Μάαχες
| |||||
| Μάαχες[1] σε ιερογλυφικά |
Ο Μάαχες (επίσης Μαχές, Μιχός, Μίυσις, Μίος, και Μάιχες) ήταν αρχαίος Αιγύπτιος θεός του πολέμου με κεφάλι λιονταριού[2], και το όνομά του σημαίνει "αυτός που είναι πραγματικά δίπλα της". Θεωρούνταν γιος του δημιουργού θεού Φθα και της θεάς λέαινας Μπαστέτ στην Κάτω Αίγυπτο ή της Σεκχμέτ στην Άνω Αίγυπτο, με τις οποίες είχε την ίδια φύση. Ο Μάαχες ήταν θεότητα με σύνδεση με τον πόλεμο και τα καιρικά φαινόμενα, καθώς και με τα μαχαίρια, τα νούφαρα, και τον κανιβαλισμό αιχμαλώτων. Η λατρεία του είχε κέντρο στην Ταρεμού και την Περ-Μπαστ.
Προέλευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώτη καταγραμμένη αναφορά στον Μάαχες είναι από το Νέο Βασίλειο. Κάποιοι Αιγυπτιολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι έχει ξενική καταγωγή[3]. Όντως, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί να ταυτίζεται με τον θεό-λιοντάρι Απεντεμάκ, που λατρευόταν στη Νουβία και τη Δυτική Έρημο της Αιγύπτου.
Ως θεός-λιοντάρι και προστάτης, θεωρούνταν επίσης γιος του Ρα και της Μπαστέτ[4], τη θεά λέαινα και προστάτη της Κάτω Αιγύπτου, όπως επίσης και της Σεκχμέτ, την αντίστοιχη θεά λέαινα και προστάτη της Άνω Αιγύπτου. Καθώς το κέντρο της λατρείας του ήταν στην Περ-Μπαστ (Βούβαστις) ή την Ταρεμού (Λεοντόπολις), ήταν πιο γνωστός ως γιος της Μπαστέτ. Όταν έγινε θεότητα προστάτης της Αιγύπτου, πατέρας του θεωρούνταν είτε ο Φθα ή ο Ρα που μέχρι τότε είχε συγχωνευτεί ως θεότητα με τον Ατούμ ως Ατούμ-Ρα. Ως γιος του ΡΑ, ο Μάαχες πολεμούσε τον Άπωφι κατά το νυχτερινό ταξίδι του Ρα στον ουρανό.
Καθώς οι θεοί και θεότητες με μορφή αιλουροειδούς θεωρούνταν ότι είχαν ισχυρές δυνάμεις, σχετίστηκαν με τους Φαραώ και έγιναν προστάτες της Αιγύπτου. Το ιερογλυφικό για το αρσενικό λιοντάρι χρησιμοποιούταν για λέξεις όπως "πρίγκιπας", "δύναμη", και "εξουσία".
Όνομα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα του Μάαχες αρχίζει με τα ιερογλυφικά για το αρσενικό λιοντάρι, αν και απομονωμένο επίσης σημαίνει (αυτός που μπορεί) να βλέπει μπροστά. Όμως, το πρώτο ιερογλυφικό είναι επίσης του ιερογλυφικού για τη λέξη Μά'ατ που σημαίνει αλήθεια και τάξη, και έτσι κατέληξε ο Μάαχες να θεωρείται αυτός που καταβροχθίζει τους ενόχους και προστατεύει τους αθώους. Κάποιους από τους τίτλους του ήταν, Κύριος της Σφαγής[5], Αυτός που Χειρίζεται το Μαχαίρι, και Ο Πορφυρός Κύριος.
Αναπαραστάσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μάαχες αναπαριστάται ως άνθρωπος με κεφάλι λιονταριού, συνήθως κρατώντας μαχαίρι και φορώντας το Διπλό Στέμμα Πσεντ, ή το στέμμα Ατέφ[6]. Κάποιες φορές ταυτίζεται με τον Νεφερτέμ[6], και απεικονίζεται με μπουκέτων λουλουδιών νούφαρου κοντά του, αλλά και ως λιοντάρι που καταβροχθίζει έναν αιχμάλωτο.
Ιερά ζώα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξημερωμένα λιοντάρια διατηρούνταν στον ναό που ήταν αφιερωμένος στον Μάαχες στη Λεοντόπολη, όπου και λατρευόταν η Μπαστέτ/Σεχμέτ, με τον ναό του να είναι δίπλα ακριβώς με αυτόν της Μπαστέτ[7]. Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Αιλιανός έγραψε: "Στην Αίγυπτο, λατρεύουν τα λιοντάρια, και υπάρχει πόλη που έχει πάρει το όνομά τους. (...) Τα λιοντάρια έχουν ναούς και πολλούς χώρους όπου βρυχώνται. Καθημερινά τους δίνεται κρέας βοδιού (...) και τα λιοντάρια τρώνε με συνοδεία τραγουδιού στην Αιγυπτιακή γλώσσα", και έτσι προέκυψε το Ελληνικό όνομα της πόλης, Λεοντόπολις.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Erman, Adolf & Grapow, Hermann: Wörterbuch der Aegyptischen Sprache., Im Auftrage der Deutschen Akademien, Berlin: Akademie Verlag (1971), II., p.12, II., p.12
- ↑ Lurker, op.cit., p.215
- ↑ Walter Yust ed., Encyclopædia Britannica: A New Survey of Universal Knowledge, 1956, p.54
- ↑ Shorter, op.cit,, p.134
- ↑ Lurker, op.cit., p.215.
The epithet was used for many Egyptian gods: Thoth (cf. Erik Hornung, The Secret Lore of Egypt: Its Impact on the West, 2001, p.6), Wepwawet (cf. Egypt: Temple of the Whole World : Studies in Honour of Jan Assmann, Brill 2003, ISBN 90-04-13240-6, p.106), Set (cf. Homer William Smith, Man and His Gods, 1952 p.20) etc. - ↑ 6,0 6,1 Shorter, op.cit., p.134
- ↑ «Caroline Seawright, Maahes, God of War and Protection, The Leonine Lord of Slaughter...- map of temples». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2015.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Manfred Lurker, Dictionary of Gods and Goddesses, Devils and Demons, Routledge 1987, ISBN 0-7102-0877-4
- Alan W. Shorter, (1937) The Egyptian Gods: A Handbook, Routledge 1978, ISBN 0-7100-0037-5
