Gendulain (Longida)

Gendulain
	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Pirinioaurrea
Udalerria	Longida
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Gendulain
Posta kodea	31481
Herritarra	gendulaindar
Geografia
Koordenatuak	42°46′11″N 1°22′30″W / 42.76976771°N 1.37487138°W
Garaiera	521 metro
Distantzia	28,5 km (Iruñetik)

Artikulu hau Nafarroako Longidako herri hustuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Gendulain».

Gendulain^[1]^[a] —edo, izen bereko beste herrietatik bereizteko, Gendulain Longida—^[b] Longida udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean. Gaur egun Agoitz udalerrian dago, kontzeju hori independitzatu baitzen.

1378n jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Longidako Udalara pasa ziren.

Bertako biztanleak gendulaindarrak ziren.

Izena

Gendulain toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

Gendulayn (1646)
Guendulain (1908)
Gendulain (1994)
Gendulain (1996)

Etimologia

Gendulain izena Centullus + -ain da, eta "Centullus izeneko pertsona baten jabetzako lekua" esan nahi du. Lehenengo elementua Euskal Herrian nahiko argituta dagoen pertsona latinoaren izena da. Biarnoko kondeek XI. mendera arte eraman zuten izen hori, eta Araban Guendullus pertsona-izen gisa dokumentatzen da. Bigarrena jabetza adierazten duen atzizkia da.^[3]

Geografia

Gendulain Longida ibarran zegoen.

Inguru naturala eta kokapena

Pirinioaurrean kokatua, lurra hautsia eta uhindua da, baina, oro har, ez du goragune handirik. Iparraldea menditsuena da, eta hegoaldea nekazaritzakoa. Ibaien pasabidean zehar, alubioien terraza-maila batzuk mailakatuta daude. Mendilerroen oinean ere higadura-glazis zabalak daude. Irati eta Erro ibaiek ibarra sortu zituen.

Klima

Longidak klima azpimediterraneoa dauka. Urteko batez besteko tenperatura 10 eta 13 gradu artekoa da (altueraren arabera aldatzen da), eta prezipitazioak 800 eta 1.000mm bitartekoak (ugariagoak udaberrian eta udazkenean. Urteroko egun euritsuak 80 dira batez beste eta 100 baino gehiago herriko gunerik menditsuenetan.

Jatorrizko landaredia asko gutxitu da gizakiaren eragina dela eta, gaur egun 180 hektarea haritz inguru baino ez dira geratzen. Pinuek 441 hektarea hartzen dituzte, gehienak Austriatik ekarritako pinu lariziar birlandatuak dira baina berezko pinuren bat ere gordetzen da. Birlandatutako pinuak, Urrozgoiti, Ulibeiti, Zarikieta eta Rala herrietan izaten dira, batez ere.

Estazio meteorologikoak

Datu klimatikoak (Agoitz, 1993-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	17.5	22.0	25.0	29.0	35.0	40.0	40.0	40.0	36.0	30.0	23.0	17.0	40.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.9	10.5	14.3	16.7	20.9	25.8	28.5	28.6	24.0	19.1	12.3	9.1	18.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	2.2	6.1	9.2	11.5	15.2	19.5	21.8	21.9	17.9	14.0	8.5	5.4	13.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1.5	1.7	4.1	6.3	9.5	13.1	15.2	15.3	11.9	8.9	4.7	1.8	7.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-4.0	-3.1	-1.5	0.8	3.3	7.7	10.2	10.1	6.5	2.5	-1.8	-4.0	-4.0
Pilatutako prezipitazioa (mm)	101.3	87.3	83.7	81.1	70.1	54.3	39.4	32.4	65.7	78.7	103.9	91.1	888.9
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	70.0	44.8	46.8	67.5	50.6	57.8	58.5	90.0	107.0	82.5	45.8	86.5	107.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	14.1	12.6	12.0	13.6	12.7	8.0	6.2	6.5	8.5	11.7	15.2	14.6	135.6
Elur egunak (≥ 1 mm)	1.4	2.4	1.6	0.3	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	1.2
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua^[4]

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

1366an su 1 zuen, baina 1378ko Gaztelarekiko gerran jenderik gabe geratu zen. 1366an, Karlos III.ak 1391n sartu zuen Agoitzen, Gendulainekin batera, Koroaren aldeko urteroko errolda baten truke.^[5]

Ondasun nabarmenak

San Roman baseliza, Erdi Aroko kristiau baseliza.

Oharrak

↑ /genð̞uláin/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza hirgarren silaban
↑ /genð̞uláin lónɣ̞ið̞a/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
↑ «Gendulain - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
↑ Gendulain. (Noiz kontsultatua: 2024-02-28).
↑ Agoizko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
↑ Gran Enciclopedia de Navarra | GENDULAIN. (Noiz kontsultatua: 2021-12-19).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q110196925

[2] /genð̞uláin/ ahoskatua (laguntza)
Azentua: zorrotza hirgarren silaban

[3] /genð̞uláin lónɣ̞ið̞a/ ahoskatua (laguntza)

[1] Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.

[4] «Gendulain - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).

[5] Gendulain. (Noiz kontsultatua: 2024-02-28).

[6] Agoizko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).

[7] Gran Enciclopedia de Navarra | GENDULAIN. (Noiz kontsultatua: 2021-12-19).

[1]

[a]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]