کیسه هوایی
| کیسه هوایی | |
|---|---|
 The alveoli | |
| جزئیات | |
| شناسه‌ها | |
| لاتین | alveolus pulmonis |
| MeSH | D011650 |
| TH | H3.05.02.0.00026 |
| FMA | 7318 |
کیسه هوایی یا آلوئول تنفسی (به انگلیسی: alveolus) انتهایی‌ترین بخش نای و بخشی از پارانشیم شش است. کیسه هوایی در واقع محل اصلی مبادله گازهای هوای تنفسی با گازهای خون است و تنها در پستانداران وجود دارد. این کیسه‌های هوایی در انتها یا در طول نایژک‌ها مبادله ای قرار دارند.
بخش اصلی مبادله گازها در این بخش رخ می‌دهد.
آناتومی
آلوئول‌ها دارای کلاژن و فیبرهای الاستیک هستند. فیبرهای الاستیک اجازه می‌دهند آلوئول‌ها در زمان دم تنفسی با افزایش سطح با هوای اکسیژن‌دار پُرشده و سپس در هنگام بازدم تنفسی، جمع شده و دی‌اکسیدکربن مبادله شده به بیرون رانده شود.
هردو ریه انسان روی‌هم دارای نزدیک به سیصد میلیون آلوئول بوده، که در مجموع سطحی برابر صدوچهل متر مربع دارند. هفتاد درصد هر گویچه از مویرگ‌ها پوشیده شده و قطر هر آلوئول در انسان بالغ به‌طور متوسط دویست میکرومتر است که در هنگام دم تنفسی افزایش می‌یابد. غشای بین آلوئول‌ها و مجرای مویرگ‌های ریه یا غشای آلوئولی، تنها ۰/۴ تا ۲ میکرومتر ضخامت دارد.>آلوئول در لایه اپیتلیال و ماتریکس برون سلولی دربرگرفته شده‌است. در بعضی از دیواره‌های آلوئولی منافذی بین آلوئول‌ها وجود دارند که روزنهٔ کوهن نامیده می‌شوند و این کیسه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
بافت‌شناسی
از نظر هیستولوژی (بافت‌شناسی) دیواره آلوئول (پنوموسیت) از سه نوع سلول اصلی تشکیل شده‌است.
- سلول نوع یک (پولکی): سلول مسئول تبادل گاز که شکل دیواره را تشکیل می‌دهد. این سلول‌ها از نوع بافت پوششی سنگفرشی تک لایه با ضخامت کم هستند و بیشترین سلول‌های ریه را تشکیل می‌دهند.
- سلول نوع دو: کوچک‌تر از نوع یک بوده و به مقدار کمتری در حبابک وجود دارد؛ این سلول‌ها دارای زوائد ریزی هستند و وظیفه تولید و ترشح سورفاکتانت ریوی را به عهده دارد. سورفاکتانت یا عامل سطح فعال در کاهش نیروی کشش سطحی آب موجود در حبابک‌ها مؤثر است.
- ماکروفاژ: وظیفه دفاع و فاگوسیتوز هر مهاجم خارجی واردشده به ریه هنگام تنفس (مثل باکتری) را دارد. این یاخته‌ها چون از خون گرفته شده‌اند از نوع بافت پیوندی هستند و قابلیت حرکت دارند. این سلول‌ها جز سلول‌های دیواره حبابک‌ها محسوب نمی‌شوند و در آب قرار دارند.
بیماری‌های مرتبط
بیماری‌هایی که در ارتباط با مشکلات آلوئول هستند عبارتند از:
- سندرم زجر تنفسی نوزادان
- سندرم زجر تنفسی حاد (بزرگسالان)
- آمفیزم
- برونشیت مزمن
- فیبروز سیستیک
- پنومونی (سینه‌پهلو)
نگارخانه
منابع
- گایتون فیزیولوژی پزشکی. تهران
- McLuckie, [editor] A. (2009). Respiratory disease and its management. New York: Springer. p. 51
- رابینز و کوتران پایه آسیب‌شناسی بیماری‌ها: آسیب‌شناسی عمومی (ابولعباس و کومار)
 | این یک مقالهٔ خرد کالبدشناسی انسان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |