυριός 1219 – 1235
Λέων 1235
Δαμασκηνός
Ιάκωβος 1347 – 1355
Γεδεών 1376
Ιάκωβος 1380
Συμεών ~ 1360
Θεοφάνης
Κύριλλος
Νεόφυτος
Μελέτιος
Πατρίκιος ~ 1580
Λεόντιος 1560 – 1566
Μακάριος 1566 – 1567
Ιωάσαφ 1572 – 1584
Ιωακείμ 1584 – 1587
Ιωάσαφ 1588 – 1594 β΄ θητεία
Γερόντιος 1600
Μελέτιος 1646 – 1649
Θεοφάνης 1649
Συμεών ; – 1668/9[4] †
Ιωαννίκιος 25 Ιανουαρίου 1669[4] – ;
Ιωάσαφ 1671
Διονύσιος ; – 1673
Θεόκλητος 1677
Γρηγόριος Κονταρής 1685 – 1690[5]
Γερμανός 1690
Ραφαήλ 1699
Διονύσιος 1700 – 1715
Δαμιανός 1720
Ιωαννίκιος 1727 – 1729
Ιάκωβος 1728 – 1730
Ζαχαρίας 1730 – 1734
Μελέτιος 1734 – 1745
Ιερεμίας 1745
Ιγνάτιος 1752 – 1785
Θεόφιλος 4 Μαΐου 1785 – 1811[6] †
Διονύσιος 1811 – 1 Μαρτίου 1815 †
Βενιαμίν (Καρίπογλου) 1815 – 1849 παραιτήθηκε
Ευγένιος (Πατέρας) 1849 – Ιούνιος 1889 ως το 1882 επίσκοπος, κατόπιν Μητροπολίτης. Παραιτήθηκε
Κωνστάντιος (Ματουλόπουλος) 29 Ιουλίου 1889 – 30 Απριλίου 1892 από Αρδαμερίου, κατόπιν Δρυϊνουπόλεως
Γεράσιμος (Τανταλίδης) 23 Οκτωβρίου 1893 – 31 Μαΐου 1894 από Κορυτσάς, κατόπιν Δρυϊνουπόλεως
Κωνστάντιος (Ματουλόπουλος) 31 Μαΐου 1894 – 14 Ιουνίου 1910 β΄ θητεία
Φώτιος (Μανιάτης) 5 Αυγούστου 1910 – 14/27 Μαρτίου 1923 παραιτήθηκε
Ιωακείμ (Αποστολίδης) 14/27 Μαρτίου 1923 – 17 Απριλίου 1926 από Μετρών και Αθύρων, κατόπιν Αυστραλίας
Ευγένιος (Χριστοδούλου) 20 Μαΐου 1926 – 15 Μαρτίου 1927 από Σηλυβρίας, επέστρεψε εκεί
Ιωακείμ (Αποστολίδης) 15 Μαρτίου 1927 – 12 Απριλίου 1945 β΄ θητεία, παύθηκε λόγω συμμετοχής στο ΕΑΜ
Κωνσταντίνος (Πλατής) 14 Απριλίου 1945 – 7 Νοεμβρίου 1957 κατόπιν Πατρών
Διονύσιος (Ψαριανός) 19 Νοεμβρίου 1957 – 7 Δεκεμβρίου 1997
Αμβρόσιος (Γιακαλής) 11 Οκτωβρίου 1998 – 4 Φεβρουαρίου 2004 παραιτήθηκε
Παύλος (Παπαλεξίου) 26 Απριλίου 2004 – σήμερα

Μονές

Επεξεργασία
 
Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής στα Σέρβια.

Στη Μητρόπολη υπάγονται πέντε σημαντικές Μονές:

Ανδρώες:

Γυναικείες:

  • Παναγίας Ζιδανίου
  • Αγίας Τριάδος Βελβενδού (μοναχ. 3)

Τοπικοί Άγιοι Εορτές

Επεξεργασία

Ο σημαντικότεροι τοπικοί Άγιοι είναι οι εξής:

Σε απόσταση δεκαπέντε χιλιομέτρων δυτικά της Προύσας ήταν η κωμόπολη Κουβούκλια όπου βρισκόταν η εκκλησία και το προσκύνημα του Άι-Βαραδά[7]. Οι Μικρασιάτες Κουβουκλιώτες που ήρθαν στην Κοζάνη μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και δημιούργησαν τον ομώνυμο συνοικισμό Κουβούκλια, έκτισαν με πίστη και ευσέβεια στις όχθες της λίμνης του Αλιάκμονα την εκκλησία του Οσίου Βαραδάτου.[8]. Στην αυλή της εκκλησίας υπάρχει μνημείο για αυτούς που χάθηκαν κατά τη Μικρασιατική καταστροφή [9]

Πνευματική Διακονία

Επεξεργασία

Από τη Μητρόπολη διοργανώνονται εσπερινά κηρύγματα από ιεροκήρυκες καθώς επίσης και μορφωτικές διαλέξεις. Για τη χριστιανική αγωγή της νεολαίας έχουν ιδρυθεί κατασκηνώσεις, γραφεία νεότητος και κατηχητικά σχολεία. Η Μητρόπολη έχει αναπτύξει Σταθμό Εθελοντικής Αιμοδοσίας Κληρικών καθώς επίσης και Ταμείο Αλληλοβοήθειας Κληρικών.

Φιλανθρωπική Διακονία

Επεξεργασία

Το φιλανθρωπικό έργο της Μητρόπολης διαφαίνεται από την ύπαρξη πολλών ιδρυμάτων και ταμείων με φιλανθρωπικό σκοπό:

  • Γενικό Φιλόπτωχον Ταμείο
  • Ενοριακά Φιλόπτωχα Ταμεία
  • Υποτροφίες σε απόρους φοιτητές
  • Τιάλειον Εκκλησιαστικό Γηροκομείο
  • Γκέρτσειον Εκκλησιαστικό Ίδρυμα

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  2. ↑ Γε­ρά­σι­μος Κο­νι­δά­ρης, «Εκ­κλη­σι­α­στι­κή ι­στο­ρί­α της Ελ­λά­δος» (τομ.Α, σελ.513-515)
  3. ↑ Λέων Σοφός, «Δι­α­τύ­πω­σις των θρό­νων των Εκ­κλη­σι­ών»
  4. ↑ 4,0 4,1 Κοτζαγεώργης, Φωκίων Π. (2020). «Μια Οθωμανική πηγή για την ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το β´ μισό του 17ου αιώνα». Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών 21: 63. https://www.academia.edu/45626760/%CE%9C%CE%B9%CE%B1_%CE%9F%CE%B8%CF%89%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A0%CE%AE%CE%B3%CE%AE_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%AE%CE%BD_%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%9F%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%9F%CF%85_%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85%CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85_%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%9F%CF%85_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%84%CE%9F_%CE%92_%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%9F_%CF%84%CE%9F%CF%85_17%CE%9F%CF%85_%CE%B1%CE%B9%CF%89%CE%BD%CE%B1_%CE%94%CE%95%CE%9B%CE%A4%CE%99%CE%9F_%CE%9A%CE%95%CE%9D%CE%A4%CE%A1%CE%9F%CE%A5_%CE%9C%CE%99%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%91%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%A9%CE%9D_%CE%A3%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%94%CE%A9%CE%9D. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2024. 
  5. ↑ Καρανάσιος, Χαρίτων. Ο ιερομόναχος Γρηγόριος Κονταρής ο εκ Σερβίων, πρώτος δάσκαλος στην Κοζάνη, 1676-1679 (PDF). σελ. 37. 
  6. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 270. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2022. 
  7. ↑ «Εικόνες έμψυχοι, κηρύγματα αγιολογικά», Διονυσίου Λ. Ψαριανού, Επισκόπου Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης
  8. ↑ Εγκόλπιο Ημερολόγιο 2017, εκδ. Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης
  9. ↑ Ο Αγ. Βαραδάτος τα Κουβούκλια της Μ. Ασίας

Πηγές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιερά_Μητρόπολις_Σερβίων_και_Κοζάνης&oldid=10803796"