Aitor

Aitor gizonezkoen euskal izena da, Euskal Herrian oso erabilia. Izena Agosti Xaho idazleak asmatu zuen.

Aitor antzinako euskal herritarren aitalehen mitikotzat aurkezten du Xahok. Bere jatorria "aitonen seme" esaeran dago, hau da, "aita onen seme": Ipar Euskal Herriko euskaran "noble" esan nahi du espresio honek.

Jatorria

Izen honek Agosti Xaho (1811-1858) idazle zuberotarrak idatzitako kontakizun batean du jatorria. Lehen aldiz, "Aitorren Elezaharra" izeneko bere frantsesezko lanean agertzen da, 1845ean Ariel bere aldizkarian atalka lehen aldiz argitaratua. Xahok aitonseme terminoa, (Ipar Euskal Herrian noble esan nahi duen hitza, aitoren seme Zuberoan) oso modu berezian berrinterpretatzen du: Bere ustez, hitz honen jatorria ez da "aita onen seme", baizik eta "Aitor-en seme". Xahok bere kontakizunean adierazi nahi duenez, kaparetasun unibertsala antzina-antzinatik datorkie euskaldunei, denak arbaso bakarretik datozelako. Aitor da euskaldunen lehen guraso hori.

Xahoren kontakizun nobelatuan, Lara bardo barduliarrrak erromatarrekiko gerlen amaiera ospatzeko jaialdi batean, ilargi zaharraren jaian Gherekizen bildutakoei Aitorren elezaharra errezitatzen die.

Elezaharraren arabera, Aitorrek zazpi seme izan zituen, Euskal Herriko zazpi probintziak sortu zituztenak eta, aldi berean, hauek ere ondorengoak izan zituzten bertan. Aitor euskaldunen patriarka mitikoa litzateke beraz.

Joxe Azurmendiren esanetan Aitorren elezahar hori propioki legenda bat baino Xahoren teorien tratatu entziklopediko txiki bat litzateke, hari gisa legendazko elementu batzuekin jantzitako euskaldunen istorio bat duena.

Hala ere, segur aski Aitor izena gehien ezagutarazi zuena Francisco Navarro Villoslada idazlea izan zen, 1879ko "Amaya o los vascos en el siglo VIII" liburuari esker. Navarrok Xahoren pertsonaia berriro jendarteratu zuen eta ezaugarri eta edergarri berriekin apaindu.

Arturo Campionek ere Aitorren mitoa erabili zuen literaturako zenbait lanetan, eta bera izan zen Xahoren lana gaztelaniara itzuli zuena.

Aitor pertsonaiaren bilakaera eredugarria da adierazteko nola literaturan sortutako pertsonaia batek azkenerako benetako izaera mitikoa har dezakeen.

Aitorren Izkuntz Zarra bertsoaren doinua.

	[[:Fitxategi:Aitorrenizkuntzzarra.ogg|]]
Arazoak fitxategi hau entzuteko? Ikus multimedia laguntza.

Aitor izena duten pertsona ezagunak

Aitor izena Euskal Herrian eta Espainia osoan zabaldu da, oso ezaguna delarik. Saindurik ez duen izena da.

Izen-abizenak	Jarduera	Jaiolekua	jaiotza data	heriotza data
Aitor Agirre	futbolari	Sondika	1949-11-11
Aitor Albizua	telebista aurkezle	Arrigorriaga	1992-01-08
Aitor Aldalur	futbolari	Tolosa	1991-12-26
Aitor Aldasoro Iturbe	politikari soinu-teknikari	Beasain	1967-10-13
Aitor Aldeondo	futbolari	Iruñea	1975-01-25
Aitor Alzola	politikari	Gasteiz	1965
Aitor Amezaga	musikari musikagile	Bilbo	1958-06-02
Aitor Arana	idazle hizkuntzalari itzultzaile esperantista	Legazpi	1963-12-21
Aitor Aranguren	pilotari	Usurbil	2000-04-11
Aitor Arozena	txistulari	Oiartzun	1970
Aitor Arregi	zinemagilea gidoilari unibertsitateko irakasle	Oñati	1977-05-20
Aitor Arregi Arrieta	futbolari	Bergara	1990-05-19
Aitor Arregi Artano	futbolari	Getaria	1971-01-11
Aitor Basabe	sukaldari	Bilbo	1968	2015-12-24
Aitor Begiristain	futbolari	Olaberria	1964-08-12
Aitor Beltrán	aktore	Donostia	1975-06-22
Aitor Blanco	futbolari	Gasteiz	1977-02-21
Aitor Bugallo	txirrindulari	Gasteiz	1973-12-07	2016-01-14
Aitor Buñuel	futbolari	Tafalla	1998-02-10
Aitor Castro	futbolari	Zizurkil	1993-04-17
Aitor Cevidanes	ikertzaile albaitari zientzia-dibulgatzaile	Donostia	1989
Aitor Córdoba	futbolari	Bilbo	1995-05-21
Aitor Elizegi	sukaldari enpresaburu	Bilbo	1966-06-27
Aitor Elkoro	pilotari	Elgeta	1967-08-07
Aitor Elordi	pilotari	Mallabia	1996-03-23
Aitor Esteban	politikari unibertsitateko irakasle legelari	Bilbo	1962-06-21
Aitor Etxaburu	eskubaloi jokalari eskubaloi entrenatzaile	Eibar	1966-06-17
Aitor Etxarri Pellejero	politikari	Leitza
Aitor Etxarte Berezibar	pedagogo	Arrasate	1956-02-07	2020-12-18
Aitor Etxebarriazarraga	futbolari bertsolari	Gernika-Lumo	1993-03-26
Aitor Etxeguren	saskibaloi jokalari	Bilbo	2002-11-26
Aitor Fernández	futbolari	Arrasate	1991-05-03
Aitor Francos	mediku idazle poeta	Bilbo	1986
Aitor Frantzesena	surflari	Zarautz	1970
Aitor Fresán	futbolari	Iruñea	1976-03-18
Aitor Furundarena	musikari	Ordizia	1970
Aitor Gabilondo	sortzaile gidoilari telebista-ekoizle	Donostia	1974
Aitor Gabilondo Marín	aktore abeslari idazle	Donostia	1974
Aitor Galdos	txirrindulari ziklokros txirrindulari	Ermua	1979-11-09
Aitor Garmendia	txirrindulari	Itsasondo	1968-03-03
Aitor González	txirrindulari	Zumarraga	1975-02-27
Aitor González Prieto	txirrindulari	Ermua	1990-11-05
Aitor Gorosabel	gitarra-jotzaile	Eibar	1970-02-02
Aitor Gorostegi Fernandez-Ortega	futbol arbitro	Errenteria	1983-03-27
Aitor Hernández	txirrindulari	Ermua	1982-01-24
Aitor Huegun	futbolari	Donostia	1972-08-09
Aitor Irigoien	idazle	Getaria	1983-03-06
Aitor Iru	futbolari futbol entrenatzaile	Bilbo	1968-07-29
Aitor Irusta	pilotari	Munitibar-Arbatzegi Gerrikaitz	1992-05-08
Aitor Iturrioz	telebista-aktore zinema aktore	Mexiko Hiria	1970-04-09
Aitor Karanka	futbolari futbol entrenatzaile	Gasteiz	1973-09-18
Aitor Kintana	txirrindulari	Gasteiz	1975-07-15
Aitor Kortabitarte	futbolari	Bilbo	1992-07-03
Aitor Larrazabal	futbolari futbol entrenatzaile	Bilbo	1971-06-21
Aitor Lopez Rekarte	futbolari futbol entrenatzaile	Arrasate	1975-08-18
Aitor Lorea	futbolari	Olatzagutia	1998-03-14
Aitor Luna	aktore	Bergara	1981-09-18
Aitor Mantxola	argazki-zuzendari	Legazpi	1962
Aitor Mazo	zinema aktore film-zuzendari aktore gidoilari	Bilbo	1961-07-28	2015-05-07
Aitor Mendiluze	bertsolari	Andoain	1975-11-25
Aitor Mendizabal Badiola	pilotari futbolari	Antzuola	1989-01-03
Aitor Mendizabal Ituarte	eskultore	Caracas	1949
Aitor Merino	aktore film-zuzendari gidoilari	Donostia	1972-12-17
Aitor Morcillo	futbolari	Donostia	1994-09-10
Aitor Ocio	futbolari	Gasteiz	1976-11-28
Aitor Olano	txirrindulari	Altzo	1986-07-06
Aitor Olea Juaristi	musikari	Durango	1969-05-16
Aitor Oroza	txirrindulari	Bilbo	1976-07-17
Aitor Ortega	futbolari	Ermua	1993-08-13
Aitor Ortiz de Pinedo	literatura-kritikari	Bilbo	1961-04-06
Aitor Osa	txirrindulari	Zestoa	1973-09-09
Aitor Osuna	abeslari	Donostia	1986-10-25
Aitor Pescador	filologo historialari dokumentalista	Bilbo	1970
Aitor Puertas		Oiartzun	1987-08-25
Aitor Pérez Arrieta	txirrindulari	Zegama	1977-07-24
Aitor Ramos	futbolari	Bermeo	1985-06-11
Aitor Rey	txirrindulari	Laudio	1993-07-24
Aitor Ruibal	futbolari	Sallent	1996-03-22
Aitor Ruiz de Egino	artista	Hernani	1971-03-07
Aitor Sanz	futbolari	San Agustín del Guadalix	1984-09-13
Aitor Sarasua	bertsolari	Aretxabaleta	1967-06-21	2018-11-14
Aitor Sarriegi	bertsolari informatikari	Beasain	1976-12-26
Aitor Seguin	futbolari	Eibar	1995-02-27
Aitor Silloniz	txirrindulari	Zornotza	1977-02-17
Aitor Tornavaca	futbolari	Gasteiz	1976-03-24
Aitor Urresti	politikari	Bilbo	1975-01-15
Aitor Urrutia Oianguren	politikari	Eskoriatza	1973
Aitor Zabaleta		Donostia	1970	1998-12-09
Aitor Zarate	saskibaloi jokalari	Gasteiz	1966-01-09
Aitor Zuberogoitia	idazle	Etxebarria Etxebarri	1972
Aitor Zubieta	pilotari	Etxarri Aranatz	1984-03-29
Aitor Zubizarreta	saskibaloi jokalari	Azpeitia	1995-03-06
Aitor Zulaika	futbol entrenatzaile	Azpeitia	1978-03-26

Eskuz gaurkotu

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz) AITOR ( Auñamendi Entziklopedia)
• Aïtor. Légende cantabre / Aitor. - Leyenda cántabra / Aitor. - Kantabriar kondaira
• (Gaztelaniaz) Contra Lekobide. Mitxelena, Koldo.

• Datuak: Q410778
• Multimedia: Aitor (given name) / Q410778