غار علیصدر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''غار علی‌صدر''' یکی از غارهای تالابی ایران و از معدود غارهای آبی جهان است. علی‌صدر همچنین دارای طولانی‌ترین مسیر قایقرانی درون غار در جهان است.<ref name="irpedia1">[http://www.irpedia.com/iran-tourist-attractions/113/794/ Ali-Sadr, Iran's unique water cave - Hamedan] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120830084835/http://www.irpedia.com/iran-tourist-attractions/113/794/ |date=2012-08-30}}</ref>این غار در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای [[علی صدر (کبودرآهنگ)|علی‌صدر]] [[شهرستان کبودراهنگ]] در [[استان همدان]] واقع شده‌است. ارتفاع غار از [[سطح دریا]] ۲۱۰۰ متر است.<ref>نگرشی به شهرستان کبودراهنگ. تألیف مهدی چایانی، مرتضی نوری، صادق حسنی-نشر کرشمه. همدان-۱۳۸۲</ref> محوطه غار دالان‌های پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. غار به طول ۱۱ کیلومتر می‌باشد که به علت صعب العبورصعب‌العبور بودن مسیر ۳ کیلومتر آن کشف شده‌است. از مجموعه رشته آبها، [[دریاچه]] بزرگی در درون غار به وجود آمده و از این رو نفوذ به ژرفای غار تنها با قایق میسر است. غار علی‌صدر یکی از دیدنی‌های جهانگردی استان همدان است.

غار علی‌صدر بیست و سومین [[آثار طبیعی ملی ایران|اثر طبیعی ملی]] است که توسط [[سازمان میراث فرهنگی]] در ۱۵ دی ۱۳۸۷ در فهرست [[میراث طبیعی ایران]] قرار گرفتقرارگرفت.

زمین شناسان قدمت سنگ‌های این غار را به دوره [[ژوراسیک]] از دوران دوم زمین‌شناسی (۱۹۰–۱۳۶ میلیون سال قبل) نسبت می‌دهندنسبت‌می‌دهند.

مردم روستای علی صدر و روستاهای اطراف، از قدیم‌الایام به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهره‌برداری می‌کردند. علاوه بر این، در صد سال گذشته، اهالی ده با هدایت مازاد آب نهر سراب به غار علیصدر، از آن به عنوان مخزن و سدی برای استفاده در فصل گرما بهره می‌برده‌اند و همین موضوع باعث شده بود تا سطح آب در قسمت شرقی غار تا ارتفاع ۲٫۲۰ متر یعنی تا نزدیکی دهانه ورودی غار بالا بیاید و امکان دسترسی به غار را تا سال‌ها غیرممکن کند؛ تا اینکه با وقوع زلزله مخرب فارسینج در ۲۲ آذرماه ۱۳۳۶، و ایجاد شکاف در کف [[غار سراب]]، آب نهر سراب به یکباره قطع شد و طی ۶ سال یعنی حدود سال ۱۳۴۲ سطح آب غار علیصدر به ارتفاع طبیعی خود رسید و ورود به غار میسر گشت و به تدریج پای کوهنوردان به درون غار باز شدباز‌شد.<ref name="ReferenceA">غار علیصدر - پدیده اعجاب‌انگیز جهان خلقت، نگارش عبداله حاجیلو، نشر میهن، همدان ۱۳۸۰</ref>

اولین کاوش حرفه‌ای و برنامه‌ریزی شده به غار علیصدر در ۵ مهرماه ۱۳۴۲ شمسی توسط گروهی ۱۴ نفره از اعضای هیئت کوهنوردی همدان انجام شد که توانستند با کسب اطلاعات قبلی و همراه بردن تجهیزات لازم برای حرکت روی آب، با عبور از دریاچه، از شعبات و تالارهای مختلف آن بازدید کنند و زیبایی و عظمت داخل آن را ببینند و اولین اطلاعات را از وسعت و ژرفای دریاچه و طول و عرض و عمق و ارتفاع غار بدست آورندبدست‌آورند.<ref>روزنامه ندای میهن همدان ۱۰ مهرماه ۱۳۴۲</ref>

علی‌رغم انتشار خبر این بازدید و بازدیدهای متعاقب، تا سال ۱۳۵۲ دهانه غار تنگ و در حدود ۵۰ سانتیمتر بود و دسترسی به داخل غار تنها توسط کوهنوردان حرفه‌ای ممکن بود؛ تا اینکه '''عبدالله حاجیلو''' که از سال ۱۳۴۱ ریاست هیئت کوهنوردی همدان را بر عهده داشت و از جلب توجه مقامات برای توسعه غار مأیوس شده بود،شده‌بود، شخصاً دست به کار شد و با مقبولیتی که در شهر و استان داشت با کمک مردم محلی و استفاده از بازوی هیئت کوهنوردی و انجمن شهرستان و استان، سرانجام دهانه غار در اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ به عرض ۵ متر و ارتفاع ۳ متر باز شد. در سال بعد، با بتون‌ریزی قسمتی از کف غار، مسیر خشکی نیز برای راهپیمایی در غار ایجاد شد و سپس با تجهیز غار به چند قایق و نیز تأمین روشنایی داخل آن، در تاریخ ۴ خردادماه ۱۳۵۵، غار علیصدر به بهره‌برداری رسید و بلیطهایبلیط‌های چاپ شدهچاپ‌شده برای بازدید گردشگران تحویل اداره [[تربیت بدنی]] همدان گردیدهمدان‌گردید.

موفقیت عبدالله حاجیلو در توسعه و معرفی غار تا بحدی بود که [[محمدرضا پهلوی|شاه]] را نیز برای بازدید از غار در ۵ مهرماه ۱۳۵۵ ترغیب کرد که طی آن مقرر شد علاوه بر ارتباط برق سراسری به علیصدر و روستاهای اطراف و [[آسفالت]] راه‌های دسترسی به غار، نسبت به ایجاد مهمانسرای جهانگردی در ده علیصدر اقدام شوداقدام‌شود.<ref name="ReferenceA"/>

دهانهٔ اصلی غار علی‌صدر در روستای علی‌صدر که مربوط به [[شهرستان کبودرآهنگ]] است، قرار دارد. همچنین این غار در فاصله ۷۰ کیلومتری شمال غربی همدان در کوه‌های [[زاگرس]] مطابق [[طول جغرافیایی]] ۱۵٫۳ درجه و ۳۵٫۱۸ درجه و [[عرض جغرافیایی]] ۱۸٫۸ درجه و ۴۸ درجه و ارتفاع ۱۹۸۰ متر از سطح دریا واقع شده‌است. این منطقه دارای [[آب و هوای کوهستانی]] است و میزان متوسط بارش سالانه ۳۰۰ میلی‌لیتر است. رشته علی‌صدر قسمتی از واحدهای شکل گرفتهشکل‌گرفته در غرب ایران موسوم به تشکیلات متعلق به [[ژوراسیک|دوران ژوراسیک]] است و با رشته‌های متناوب از شیستها و سنگ‌های شنی در لا به لای پایه آن و یک رشته از ترکیبات آهکی که مثل [[خاک رس]] خاکستری تیره بوده و به صورت لایه‌های نازک روی شیستها قرار گرفته و یک لایه سبک‌تر از کریستال‌های آهکی در بالا قرار گرفته‌است که محصول تغییراتی است که ناشی از حرارت و فشار بالا مربوط به فعالیت‌های آتشفشانی در غرب [[رشته کوه]] علیصدر است. رشته علیصدر به خودی خود چینه‌ای (قسمتی که از روی زمین بالا آمده باشد) از یک [[طاقدیس]] بزرگ است که محور اصلی اشاصلی‌اش در جهت شمال به جنوب است. زاویه قرارگیری لایه‌ها در غار علی‌صدر و نواحی مجاور آن در حدود ۴۰ الی ۴۵ درجه‌است. طول رشته علی‌صدر حدود دو کیلومتر است. بیشترین ارتفاع رشته ۲۱۸۰ متر است و ارتفاع در محل دهنه ورودی که در شمال رشته علیصدر قرار گرفته ۱۹۸۰ متر است.

در طرف جنوب، برآمدگی آهکی به مسافت حدود سی کیلومتر ادامه می‌یابد و به رشته کوه‌های چاله کن و سارقیه متصل می‌شود. محور طاقدیس در این قسمت جنوبی در جهت N115E قرار می‌گیرد؛ بنابراین رشته علیصدر حد فاصلحدفاصل بین کوه‌های علیصدر و کوه چاله کن از [[رشته اصلی]] جدا شده و در قسمت جنوبی ۲۵ درجه در مسیر خلاف گردش ساعت چرخیده‌است [۴].