Philipp Scheidemann
Philipp SCHEIDEMANN [filip ŝajdeman] (n. 26-an de julio 1865, Kassel, Hesio-Kaselo, Germanio; m. 29-an de novembro 1939, Kopenhago, Danio) estis germana socialdemokrata politikisto, kiu deklaris la 9-an de novembro 1918 – sen iu ajn jura komisio – la Vajmaran Respublikon el la balkono de la germana parlamento, la Reichstag. Pli poste iĝis li la unua kanceliero de la respubliko.
| Philipp Scheidemann | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Philipp Scheidemann | |||||
| Naskiĝo | 26-an de julio 1865 en Kaselo | ||||
| Morto | 29-an de novembro 1939 (74-jaraĝa) en Kopenhago | ||||
| Tombo | Hauptfriedhof Kassel (en)  Kaselo  vd
| ||||
| Religio | Reformita Eklezio vd | ||||
| Lingvoj | germana vd | ||||
| Ŝtataneco | Germana Regno vd
| ||||
| Partio | Socialdemokratia Partio de Germanio vd
| ||||
Subskribo 
| |||||
| Infanoj | 3 | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | politikisto vd
| ||||
| Aktiva en | Berlino vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Li estis ĵurnalisto, ekde 1903 parlamenta reprezentanto de la Germana Socialdemokrata Partio. Li komence apogis la germanan partoprenon en la milito (kiel lia partio), en oktobro de 1918 iĝis senministeria ministro de la lasta imperiestra registaro. Kvankam la socialdemokratoj volis komence transformi la landon al konstitucia monarĥio, decido de Scheidemann pri elkrio de la respubliko - je efiko de maldekstraj amasmovadoj –, ŝanĝis formon de la registaro. Scheidemann estis ekde novembro de 1918 ĝis februaro de 1919, membro de la sestaga konsilio, direktanta la laboron de la provizora registaro. Poste oni nomumis lin unua kanceliero de la Vajmara Respubliko, sed abdikis en junio, ĉar li ne volis akcepti diktatojn, kondiĉojn de la Traktato de Versailles.
Li agadis post la abdiko kiel urbestro de Kassel (1920–25) kaj publike kontraŭis klopodojn de la registaro por interkonsenti kun la militistaro kaj la konservativaj partioj. Oni efektivigis sensukcesan atencon kontraŭ li, en 1922. Post potencakiro de la nazioj (1933), li forlasis Germanion.
| Antaŭe: | Kanceliero de Germanio | Poste: | .svg){kind=small} |
|---|---|---|---|
| Friedrich Ebert | 1919 | Gustav Bauer |