Παντζάρι

Το παντζάρι (Beta vulgaris) ή κοκκινογούλι είναι φυτό της οικογένειας αμαρανθοειδή, του μέρους της που παλιότερα ήταν γνωστό ως χηνοποδιοειδή. Είναι μονοετές ή διετές φυτό του οποίου η ρίζα είναι εδώδιμη. Υπάρχουν πολλές καλλιεργήσιμες ποικιλίες, όπως το σέσκουλο, μια φυλλώδης ποικιλία παντζαριού, και το ζαχαρότευτλο, του οποίου η ρίζα έχει υψηλή συγκέντρωση σε σάκχαρα. Όλες οι καλλιεργήσιμες ποικιλίες παντζαριού προέρχονται από το υποείδος B. v. vulgaris. Άλλα υποείδη του παντζαριού είναι τα B. v. maritima, το οποίο βρίσκεται στη Μεσόγειο, στις ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού, από τη Μέση Ανατολή μέχρι την Ινδία, και το B. v. adanensis, το οποίο βρίσκεται στη βόρεια ανατολική Μεσόγειο. Η εξημέρωση του φυτού θεωρείται ότι έλαβε χώρα τη 2η χιλιετία π.Χ. στην περιοχή της Μεσογείου.

Παντζάρι
Ένα ματσάκι πατζάρια
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta) Τάξη: Καρυοφυλλώδη (Caryophyllales) Οικογένεια: Αμαρανθοειδή (Chenopodiaceae) Γένος: Βέτα (Beta) Είδος: Βέτα η κοινή
Διώνυμο
Beta vulgaris L.

Το φυτό φτάνει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Έχει μικρά ερμαφρόδιτα άνθη και η επικονίασή του γίνεται από τον άνεμο. Το φυτό προτιμά καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Τα φύλλα του έχουν σχήμα καρδιάς και μήκος 5 με 20 εκατοστά.

Στη μαγειρική

Το παντζάρι τρώγεται τόσο ωμό, όσο και μαγειρεμένο, ολόκληρο. Η ρίζα του ωμή είναι σκληρή, ενώ μαγειρεμένη είναι πιο μαλακή. Χρησιμοποιείται στις σαλάτες. Εξαιτίας της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε σάκχαρα, περίπου 16 έως 20%, χρησιμοποιείται ως πηγή σακχάρου στις περιοχές με εύκρατο κλίμα. Επίσης και τα φύλλα του είναι εδώδιμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί του σπανακιού, όμως τα ωμά φύλλα μπορεί να αφήσουν πικρή γεύση στο στόμα.

Θρεπτική αξία

Τα παντζάρια είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, νιτρικά άλατα, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, νάτριο, βιταμίνη C και φολικό οξύ. Σε αντίθεση με τα φρούτα, η κύρια πηγή σακχάρων στο παντζάρι είναι η σουκρόζη. Το έντονο κόκκινο χρώμα τους οφείλεται στην παρουσία βουλγαξανθίνης. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστήμιου του Έξετερ, τα παντζάρια βελτιώνουν την αντοχή κατά 16% και ο χυμός τους βοηθάει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Το μαγνήσιο που περιέχουν βοηθάει την απορρόφηση του ασβεστίου. Στην παραδοσιακή ιατρική, τα παντζάρια έχουν καθαρτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται επίσης για την αντιμετώπιση της ουρικής αρθρίτιδας και άλλων αρθραλγιών και της πιτυρίδας.