هایده: تفاوت میان نسخه‌ها

| زادگاه = تهران،[[تهران]]، [[ایران پهلوی|ایران]]

| سال‌های فعالیت = ۱۳۶۸–۱۳۴۷۱۳۴۷–۱۳۶۸

'''معصومه دَده‌بالا''' (۲۱ فروردین ۱۳۲۱ – ۳۰ دی ۱۳۶۸) که با نام '''هایده''' شناخته می‌شود،می‌شد، خوانندهٔ ایرانی بود.<ref name="hayedehdocumentary.com"/> او در طول بیستدو سالدهه فعالیت و ساخت بیش از ۲۰۰ ترانه، به‌واسطهٔ صدای [[اپرا]]یی و [[آلتو]]یی که داشت، در میان مردم به شهرت رسید و از او به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین و تاثیرگذارترین خوانندگان ایران یاد می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/از-قمر-تا-هایدهbrبیست-سال-از-مرگ-هایده-گذشت/a-5140020|عنوان=از قمر تا هایده بیست سال از مرگ هایده گذشت|تاریخ=۲۰ ژانویه ۲۰۱۰|نام خانوادگی=خوشنام|نام خانوادگی۲=مهرداد|نام=الهه|نام۲=بهمن|ناشر=دویچه وله|تاریخ بازدید=۱۲ خرداد ۱۴۰۱}}</ref> اووی در زمان‌بندی موسیقایی، داشتن [[ضرب‌آهنگ]] روان در اجرا و بیان شاعرانه و مؤثر موسیقایی، به همراهبه‌همراه تلفیق قدرت حنجره و مهارت در تکنیک‌های آوازی شهرت داشت.<ref name="iranicaonline2003"/><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran/2009/10/091024_maf_iran_music_haideh_akbarzadeh|عنوان="سخن از هایده" و حنجره‌ای خدادادی|تاریخ=۳ آبان ۱۳۸۸|نام خانوادگی=خلعتبری|نام=هومن|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ بازدید=۱۲ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بایگانی=۱۴ دسامبر ۲۰۲۱|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20211214060805/https://www.bbc.com/persian/iran/2009/10/091024_maf_iran_music_haideh_akbarzadeh}}</ref>

هایده آوازخواندن را با گوش دادن به رادیو و تلویزیون و آثار [[دلکش]] آغاز کرد و موسیقی را نزد چندین استاد فرا گرفت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/گفتگويى-منتشر-نشده-با-زنده-ياد-هايده/a-2407144|عنوان=گفتگویی منتشر نشده با زنده یاد هایده|تاریخ=۲۰ ژانویه ۲۰۰۶|ناشر=دویچه وله|تاریخ بازدید=۱۲ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بایگانی=۲۱ مارس ۲۰۲۰|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20200321135317/https://www.dw.com/fa-ir/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88%D9%8A%D9%89-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%8A%D8%A7%D8%AF-%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%AF%D9%87/a-2407144}}</ref> او فعالیت حرفه‌ای خود را در سال ۱۳۴۷ و با اجرا در برنامهٔ رادیویی [[گل‌ها (برنامه رادیویی)|گل‌ها]] آغاز کرد. او مدتی بعد با دیگر موسیقی‌دانان شروع به همکاری و ترانه‌هایی از جمله «[[سوغاتی (ترانه)|سوغاتی]]» را منتشر کرد. هایده پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] به لندن نقل مکان کرد و این انقلاب را «[[فتنه]]» نامید. او در سال ۱۳۶۱ برای ادامهٔ فعالیت در موسیقی به لس آنجلس رفت و در ایالات متحده ترانهٔ «بهار بهار باز اومده دوباره» با موضوع دلتنگی برای ایران را منتشر کرد که با بازخورد خوبی همراه بود. او در این دهه از مشکلات روحی جسمانی رنج می‌برد و یک روز پس از اجرای کنسرتی در کالیفرنیا، بر اثر سکته قلبی در ۴۷ سالگی درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.bbc.com/persian/arts-51180246|عنوان=سی‌امین سالگرد درگذشت هایده؛'منو از تنم بگیرین، تو ترانه‌هام می‌مونم…'|تاریخ=۳۰ دی ۱۳۹۸|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ بازدید=۱۲ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بایگانی=۱۶ سپتامبر ۲۰۲۱|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20210916121014/https://www.bbc.com/persian/arts-51180246}}</ref>

در سال ۱۳۹۸، شورای لس آنجلس اهمیت هایده و صدای پرتوانش را میراث جامعهٔ ایرانی و لس آنجلس معرفی کرد. او خواهر بزرگ‌تر دیگر خوانندهٔ ایرانی، [[مهستی]]، بود. موسیقی‌دان [[محمد حیدری]] توانایی هایده در موسیقی را تحسین کرده و در توصیف او و مهستی گفته «مهستی در ایران که بود صدایش از لطافت بیشتری برخوردار بود نسبت به هایده. هایده از قدرت صدای بیشتری برخوردار بود. در خانه، هایده از نفوذ کلام بیشتری برخوردار بود.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f3_haydeh_Iraniansinger/1942033.html|عنوان=پشت پرده زندگی هایده|تاریخ=۸ بهمن ۱۳۸۸|نام خانوادگی=ضرغامی|نام خانوادگی۲=کاظمی|نام=محمد|نام۲=محمدرضا|ناشر=رادیو فردا|تاریخ بازدید=۱۲ خرداد ۱۴۰۱|تاریخ بایگانی=۲۸ فوریه ۲۰۲۱|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20210228122523/https://www.radiofarda.com/a/f3_haydeh_Iraniansinger/1942033.html}}</ref>

هایده که نام اصلی او معصومه دده‌بالا بود، در [[تهران]] متولد شد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی =http://www.radiozamaneh.org/pejman/2007/01/post_106.html | عنوان =هفدهمین سالروز درگذشت هایده | نویسنده =پژمان اکبرزاده | تاریخ بازدید =۷ سپتامبر ۲۰۰۸ | تاریخ =۳۰ دی ۱۳۸۵ | ناشر =رادیوزمانه | صفحه = | زبان = | dead-url =yes | تاریخ بایگانی =۲۸ اوت ۲۰۰۸ | پیوند بایگانی =https://web.archive.org/web/20080828014446/http://www.radiozamaneh.org/pejman/2007/01/post_106.html}}</ref> پدر وی محمد دده‌بالا که متولد روستای دده‌بالا از توابع شهر [[تبریز]] بود و مادرش خانم زینب بلغاری،بلغاری مولودیاز خوانیک سفرهخانواده هاثروتمند اهل رشت بود و مولودی‌خوان سفره‌ها و مراسمات مذهبی بود و هایده به همراهبه‌همراه خواهرش مهستی در کودکی اغلب در کنار مادر در این مراسمات مولودی خوانیمولودی‌خوانی شرکت می کردندمی‌کردند. به گفته هایده و مهستی صدای زیبایشان را از مادر به ارث برده بودند<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=محل تولد مادر رشت میباشد}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان=دین هایده چه بود / رکنا |نشانی=https://www.rokna.net/%D8%A8%D8%AE%D8%B4بخش-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87شبکه-%D9%87%D8%A7%DB%8Cهای-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8Cاجتماعی-78/909027-%D8%AF%DB%8C%D9%86دین-%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87هایده-%DA%86%D9%87چه-%D8%A8%D9%88%D8%AFبود}}</ref> هایده در ابتدا به‌واسطهٔ صدای توانمند، اپرایی و آلتو اشآلتویی‌اش و سپس با پالودن صدایش به واسطهٔبه‌واسطهٔ دقت بیشتر، غزل‌سرایی و تنوع، برجسته شد. صدای هایده به لحاظ زیباشناختی با صدای آوازخوانآوازه‌خوان دیگر موسیقی ایرانی، [[دلکش]]، که از وی قدیمی‌تر بود مقایسه می‌شد. در کنار توانایی صوتی درخور توجه، محبوبیت هایده در میان شنوندگان ایرانی، در درجهٔ اول به‌دلیل تسلط وی بر اصول بنیاد موسیقی، صدای زایا، مجموعه‌ای از آهنگ‌های ایرانی و اجرای ردیف‌های آواز بوده‌استبوده است. این اجراها جایگاه وی را در فهرست آوازخوان‌های برجستهٔ موسیقی ایرانی در سدهٔ بیستم میلادی تثبیت کرد. خواهر کوچک‌تر او، [[مهستی]] نیز از خوانندگان معروف ایرانی بود که حدود سه سالسه‌سال پیش از هایده خوانندگی را آغاز کرد.<ref name="iranicaonline2003">{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی =Nakjavani | نام =Erik | مقاله =HĀYEDA | دانشنامه =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopaedia Iranica]] | ویرایش = | جلد=XII, Fasc. 1 | سال =2003 | تاریخ =December 15, 2003 | صفحه =73-74 | پیوند مقاله =http://www.iranicaonline.org/articles/hayeda|زبان =en}}</ref>

پیش از آنکه هایده به جرگهٔ آوازخوان‌هایآوازه‌خوان‌های مشهور بپیوندد، خواهر جوان‌ترِ او —او، که با نام هنری [[مهستی]] مشهور بود —بود، جایگاهی در میان خوانندگان حرفه‌ای به‌دست آورده بود. هایده نزد استادان موسیقی ایرانی شاگردی کرد؛ وی آموزش را با [[علی تجویدی]]، مربی آواز، استاد ویولن و آهنگساز شروع کرد، تجویدی کسی بود که با دلکش نیز همکاری داشت.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =خطیبی | نام =پرویز | پیوند نویسنده =پرویز خطیبی | عنوان =خاطراتی از هنرمندان| سال =۱۳۸۰ | ناشر =انتشارات معین |مکان =تهران | شابک =9645643902 | صفحه =۳۷۱}}</ref> البته هایده پیش از آنکه تجویدی صدای وی را در اجرایی عمومی بشنود، تبحری در موسیقی یافته بود. تجویدی پس از شنیدن صدای هایده بی‌درنگ رجیستری‌های نادر در عمق صدای آلتوی هایده را تشخیص داد. این رجیستری‌ها رنج میانهٔ بسیط (پردامنه) صدای هایده را آشکار ساخت و تجویدی آموزش و یاری در آموختن مجموعهٔ موسیقی آوازی ایرانی را به هایده ارائه کرد. در آغاز صدای بسیط (پردامنه) و خوش‌میزان هایده، آمیزه‌ای از نقدهای قوی و توجه مردمی را به دست آورد.<ref name="iranicaonline2003"/>

هایده، آنگونه که خود به کرات در چندین مصاحبه متذکر شده‌است،شده است، تحت تأثیر صدای پر قدرت و شیوهٔ آوازخوانی [[دلکش]]، خوانندهٔ صاحب سبک و بلندآوازهٔ آن دوران، روی به عالم موسیقی آورد. وی در سال ۱۳۴۷، فعالیت حرفه‌ای خود را با خواندن ترانهٔ «آزاده» که اثر استادش [[علی تجویدی]] بر روی آخرین سرودهٔ [[رهی معیری]] بود آغاز کرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://zamaaneh.com/pejman/2009/01/post_147.html| عنوان = انوشیروان روحانی و خاطراتی از هایده| تاریخ بازدید = ۲۲ بهمن ۱۳۸۷| تاریخ = ۹ بهمن ۱۳۸۷| ناشر = وبگاه رادیوزمانه| زبان = فارسی| dead-url = no| تاریخ بایگانی = ۳۰ ژانویه ۲۰۰۹| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20090130214039/http://zamaaneh.com/pejman/2009/01/post_147.html}}</ref> اجرای ترانهٔ «آزاده» با ارکستر بزرگ گل‌ها در [[رادیو تهران]] آغاز کار هایده بود. وی پس از اجرای چندین اثر دیگر از تجویدی و دیگر آهنگسازان بنام، از جمله [[همایون خرم]]، در برنامهٔ گل‌ها، از نخستین سال‌های دههٔ ۱۳۵۰ به خواندن ترانه‌های [[موسیقی پاپ|پاپ]] علاقه‌مند شد که بیشتر از ساخته‌های [[فریدون خشنود]]، [[جهانبخش پازوکی]]، [[محمد حیدری]] و [[انوشیروان روحانی]] بودند.

[[پرونده:HayedehRohani.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|هایده و [[انوشیروان روحانی]] در [[سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران]]، سال [[۱۹۷۵ (میلادی)|۱۹۷۵]] میلادی]]

[[علیعلی‌اکبر اکبر مولایی]]،مولایی، مداح مشهور تهران، از جلسات روضه ایروضه‌ای می‌گوید که پیش از انقلاب در خانه هایده به صورتبه‌صورت هفتگی برگزار می‌کرده و در آن جلسات هایده نیز مداحی می‌کرده‌استمی‌کرده است.<ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۸ مهر ۱۴۰۰|وبگاه=خاطره نگاری|نشانی=https://www.khaterenegari.com/main/علی-اکبر-مولایی-از-جلسات-روضه-خوانی-در-خ/|عنوان=علی اکبر مولایی از جلسات روضه خوانی در خانه خوانندگان قبل از انقلاب می‌گوید|بازبینی=۱۷ ژوئن ۲۰۲۲|تاریخ بایگانی=۱ اکتبر ۲۰۲۱|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20211001074745/https://www.khaterenegari.com/main/%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B6%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE/}}</ref>

همکاری او با آهنگساز سرشناس ایرانی [[صادق نوجوکی]] پس از مهاجرت به آمریکا فزونی یافت به‌طوری‌که منجر به رقم زدن آلبوم‌های «بزن تار» و «شب عشق» گردید. آلبوم «شب عشق» به‌عنوان پرفروش‌ترین آلبوم دههٔ شصت [[شرکت ترانه]] معرفی شد و همچنین از آلبوم «بزن تار» به عنوانبه‌عنوان آلبوم سال (۱۹۹۰) یاد شد.<ref>{{یادکرد کتاب | عنوان=Sadegh Nojouki | ناشر=Bookvika publishing | نویسنده=Ronald Cohn, Jesse Russell | سال=2012}}</ref>

به مانند دلکش، هایده نیز با تسلط فنی موسیقایی و با شور و انرژی می‌خواند. وضعیت حنجرهٔ وی این امکان را به هایده می‌داد تا با پیوستاری از ویبراتوهای دلپذیر و نغمه‌سرایی‌های آوازی، که از ملزومات آوازخوانی بود، به خواندن بپردازد. او به راحتی می‌توانست صدای بم آلتوی خود را به پایین، فولر و دارکر کنترآلتو تغییر دهد. آمیزهٔ توانایی حنجرهٔ قوی با آموخته‌روش‌های آوازخوانی، به وی صدای نادر آلتو-کنترآلتو داده بود که وی را قادر ساخته بود که آواز را پرطنین، و بافتارمند اجرا کند. علاوه برعلاوه‌بر این‌ها، شَم زیرکانهٔ وی در زمان‌بندی موسیقایی، جریان ریتمیک آواز ترانه، جمله‌بندی مؤثر موسیقایی و اجرای شاعرانه، وی را قادر به بروز و بیان مؤثر آنچه می‌خواند می‌کرد.<ref name="iranicaonline2003"/>

هایده در روز ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ میلادی برابر با ۳۰ دی ماهدی‌ماه ۱۳۶۸ خورشیدی و فردای اجرای کنسرت در باشگاه [[«کازابلانکا]]» در حومه [[سان فرانسیسکو]]، [[کالیفرنیا]]، بر اثر [[سکته قلبی]] درگذشت.<ref name="hayedehdocumentary.com"/> او مبتلا به [[فشار خون بالا]] و [[دیابت]] بود.

[[پرونده:HayedeGrave.jpg|بندانگشتی|تصویرآرامگاه سنگهایده، قبرگورستان هایدهوست‌وود در زمستان[[لس ۱۳۹۲آنجلس]]|جایگزین=|راست]]

[[پژمان اکبرزاده]] فیلم مستندی دربارهٔ فعالیت‌های هنری و آثار هایده ساخته‌استساخته است که در ژانویهٔ ۲۰۰۹ برای نخستین بار در آمستردام اکران شد.

شبکه ایرانیان هلند مستند ''سخن از هایده'' را در بیستم ژانویه ۲۰۱۰ در بیستمین سالگرد درگذشتِ هایده منتشر کرد و نسخهٔ کوتاه شدهٔ آن نیز از شبکه فارسی [[تلویزیون صدای آمریکا]] پخش شد. در ژوئن ۲۰۱۰، کمی پیش از نمایش فیلم در جشنواره ایرانیان [[سیاتل]]،<ref>Mckinnon, R. (2010). Northwest News: 2010 Iranian Festival (June 18). Seattle Gay News, P: 7.</ref> «[[روز آنلاین]]» در نقدی، مستند را «تلنگری برای یادآوری فضای شوم دههٔ شصت» خواند.<ref>[http://hayedehdocumentary.com/fa/component/content/article/67.html «نیم نگاه»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111130090913/http://hayedehdocumentary.com/fa/component/content/article/67.html |date=۳۰ نوامبر ۲۰۱۱}} ''(مهدی عبدالله‌زاده/روزآنلاین)''</ref>

=== ستارهمیراث در بلوارشهر هالیوودلس آنجلس ===

درنام فروردین«هایده» ۱۳۹۸،را شهرداریشورای شهر و شهردار لس آنجلس به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و هویت ایرانی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۷ فروردین ۱۳۹۸|وبگاه=رژان|نشانی=https://roojan.ir/780809/نصب-ستاره‌ای-به-نام-خواننده-ایرانی-در|عنوان=نصب ستاره‌ای به نام این هنرمندخواننده ایرانی در بلوارتالار مشاهیر لس آنجلس}}{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹|bot=InternetArchiveBot}}</ref> و میراث هنری<ref name=":0"/> این شهر به ثبت رسانید. همچنین طی مراسمی، با حضور شهردار و اعضای شورای شهر [[لس آنجلس]] و خانواده و دوستداران وی، نام هایده در کنارتقویم بزرگ‌ترینشهر هنرمندانلس جهانآنجلس قراربه دادثبت رسید.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۸ فروردین ۱۳۹۸|وبگاه=کیهان لندن|نشانی=https://kayhan.london/fa/1398/01/18/ستاره-هایده-بانوی-آواز-ایران-در-بلوا|عنوان=ستاره «هایده» بانوی آواز ایران در بلوار لس‌آنجلس نصب شد|بازبینی=۱۷ ژوئن ۲۰۲۲|تاریخ بایگانی=۱۴ دسامبر ۲۰۲۱|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20211214052848/https://kayhan.london/fa/1398/01/18/%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c%d8%af%d9%87-%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%88%db%8c-%d8%a2%d9%88%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a8%d9%84%d9%88%d8%a7}}</ref> و نام «هایده» را شورای شهر و شهردار لس آنجلس به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و هویت ایرانی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۷ فروردین ۱۳۹۸|وبگاه=رژان|نشانی=https://roojan.ir/780809/نصب-ستاره‌ای-به-نام-خواننده-ایرانی-در|عنوان=نصب ستاره‌ای به نام خواننده ایرانی در تالار مشاهیر لس آنجلس}}{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹|bot=InternetArchiveBot}}</ref> و میراث هنری<ref name=":0"/> این شهر به ثبت رسانید. همچنین طی مراسمی، با حضور شهردار و اعضای شورای شهر لس آنجلس و خانواده و دوستداران وی، نام هایده در تقویم شهر لس آنجلس به ثبت رسید.<ref name=":0"/>

در ویژه‌برنامه نوروزی ۱۳۹۹ شبکهٔ تلویزیونی [[منتلویزیون و تومن‌وتو|من‌وتو]]، از [[تمام‌نگاری|هولوگرام]] ایشان جهت اجرای آهنگ‌های نوروزی، رونمایی شد که به گفتهٔ شبکهٔ من و تو،من‌وتو، این اولین طراحی هولوگرام از ستارگان ایرانی در تاریخ بود. در این برنامه، آهنگ‌های ''<nowiki/>'«عید تو عید من'<nowiki/>»'' و ''<nowiki/>'«نوروز آمد'»'' اجرا شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.facebook.com/manototv/videos/چگونگی-ساخت-هولوگرام-هایده/3362866953748133/|عنوان=چگونگی ساخت هولوگرام هایده|بازبینی=۱۷ ژوئن ۲۰۲۲|تاریخ بایگانی=۱۴ دسامبر ۲۰۲۱|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20211214051344/https://www.facebook.com/manototv/videos/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D9%87%D9%88%D9%84%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87/3362866953748133/}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.manototv.com/clip/1638|عنوان=نوروز ۹۹ - اجرای دونفره هولوگرام هایده به همراه سحر|بازبینی=۵ آوریل ۲۰۲۰|تاریخ بایگانی=۲۹ اکتبر ۲۰۲۰|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20201029194252/https://www.manototv.com/clip/1638}}</ref>