Fabriko
Fabriko (el la latina: fabrica, laborejo) estas ejo por industria entrepreno, por produkti pogrande komercaĵojn. La produktado estas farita helpe de maŝinoj, laboristoj kaj estraro. La estro nomiĝas nuntempe entreprenisto.
Laŭ Francisko Azorín fabriko estas Ejo, kie oni produktas pogrande komercaĵojn.[1] Kaj li indikas etimologion el la latina fabrica kaj siavice el faber (laboristo). Kaj li aldonas terminojn fabriki, fabrikado, fabrikanto.[2]
Historio
redaktiKomence la ateliero aŭ laborejo estis la unua loko por industria agado. En urboj aŭ en la kamparo ĝi estis ejo de malgrandaj familiaj kaj individuaj entreprenoj. Oni prilaboris (kaj en iuj landoj daŭre prilaboras) tie ĉefe manĝaĵoj, ŝtofoj kaj lignaĵoj. Kutime estas malmulte da laboristoj; la estro laboras kun unu aŭ du laboristoj kaj eble metilernanto.
La ateliero evoluis iom post iom al la manufakturo. Tie oni daŭre uzas neniun aŭ nur malmultajn maŝinojn, sed kuniĝas tie plej granda nombro da laboristoj. La manufakturoj aperis tre baldaŭ en la fakoj, kie tiu pligrandigo necesis: ŝipkonstruado, glasfabrikado, ŝnurfabrikado.
Ekde la industria revolucio, je la fino de la 18-a jarcento oni parolas pri fabrikoj. Kontraŭe al la manufakturo (mana fabrikado) oni tie uzas maŝinojn grandnombre.
Referencoj
redakti- ↑ Francisko Azorín, arkitekto, Universala Terminologio de la Arkitekturo (arkeologio, arto, konstruo k. metio), Presejo Chulilla y Ángel, Madrido, 1932, paĝo 70.
- ↑ Azorín, samloke.