ام۱۶ (به انگلیسی: m16) با نام رسمی تفنگ کالیبر ۵٫۵۶ ام۱۶ نام سلسله تفنگ‌های خودکار و نیمه‌خودکار مجهز ساخت شرکت کُلت و تحت امتیاز نیروی زمینی ایالات متحده است که نخستین بار با الهام از سلاح تهاجمی آلمانی اشتورم‌گور ۴۴ طراحی شد. ام۱۶ که در طبقه تفنگ‌های تهاجمی (تفنگ‌های مخصوص جنگ که از فشنگ اندازه متوسط استفاده می‌کنند) است دارای چند نسل مختلف می‌باشد که مدل‌های ام۱۶/آ۱، ام۱۶/آ۲، ام۱۶/آ۳، ام۱۶/آ۴ را شامل می‌شوند.

ام۱۶
از پایین به بالا: M16A1, M16A2, M4A1, M16A4
نوعتفنگ تهاجمی
خاستگاهایالات متحده آمریکا
تاریخچه خدمت
خدمت۱۹۶۲-اکنون
استفاده‌شده توسطاستفاده‌کنندگان را ببینید.
جنگ‌هاجنگ ویتنام
جنگ داخلی لائوس
جنگ داخلی کامبوج
The Troubles
جنگ کامبوج و ویتنام
جنگ ۱۹۸۲ لبنان
تهاجم آمریکا به گرانادا
South Lebanon conflict (1985–2000)
Bougainville Civil War
حمله ایالات متحده آمریکا به پاناما
Oka Crisis
جنگ خلیج فارس
جنگ داخلی سومالی
جنگ‌های یوگسلاو
Operation Deny Flight
Operation Joint Endeavor
جنگ افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴)
جنگ عراق
جنگ مواد مخدر در مکزیک
جنگ داخلی سوریه
نبرد ۲۰۰۷-۲۰۰۸ غزه
2014 pro-Russian unrest in Ukraine
جنگ داخلی در عراق (۲۰۱۷–۲۰۱۴)
Several other conflicts
تاریخچه تولید
طراحEugene Stoner و L. James Sullivan
تاریخ طراحی۱۹۵۶
سازنده
تاریخ تولید۱۹۵۹-اکنون
تعداد ساخته‌شده~۸ میلیون
ویژگی‌ها (M16)
وزن۷٫۱۸ پوند (۳٫۲۶ کیلوگرم) (در حالت غیر مسلح)
۸٫۷۹ پوند (۳٫۹۹ کیلوگرم) (در حالت مسلح)
طول۳۹٫۵ اینچ (۱٬۰۰۳ میلیمتر)
طول لوله۲۰ اینچ (۵۰۸ میلیمتر)

فشنگ۵٫۵۶×۴۵میلمتری ناتو
عملکردGas-operated, rotating bolt (direct impingement)
نرخ آتش12–15 rounds/min sustained
45–60 rounds/min semi-automatic
700–950 rounds/min cyclic
سرعت دهانه۳٬۱۱۰ فوت بر ثانیه (۹۴۸ متر بر ثانیه)
برد مؤثر۵۵۰ متر (۶۰۱ یارد) (point target)
۸۰۰ متر (۸۷۵ یارد) (area target)
برد نهایی۳٬۶۰۰ متر (۳٬۹۳۷ یارد)
سامانه تغذیه20-round detachable box magazine:
۰٫۲۱۱ پوند (۹۶ گرم) empty / ۰٫۷۳۸ پوند (۳۳۵ گرم) full)
30-round detachable box magazine:
۰٫۲۵۷ پوند (۱۱۷ گرم) empty / ۱٫۰۶ پوند (۴۸۰ گرم) full)
Beta C-Mag 100-round double-lobed drum:
۲٫۲۰ پوند (۱٬۰۰۰ گرم) empty / ۴٫۸۱ پوند (۲٬۱۸۰ گرم) full)
نشانه‌گیرهامگسک

این تفنگ در ابتدا با نام ای‌آر-۱۵ شناخته می‌شد و از سال ۱۹۶۳ برای جنگ در جنگل‌های ویتنام وارد نیروی زمینی ایالات متحده شد و از سال ۱۹۶۹ جای ام۱۴ را به عنوان سلاح سازمانی استاندارد این نیرو در جنگ ویتنام گرفت. یک سال بعد در ۱۹۷۰ سلاح سازمانی نیروی زمینی در ایالات متحده، اروپا و کره جنوبی هم از تفنگ پرقدرت‌تر و بزرگ‌تر ام۱۴ به‌ام۱۶ تغییر کرد. ام۱۴ از فشنگ‌های پرقدرت ناتو با کالیبر ۷٫۶۲ و طول ۵۱ میلی‌متر استفاده می‌کرد اما فشنگ مخصوص ام۱۶ فشنگ متوسط ۵٫۵۶x۴۵ میلی‌متری است. سلاح‌های مختلف خانواده‌ام۱۶ جنگ ویتنام به این سو سلاح سازمانی اصلی نیروی زمینی ایالات متحده به‌شمار می‌روند. سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که تفنگ ام۱۶ و تیربار ام۲۴۹ را بازنشسته و ام۲۷ که یک تفنگ چندمنظوره است را جایگزین هردو خواهد کرد.[۱]

از سال ۲۰۱۰ ام۱۶ جای خود را به عنوان سلاح سازمانی اصلی نیروی زمینی ایالات متحده به تفنگ کارابین ام۴ واگذار کرده که در واقع نسخه کوتاه شده‌ام۱۶ آ۲ است.

دقت و نواخت تیر (تعداد شلیک در دقیقه) ام۱۶، بالاتر از تفنگ‌های رقیبی همچون ژ۳، اف‌ان فال و کلاشنیکف است. کالیبر مسلسل ام۱۶، ۵٫۵۶ است و به روش غیر مستقیم توسط گاز باروت حاصل از شلیک مسلح می‌شود و سیستم قفل گلنگدن آن به صورت چرخ‌دنده‌ای طراحی شده‌است.

خصوصیات اسلحه

ویرایش
 
جان لوله در ام۱۶
  • حالات شلیک: ۱- تک تیر، ۲- سه تیر (در این حالت با هر بار فشار دادن ماشه سه تیر شلیک می‌شود. از مزیتهای آن در نشانه‌گیری است که با یک بار نشانه‌گیری دقیق، می‌توان سه تیر به سمت دشمن شلیک کرد)، ۳- رگبار (در مدل ام۴ای۱، فقط حالت رگبار و تکتیر وجود دارد و سه تیر وجود ندارد)
  • طول اسلحه: ۸۵۰٫۹ میلیمتر (۳۳٫۵ اینچ)
  • طول لوله: ۳۶۸٫۳ میلیمتر (۱۴٫۵ اینچ) (لوله این اسلحه در نوع ام۴آ۱ سنگین تر بوده و دارای مقاومت بیشتری نسبت به گرما در آتش مداوم در حالت رگبار است)
  • وزن اسلحه بدون خشاب: ۲٫۹۴ کیلوگرم (۶٫۵ پوند)
  • وزن اسلحه با خشاب: ۳٫۴ کیلوگرم (۷٫۵ پوند)
  • برد مؤثر: ۳۶۰ متر
  • برد نهایی: ۳۶۰۰ متر
  • میزان آتش: ۷۰۰ الی ۹۵۰ تیر در دقیقه
  • سرعت گلوله در سرلوله (سرعت اولیه گلوله): ۹۵۰ متر بر ثانیه (۲۹۷۰ فوت بر ثانیه)
  • خشاب: ۳۰ تایی

انواع مشابه

ویرایش

سلاح‌های دیگری با الگوگیری از ام۱۶ ساخته شده‌اند و کارخانه‌های اسلحه‌سازی در کشورهای مختلف دنیا برخی با مجوز و تحت لیسانس شرکت کلت و برخی بدون مجوز به تولید این سلاح و انواع مشابه آن مشغولند. نورینکو سی‌کیو یک کپی بدون مجوز چینی از ام۱۶ است که هیچ کاربردی در نیروهای مسلح چین پیدا نکرده اما در تعداد محدود در اختیار مجاهدین افغانی برای جنگ با شوروی گذاشته شده و تعداد محدودی نیز به ایران و پاراگوئه صادر شد. در سال ۲۰۰۱ هم ایران سلاح جدیدی به نام S ۵٫۵۶ رونمایی کرد که با وجود آن‌که اعلام شده سلاحی با طراحی داخلی ایران است اما شکل ظاهری آن نشان می‌دهد که یک کپی مستقیم از نورینکو است. تنها تفاوت ظاهری قابل مشاهده این تفنگ با ام۱۶ در شکل ظاهری دستگیره آن است.[۲]

استفاده‌کنندگان

ویرایش
سرباز آمریکایی در حال تیراندازی با ام۱۶آ۲ در هاوایی
ام۱۶ با دوربین دید در شب، ۱۹۷۲
تفنگدار دریایی آمریکا در حال تیراندازی با ام۱۶آ۴
سربازان مالزیایی با ام۱۶آ۱ مجهز به نارنجک‌انداز ام۲۰۳
تفنگ‌های جنگ ویتنام: دو ام۱۶ در ردیف سوم و پنجم از بالا و یک ای‌آر۱۰ در میان آن‌ها
تفنگداران دریایی فیلیپین در حال تیراندازی با ام۱۶
ام۴ کارابین (جلو) و ام۱۶ (عقب) در تمرین تیراندازی تفنگداران آمریکایی

ام۱۶ هم‌اکنون در سازمان رزم نیروهای مسلح ۱۵ کشور عضو ناتو و بیش از ۸۰ کشور در کل دنیا قرار داد. کارخانه‌های متعددی در آمریکا، کانادا و چین تاکنون بیش از ۸ میلیون قبضه از انواع مختلف این سلاح را تولید کرده‌اند و حدود ۹۰ درصد آن‌ها هم‌اکنون در حال استفاده هستند.[۳] در نیروی زمینی ایالات متحده ام۱۶ جایگزین ام۱۴ و کارابین ام۱ به عنوان سلاح استاندارد سازمانی شد. البته ام۱۴ هنوز به عنوان یک تفنگ تک‌تیرانداز و همچنین در کاربردهای تشریفاتی استفاده می‌شود.

منابع

ویرایش
  1. http://www.defensereview.com/gdatp-iar-infantry-automatic-rifleultimax-100-mk5-lmgsaw-photos/
  2. Charles Q. Cutshaw, Tactical Small Arms of the 21st Century Krause Publications[پیوند مرده], 2006, Page 208, ISBN 0-87349-914-X
  3. Customers / Weapon users بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine, Colt Weapon Systems.
  4. Fishel, Justin (2007-12-04). "U.S. Military to Provide Afghan Army With M-16 Rifles". FOXNews.com.
  5. Exposición del Ejército Argentino en Palermo, Buenos Aires- Mayo de 2005. saorbats.com.ar
  6. "Australian weapons, Viet Nam and since". Diggerhistory.info. 2002-11-11. Archived from the original on 11 August 2010. Retrieved 2010-08-22.
  7. Report of the Bahrain Independent Commission of Inquiry (PDF) (Report). Bahrain Independent Commission of Inquiry. 23 November 2011.
  8. "Small Arms | Bangladesh Military Forces | BDMilitary.com – The voice of the Bangladesh Armed Forces". BDMilitary.com. Retrieved 2010-08-22.[پیوند مرده]
  9. ۹٫۰۰ ۹٫۰۱ ۹٫۰۲ ۹٫۰۳ ۹٫۰۴ ۹٫۰۵ ۹٫۰۶ ۹٫۰۷ ۹٫۰۸ ۹٫۰۹ ۹٫۱۰ ۹٫۱۱ ۹٫۱۲ ۹٫۱۳ ۹٫۱۴ ۹٫۱۵ ۹٫۱۶ ۹٫۱۷ ۹٫۱۸ ۹٫۱۹ ۹٫۲۰ ۹٫۲۱ ۹٫۲۲ ۹٫۲۳ ۹٫۲۴ ۹٫۲۵ ۹٫۲۶ ۹٫۲۷ ۹٫۲۸ ۹٫۲۹ ۹٫۳۰ ۹٫۳۱ ۹٫۳۲ ۹٫۳۳ ۹٫۳۴ ۹٫۳۵ ۹٫۳۶ ۹٫۳۷ ۹٫۳۸ ۹٫۳۹ ۹٫۴۰ ۹٫۴۱ ۹٫۴۲ ۹٫۴۳ Jane's Special Forces Recognition Guide, Ewen Southby-Tailyour (2005) p. 446
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ ۱۰٫۶ ۱۰٫۷ "Report: Profiling the Small Arms Industry – World Policy Institute – Research Project". World Policy Institute. November 2000. Archived from the original on 11 October 2017. Retrieved 2010-07-15.
  11. Working Papers بایگانی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine. Small Arms Survey (2011-05-05). Retrieved on 2011-09-27.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Miller, David (2001). The Illustrated Directory of 20th Century Guns. Salamander Books Ltd. ISBN 1-84065-245-4.
  13. "نسخه آرشیو شده". Archived from the original on 2 September 2011. Retrieved 10 January 2012.
  14. Jane's Sentinel Security Assessment – Southeast Asia. Issue 20 – 2007. Pages 146 and 152.
  15. "Eesti Kaitsevägi – Tehnika – Automaat M-16 A1". Mil.ee. Retrieved 2008-09-08.
  16. Gander, Terry J. ; Hogg, Ian V. Jane's Infantry Weapons 1995/1996. Jane's Information Group; 21 edition (May 1995). ISBN 978-0-7106-1241-0.
  17. "First steps to arming Iraq's soldiers". BBC News. 2007-05-18. Retrieved 2010-05-12.
  18. John Pike (2003-12-17). "Israel's army phases out country's iconic Uzi submachine gun". Globalsecurity.org. Retrieved 2010-08-22.
  19. Unwin, Charles C.; Vanessa U., Mike R., eds. (2002). 20th Century Military Uniforms (2nd ed.). Kent: Grange Books. ISBN 1-84013-276-3. {{cite book}}: Check |isbn= value: checksum (help)
  20. "Lietuvos kariuomenė :: Ginkluotė ir karinė technika" Automatiniai šautuvai" Automatinis šautuvas M-16". Kariuomene.kam.lt. 2009-04-17. Archived from the original on 28 March 2010. Retrieved 2010-08-22. (لیتوانیایی )
  21. "Nepal takes delivery of US rifles". BBC News. 2003-01-06. Retrieved 2010-05-12.
  22. "Pakdef.info — Pakistan Military Consortium: Special Service Group". Saad, S. ; Ali, M. ; Shabbir, Usman. 1998. Archived from the original on 20 May 2011. Retrieved 2009-08-15.
  23. "Army seeks Senegal ear-choppers". BBC News. 2008-05-09. Retrieved 2010-05-12.
  24. Poyer, Joe. "Modern Firearms – AR-15 M16 M16A1 M16A2 M16A3 assault rifle". World.guns.ru. Retrieved 2010-08-22.
  25. "M-16 Rifle Fact File for the United States Army". Army.mil. Retrieved 2010-08-22.