Μετάβαση στο περιεχόμενο

Daredevil

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Daredevil
Προωθητικό σχέδιο για τον Daredevil Τόμος 2 #65 (Σεπτέμβριος 2004), από τον Γκρεγκ Λαντ.
ΕκδότηςMarvel Comics
Πρώτη εμφάνισηDaredevil #1 (Απρίλιος 1964)
Δημιουργήθηκε απόΣταν Λι
Μπιλ Έβερετ
Πληροφορίες χαρακτήρα
Alter egoΜάθιου Μάικλ Μέρντοκ
Ψευδώνυμο(α)Man Without Fear,[1] Jack Batlin,[2] Mike Murdock,[3] Scarlet Swashbuckler,[4] God Without Fear[5]
Τόπος καταγωγήςΧελς Κίτσεν, Νέα Υόρκη
Συμμετοχή σε ομάδεςDefenders
Νέοι Εκδικητές
Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α.
Marvel Knights
The Chaste
The Hand
ΙκανότητεςΥπερφυσικές αισθήσεις
Αίσθηση ραντάρ ηχοεντοπισμού
Επιδέξιος ακροβάτης, γνώστης πολεμικών τεχνών και καλή χρήση ραβδιού κατά τη μάχη
Χρήση ειδικά σχεδιασμένου ροπάλου

Ο Daredevil (ελληνική μεταφορά: Ατρόμητος) είναι φανταστικός υπερήρωας, ο οποίος εμφανίζεται στα αμερικάνικα βιβλία κόμικ που εκδίδει η Marvel Comics. Ο Daredevil δημιουργήθηκε από τον Σταν Λι και τον καλλιτέχνη Μπιλ Έβερετ, καθώς και με βοήθεια από τον Τζακ Κίρμπι.[6] Ο χαρακτήρας εμφανίστηκε πρώτη φορά στο τεύχος Daredevil #1 (τον Απρίλιο του 1964).

Η ιστορία της προέλευσης του Daredevil ξεκινά με ένα ατύχημά του στην περιοχή Χέλς Κίτσεν τής Νέας Υόρκης, όπου και ζούσε, το οποίο ατύχημα κατέστησε τον Ματ Μέρντοκ τυφλό από μία ραδιενεργή ουσία που έπεσε από ένα διερχόμενο όχημα. Αν και δεν μπορεί πλέον να δει, η έκθεσή του στην ραδιενέργεια όξυνε τις υπόλοιπες αισθήσεις του πέρα από τα φυσιολογικά ανθρώπινα όρια, δίδοντάς του ένα είδος ηχοεντοπιστικού συστήματος, το οποίο λειτουργεί όπως η όραση. Ο πατέρας του, ένας πυγμάχος ονόματι Τζακ Μέρντοκ, τον βοηθά καθώς μεγαλώνει, αν και ο Τζακ στην πορεία δολοφονείται από γκάνγκστερ λόγω της άρνησής του να πολεμήσει. Αφού έφτιαξε μία στολή με κίτρινο, μαύρο και κόκκινο χρώμα (αργότερα αποκλειστικά κόκκινου χρώματος) ο Ματ αναζητά εκδίκηση από τους δολοφόνους του πατέρα του ως ο Daredevil υπερήρωας, πολεμώντας τους πολλούς εχθρούς του, όπως τον Στόχο και τον Κίνγκπιν.[7] Έγινε επίσης και δικηγόρος. Το ψευδώνυμό του είναι "ο άνδρας χωρίς φόβο".[8]

Αν και ο Daredevil παρέμεινε έργο των καλλιτεχνών όπως ο Έβερετ, ο Κίρμπι, ο Γουάλλυ Γουντ, Τζον Ρομίτα και άλλους, ανάμεσα στους οποίους και ο Φρανκ Μίλλερ του οποίου θητεία στο έργο του ήρωα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 έθεσε τα βαριά θεμέλια ώστε ο χαρακτήρας να γίνει ένας από τους δημοφιλείς και βασικό κομμάτι του Σύμπαντος της Marvel. Ο Daredevil από τότε έχει περάσει από πολλές μορφές και μέσα, όπως κινούμενα σχέδια, βιντεοπαιχνίδια, ακόμα και μία ταινία του 2003, με τον Μπεν Άφλεκ να ενσαρκώνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Στις τηλεοπτικές σειρές Daredevil, The Defenders και She-Hulk: Attorney at Law και στην ταινία Spider-Man: No Way Home που διαδραματίζονται στο Κινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel, ο Τσάρλι Κοξ παίζει τον Daredevil.[9]

Δυνάμεις και ικανότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και ο χαρακτήρας είναι τυφλός, οι υπόλοιπες αισθήσεις του λειτουργούν με υπεράνθρωπη ακρίβεια και ευαισθησία, δίδοντάς του ικανότητες πέραν των ορίων ενός ανθρώπου που βλέπει. Λίγοι χαρακτήρες ξέρουν ότι ο ήρωας δεν μπορεί να δει. Ο Daredevil ανέπτυξε την ικανότητα ραντάρ, που είναι παρόμοια με τον ηχοεντοπισμό.

Όταν ο Φρανκ Μίλλερ επέκτεινε τις περισσότερες από τις ικανότητες του Daredevil, προσπάθησε να τις κάνει "αξιοσημείωτες τόσο που να είναι συναρπαστικές, μα όχι σε παραλληλία με τον Σούπερμαν" υπονοώντας ότι οι δυνάμεις του Σούπερμαν παραήταν απίστευτες. Όταν ο Μίλλερ μπήκε στην ομάδα του τίτλου το 1979, το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να "αναγεννήσει" την αίσθηση ραντάρ και να την κάνει πιο πιστευτή. Λόγω του ευαίσθητου αγγίγματος του χαρακτήρας, ο Daredevil μπορεί να διαβάσει περνώντας τα δάχτυλά του πάνω στα γράμματα μίας σελίδας[10] αν και οι πλαστικοποιημένες σελίδες τον εμποδίζουν από το να διαβάζει την μελάνη.[11] Ο Daredevil συνήθως χρησιμοποιεί την υπεράνθρωπη ακοή του ως πολύγραφο ανακρίσεων με το να ακούει τις εναλλαγές στους χτύπους τής καρδιάς των ανθρώπων. Αυτή η ικανότητα μπορεί ξεγελαστεί αν η καρδιά κάποιου δεν χτυπάει με φυσικό τρόπο, π.χ. αν κάποιος έχει βηματοδότη.[12][13]

Όσο ισχυρές είναι οι άλλες αισθήσεις του Daredevil, άλλο τόσο ευαίσθητες είναι· η βασική του αδυναμία είναι η ευαισθησία του στους πολύ δυνατούς ήχους και οσμές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, για να αποδυναμώσουν προσωρινά το ραντάρ του.[14] Αυτή η αδυναμία χρησιμοποιείται συχνά, για να ακινητοποιήσει τον Daredevil, όταν βομβαρδιστεί από πάρα πολύ ήχο, το οποίο θα του προκαλέσει αποπροσανατολισμό και οξύ πόνο.[15] Αφού τα μέσα όρασης του Daredevil βασίζονται στο ραντάρ του και στις οξυμένες αισθήσεις του μπορούν να εντοπίζουν, όταν κάποιος ή κάτι δεν βρεθεί σε αυτά δεν μπορεί να τα δει. Κάποια στιγμή το παραισθησιογόνο ναρκωτικό, που ο Mysterio δημιούργησε ήταν άοσμο και άνοστο, ώστε ο Daredevil να μην μπορεί να καταλάβει ότι ναρκώθηκε, μέχρι που συμβουλεύτηκε τον Doctor Strange, ο οποίος κατάφερε να καταλάβει τι ήταν από τον μικρό σταυρό που ο Mysterio έδωσε στον Daredevil και που περιείχε το ναρκωτικό, και έτσι ο Doctor Strange τον γιάτρεψε.[16]

Οι αισθήσεις του είναι ιδιαιτέρως οξυμένες· έχει ακόμα καταδειχτεί ότι μπορεί να αισθανθεί την ελάχιστη ατμοσφαιρική διαταραχή που δημιουργείται όταν ο Nightcrawler πρόκειται να εμφανιστεί, λεπτά πριν ο συγκεκριμένος μεταλλαγμένος φτάσει πραγματικά στον προορισμό του.[17] Όταν ο Daredevil πολέμησε την Ψυχολύγη κατά τη διάρκεια του πολέμου ανάμεσα σε Εκδικητές και X-Men, για δεύτερα κέρδισε το πλεονέκτημα, όταν εκείνη προσπάθησε να διαβάσει το μυαλό του και πλημμύρισε το μυαλό της από τον αισθητήριο κόσμο που έλαβε στο μυαλό της από το μυαλό του, δείχνοντας έτσι και την ψυχολογική εκπαίδευση που χρειάστηκε ο Daredevil, για να λειτουργεί όπως λειτουργεί.[18]

Ενώ η αίσθηση-ραντάρ του σχεδόν αντικαθιστά το γεγονός ότι είναι τυφλός, έχει βεβαίως και τους περιορισμούς της (κάτι το οποίο ερευνήθηκε, όταν ο Μαρκ Γουέηντ ήταν υπεύθυνος του τίτλου). Δεν μπορεί να αντιληφθεί το χρώμα χωρίς άγγιγμα, και μπορεί να διαβάσει μόνο τυπωμένο υλικό, αν το μελάνι είναι αρκετά πυκνό, για την αφή του. Οι περισσότερες φωτογραφίες, τηλεοράσεις και οθόνες υπολογιστών είναι κενές για αυτόν. Έχει επίσης αδυναμία στο να αναγνωρίζει την καταγωγή κάποιου. (αν δεν υπάρχουν στοιχεία πέραν δερματικής απόχρωσης).[19]

Αν και δεν έχει υπερφυσικές φυσικές ικανότητες πέραν της ενισχυμένης αίσθησης ισορροπίας, ο Daredevil είναι αυθεντία στις πολεμικές τέχνες.[20] Έχοντας εκπαιδευτική από τον Κούτσουρο, ο Daredevil είναι ικανότατος πολεμιστής. Οι κλασικές του κινήσεις είναι μία μοναδική μείξη πολεμικών τεχνών όπως νινζούτσου, αΐκι ζουζούτσου, ζίου ζίτσου, κουνγκ φου, καποέιρα, τζούντο, αϊκίντο, ελληνορωμαϊκή και μάχες με ρόπαλα συνδυάζοντας αμερικάνικη πυγμαχία, καθώς και πλήρη χρήση ακροβατικών ικανοτήτων.[21]

Το χαρακτηριστικό όπλο του Daredevil είναι το ειδικά σχεδιασμένο από τον ίδιο ρόπαλο που δημιούργησε.[14] Μεταμφιεσμένο σε μπαστούνι για τυφλούς όταν φορά τα πολιτικά του ρούχα, είναι ένα πολυεργαλείο που περιέχει εννέα μέτρα καλωδίων που χρησιμοποιούνται στα αεροπλάνα συνδεδεμένων με μία αρπάγη ενισχυμένου ατσαλιού. Εσωτερικοί μηχανισμοί επιτρέπουν στο καλώδιο να τυλίγεται και να απελευθερώνεται άριστα και ανεμπόδιστα ενώ ένα ισχυρό ελατήριο θέτει σε λειτουργία την αρπάγη. Η λαβή μπορεί να ισιώσει όταν εκτοξεύεται. Το ρόπαλο μπορεί να διαχωριστεί στα δύο, καθιστώντας κάθε κομμάτι ένα ρόπαλο μάχης, εκ των οποίων το ένα καταλήγει σε έναν γάντζο.[6][14]

Στην πολιτική του αμφίεση ο Μέρντοκ είναι ένας ικανός και σεβαστός δικηγόρος με εγκυκλοπαιδικές γνώσεις του νόμου, ειδικά των νομοθετημάτων τής Νέας Υόρκης. Είναι ικανός ερευνητής, εντοπιστής και αυθεντία στις ανακρίσεις.

Άλλες εκδοχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε αντίθεση με την ευρέως γνωστή του ενσάρκωση, ο Daredevil έχει βρεθεί και σε άλλα φανταστικά σύμπαντα όπως στις σειρές κόμικ Marvel 2099, Marvel Noir και στο Απόλυτο Σύμπαν τής Marvel.

Δευτεραγωνιστές χαρακτήρες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την διάρκεια της σειράς, πολλοί χαρακτήρες έχουν επηρεάσει την ζωή του Ματ Μέρντοκ. Ο πατέρας του Τζακ Μέρντοκ εμφύσησε στον Ματ την σημαντικότητα της εκπαίδευσης και της μη-βίας με στόχο να δει τον γιο του να γίνεται καλύτερος από τον ίδιο.[7] Πάντα ενθάρρυνε τον Ματ να μελετά, παρά να παλεύει όπως ο ίδιος. Ο Τζακ αποθάρρυνε τον γιό του από το να μάθει να παλεύει.[22] Λόγω του φόνου του πατέρα του είναι που ο χαρακτήρας γίνεται ο υπερήρωας που θα κυνηγά τούς γκάνγκστερ.[22] Εκπαιδεύτηκε από έναν παλιό τυφλό νίντζα ονόματι Κούτσουρο, μετά το ατύχημα που είχε ως παιδί.[23]

Ο πιο στενός φίλος του Μάτι Μέρντοκ είναι ο Φράνκλιν «Φόγκυ» Νέλσον, ο συγκάτοικός του στο κολέγιο και μετέπειτα συνέταιρος στο δικηγορικό γραφείο τους.[7] η σχέση τους τα πρώτα χρόνια πλημμύριζε από την ένταση λόγω τής αίσθησης μειονεξίας του Νέλσον προς τον Μέρντοκ και ως δικηγόρο και ως αποδέκτη των συναισθημάτων τής γραμματέως τους, Κάρεν Πέιτζ. Πολλές φορές διαφωνούσαν για την προτίμηση του Μέρντοκ να υπερασπίζεται υπερκακοποιούς, ενώ ο Νέλσον ενθουσιαζόταν με θέματα που αφορούν τον εργασιακό και εταιρικό τομέα.  Πολλές φορές έχει χρησιμοποιηθεί από τους σεναριογράφους ως κωμικό στοιχείο. Ως υπερήρωας, ο Daredevil είναι πολύ καλός φίλος με τον Spider-Man· λόγω της ενισχυμένης αίσθησής του, ο Μέρντοκ μπόρεσε να αναγνωρίσει τον Άνθρωπο-Αράχνη από την πρώτη τους συνάντηση[24] και ο Άνθρωπος Αράχνη έμαθε επίσης την πραγματική του ταυτότητα αργότερα.[25] Λόγω των γεγονότων του Μια Μέρα Ακόμα ( "One More Day") ο Μέρντοκ δεν γνωρίζει πια την πραγματική ταυτότητα του Ανθρώπου Αράχνη και από τότε αρνείται να την μάθει λόγω των πιθανών κινδύνων.[26] Ο Iron Fist  αργότερα θα γινόταν ένας από τους καλύτερους φίλους του, και κάποια στιγμή ανέλαβε τον ρόλο του Daredevil.[27] Η Jessica Jones, μία τέως υπερήρωας που έγινε στην πορεία ιδιωτική ερευνήτρια δρα ως σωματοφύλακας του Ματ Μέρντοκ, όταν είναι στην καθημερινή ζωή του ως απλός πολίτης. Ο  άνδρας της,  Luke Cage, είναι επίσης φίλος του Daredevil.[28] Η Μάγια Λόπεζ, μία κωφή γυναίκα και ικανή πολεμίστρια είναι φίλη του Daredevil μετά από μία μάχη που είχαν και αφού την έπεισε ότι δεν είχε σκοτώσει τον πατέρα της, επειδή την χειραγωγούσε ο Κίνγκπιν, ο οποίος ήταν και ο υπεύθυνος. Ο Μπέν Ούρικ, δημοσιογράφος στην Ημερίσια Σάλπιγγα ανακάλυψε την ταυτότητα του Daredevil και με τον καιρό έγινε φίλος του επίσης,[29] αν και μετά κατά την διάρκεια τής διένεξης για την ταυτότητα του Daredevil αποφάσισε να λήξει την "μυστική επαγγελματική σχέση" με τον Ούριτς, για να αποφευχθεί κάποιος συσχετισμός τους και έχει προβλήματα ο δεύτερος.[30]

Ο Daredevil έχει μία έντονη και πονεμένη ερωτική ζωή. Ο πιο χαρακτηριστικός δεσμός του είναι η Ηλέκτρα, μία εκτελέστρια που αργότερα θα σκοτωνόταν.[31] Την δεκαετία του 2000, ο Ματ παντρεύεται την Μίλλα Ντόναβαν, αν και ένας από τους εχθρούς του την οδήγησε στην τρέλα.[32][33]

Εχθροί 

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα πρώτα του χρόνια, ο Daredevil πάλεψε με πολλούς υπερκακούς, ο πρώτος από αυτούς ήταν ο Electro, ένας αντίπαλος του Ανθρώπου Αράχνη στο τεύχος Daredevil #2. Ένας αριθμός διερχόμενων κακοποιών θα εισαχθούν με την πάροδο των ετών, όπως ο Κουκουβάγιας, ο Μοβ Άνδρας, ο Κύριος Φόβος, ο Μονομάχος, ο Άνθρωπος Ταύρος κ.α. [34] Το δίδυμο υπερκακοποιών (ο Κόμπρας και Κύριος Χάυντ) έχει πολλές φορές έλθει αντιμέτωπο με τον Daredevil, ενώ ο Χάυντ πολλές φορές έχει πολεμήσει και μόνος με τον ήρωα. Ο ψυχωτικός εκτελεστής Στόχος εισήχθη από τον Μαρβ Γούλφμαν στο τεύχος #131,[35] και ήταν συνήθως ανταγωνιστής τους για τα επόμενα έξι χρόνια τής σειράς κόμικ.

Ξεκινώντας με την επίβλεψη του Φρανκ Μίλλερ στην σειρά οι παραδοσιακοί γκάμα κακών σταμάτησε να χρησιμοποιείται τόσο συχνά και αφοσιώθηκε στον αρχιεχθρό του πλέον Κίνγκπιν. Όπως και κάποιοι άλλοι κακοποιοί έτσι και ο Κίνγκπιν ξέρει την μυστική ταυτότητα του Daredevil ήρωα. Η πορεία του ως βασικού κακού σταμάτησε στο τεύχος #300, μα έχει συνεχίσει κατά διαστήματα το να εμφανίζεται. Η Ηλέκτρα έκανε την πρώτη εμφάνισή της ως κυνηγός επικηρυγμένων, και αν και η πορεία της ως κακοποιός στην ζωή του ήταν μικρή (σχεδόν έναν χρόνο), το ρομαντικό παρελθόν τους είναι ένα σημαντικό μέρος του μύθου. Ο Τιμωρός, αυτόκλητος τιμωρός του εγκλήματος με πραγματικό όνομα Φρανκ Κάστλ, είναι ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους εχθρούς του Daredevil και κάποιες φορές αναγκαίος σύμμαχος.

Άλλα μέσα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ταινίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2003, η 20th Century Fox κυκλοφόρησε την ταινία Daredevil, γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Μαρκ Στήβεν Τζώνσον. Ο ηθοποιός Μπεν Άφλεκ ενσάρκωσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Επίσης, μία διαγραμμένη σκηνή της ταινίας του 2005 Elektra, όπου χρησιμοποιήθηκε αργότερα στην Σκηνοθετική Οπτική μορφή της ταινίας, έδειξε ότι ο Άφλεκ επανήλθε στον ρόλο σε ένα όνειρο.

Τον Νοέμβριο του 2013, ο Πρόεδρος της Disney Μπομπ Ίγκερ δήλωσε ότι αν οι τηλεοπτικές σειρές της Marvel στο Netflix όπως και ο Daredevil γίνουν δημοφιλείς "είναι πολύ πιθανόν ότι θα γίνουν ταινίες".[36] Τον Δεκέμβριο του 2021, ο Daredevil εμφανίστηκε στο Spider-Man: No Way Home ως δικηγόρος του Peter Parker.

Τηλεοπτικές σειρές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 6 Νοεμβρίου του 2013, η Disney και η Marvel ανακοίνωσαν ότι μια νέα σειρά Daredevil βασισμένη στον χαρακτήρα θα κυκλοφορούσε στο Netflix. Τον Δεκέμβριο του 2013, η Marvel επιβεβαίωσε ότι ο Ντρου Γκόνταρντ θα ήταν ο εκτελεστικός παραγωγός και υπεύθυνος για τη σειρά και θα έγραφε και θα σκηνοθετούσε το πρώτο επεισόδιο. Μέχρι τις 24 Μαΐου του 2014, ο Γκόνταρντ είχε αποχωρήσει ως υπεύθυνος και αντικαταστάθηκε από τον Στίβεν Σ. ΝτεΝάιτ. Ο Γκόνταρντ θα παρέμενε στη σειρά ως σύμβουλος. Στις 27 Μαΐου, ο Τσάρλι Κοξ προσλήφθηκε για να πρωταγωνιστήσει. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2014. Ο πρώτος κύκλος κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2015, ο δεύτερος κύκλος κυκλοφόρησε στις 18 Μαρτίου του 2016 και ο τρίτος κύκλος κυκλοφόρησε στις 19 Οκτωβρίου του 2018.

Στην Ελλάδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Ελλάδα, ο ήρωας δεν απέκτησε εξ αρχής δικό του τεύχος στις τότε εκδόσεις της Marvel Comics από τις Εκδόσεις Καμπανά και Μαμούθ Comix, αλλά εμφανίστηκε σε τεύχη άλλων ηρώων όπως του Spider-Man με το όνομα "Ατρόμητος".

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Daredevil #1 (April, 1964)
  2. ↑ Daredevil #327 (April, 1984)
  3. ↑ Daredevil #25 (February, 1967)
  4. ↑ Daredevil #69 (October, 1970)
  5. ↑ War of the Realms #3. Marvel Comics.
  6. ↑ 6,0 6,1 Evanier, Mark. «The Jack F.A.Q. – Page 4». PovOnline. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2009. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Lee, Stan (w), Everett, Bill (p), Ditko, Steve (i). 
  8. ↑ Rezvan-Mojarrad, Sohrab (2002). «Daredevil». The Superhero Dictionary. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2009. 
  9. ↑ «Marvel's Daredevil». Netflix.com. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2015. 
  10. ↑ «A History of the Radar Sense #4 – Frank Miller, Part 1». The Other Murdock Papers. 21 Μαρτίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2009. 
  11. ↑ Diggle, Andy (w), Gianfelice, Davide (p), Gianfelice, Davide (i). 
  12. ↑ Furious, Nick (25 Ιανουαρίου 2011). «The Top 5 Enemies of Daredevil». ComicBooked.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2013. 
  13. ↑ Miller, Frank (w), Miller, Frank (p), Janson, Klaus (i). 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 McKenzie, Roger (w), Miller, Frank (p), Janson, Klaus (i). 
  15. ↑ Smith, Kevin (w), Quesada, Joe (p), Palmiotti, Jimmy (i). 
  16. ↑ Smith, Kevin (w), Quesada, Joe (p), Palmiotti, Jimmy (i). 
  17. ↑ Smith, Kevin (w), Dodson, Terry (p), Dodson, Rachel (i). 
  18. ↑ Remender, Rick (w), Peterson, Brandon (a). 
  19. ↑ Nocenti, Ann (w), Weeks, Lee (p), Williamson (i). 
  20. ↑ Richards, Dave (3 Απριλίου 2009). «The Man Who Would Be King(pin): Irvine on Daredevil Noir». Comic Book Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2009. 
  21. ↑ «Stick». Marvel Directory. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2009. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Brady, Matt (16 Μαρτίου 2007). «Daredevil: Battlin' Jack Murdock Debuts in June». Newsarama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2009. 
  23. ↑ «Daredevil Comic News and Events». Daredevil-Movies.com. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2009. 
  24. ↑ Lee, Stan (w), Ditko, Steve (p), Ditko, Steve (i). 
  25. ↑ Lee, Stan (w), Colan, Gene (p), Giacoia, Frank (i). 
  26. ↑ Slott, Dan (w), Romita, Jr, John (p), Janson, Klaus (i). 
  27. ↑ Brady, Matt (27 Ιουλίου 2006). «Spoiler Sport: Who Was That Daredevil-Masked Man?». Newsarama. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2009. 
  28. ↑ Bendis, Brian Michael· Maleev, Alex (Οκτώβριος 2006). Daredevil, Vol. 6: Lowlife. Marvel Comics. σελ. 120. ISBN 978-0785111054. 
  29. ↑ «Ben Urich». Marvel Directory. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2009. 
  30. ↑ Bendis, Brian Michael (w), Maleev, Alex (p), Maleev, Alex (i). 
  31. ↑ «Elektra». Marvel Directory. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2009. 
  32. ↑ Brubaker, Ed (w), Lark, Michael; Djurdjević, Marko; Romita, Sr., John; Colan, Gene; Sienkiewicz, Bill; Maleev, Alex; Bermejo, Lee (p), Gaudiano, Stefano; Djurdjević, Marko; Milgrom, Al; Colan, Gene; Sienkiewicz, Bill; Maleev, Alex; Bermejo, Lee (i). 
  33. ↑ Brubaker, Ed (w), Lark, Michael (p), Azaceta, Paul; Gaudiano, Stefano; Palmer, Tom (i). 
  34. ↑ Gerber, Steve (w), Brown, Bob (p), Colletta, Vince (i). 
  35. ↑ Wolfman, Marv (w), Brown, Bob (p), Janson, Klaus (i). 
  36. ↑ Graser, Marc (7 Νοεμβρίου 2013). «Why Disney Chose to Put Marvel's New TV Shows on Netflix». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2014. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Daredevil&oldid=10274680"