اختلال گسترده اینترنت در ایران (۱۴۰۱)
.jpg) تصویری از خیزش ۱۴۰۱ ایران، خیابان ولیعصر تهران | |
| تاریخ | ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ - اسفند ۱۴۰۱ |
|---|---|
| مکان | ایران |
| علت | اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ |
| انگیزه | قطع اطلاع‌رسانی و ارتباط کاربران |
| هدف | کاربران اینترنت در ایران |
| نخستین گزارشگر | نت بلاکس در ۲۸ شهریور ۱۴۰۱[۱] |
| سازماندهی توسط | شورای عالی امنیت ملی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه شورای عالی فضای مجازی |
| آسیب مالی | حداقل روزانه ۱٫۹ میلیون دلار |
قطعی و اختلال گسترده اینترنت در ایران در واکنش به خیزش ۱۴۰۱ ایران صورت گرفت. اینترنت در بسیاری از نقاط ایران به‌ویژه در شهر تهران دچار اختلال‌های گسترده‌ای شده و نهادهای امنیتی و وزارت ارتباطات، شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان اینستاگرام و واتساپ را فیلتر کردند.[۲] همزمان با اوج‌گیری اعتراضات در ایران و گسترده شدن دامنه آن به سرتاسر کشور، قطعی سراسری اینترنت به مدت چند روز اعمال شد و جریان آزاد اطلاعات و خبررسانی قطع شد.[۳][۴][۵]
اختلال
[ویرایش]نت‌بلاکس گزارش داد که دسترسی به اینستاگرام در ایران، در میانه اعتراضات به مرگ مهسا امینی، به‌شدت محدود شد. این گروه اینترنتی گزارش داد که ایران در بدترین وضعیت اینترنت از زمان قطعی سراسری اینترنت در ایران (۱۳۹۸) قرار دارد. بر اساس این گزارش اینترنت شبکه‌های موبایلی رایتل، ایرانسل و همراه اول تا حدود زیادی قطع است و کاربران اینترنت همراه تنها امکان استفاده از سایت‌های داخلی را دارند. خبرگزاری فارس روز چهارشنبه ۳۰ شهریور گزارش داد که اینترنت در تهران قطع شده‌است.[۲][۶]
فیلترینگ
[ویرایش]شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان اینستاگرام و واتساپ در این مدت فیلتر شدند.[۴] علاوه بر این دو مورد اسکایپ، سایت استارلینک، لینکداین و بازی‌های کلش آو کلنز و فورتنایت نیز فیلتر شدند.[۷][۶] در آبان ۱۴۰۱ بعد از شناخته شدن اپلیکیشن روبیکا به عنوان بدافزار جاسوسی توسط سپر دفاعی گوگل پلی، برخی از سرویس‌های گوگل از جمله گوگل‌پلی، فایربیس، نقشهٔ گوگل و سپر دفاعی گوگل فیلتر شدند.[۸][۹]
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی و به نقل از کارشناسان پیش‌بینی کرد که احتمالاً «فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ دیگر رفع نخواهد شد و این دو پلتفرم محبوب به سرنوشتی مشابه تلگرام دچار خواهند شد.»[۱۰] با گذشت حدود یکسال از فیلترینگ اینستاگرام، روزنامه اعتماد با انتشار اینفوگرافی‌ای مدعی شد بیش از نیمی از جمعیت ایران از اینستاگرام استفاده می‌کنند و فیلترینگ این شبکه اجتماعی هم تأثیر خود را مانند مسدود کردن تلگرام از دست داده‌است.[۱۱]
لیست پلتفرم‌هایی که در واکنش به خیزش ۱۴۰۱ ایران به صورت موقت یا دائمی فیلتر شدند:
- اینستاگرام[۱۲]
- واتساپ[۱۳]
- وایبر[۱۴]
- ساوندکلاود[۱۵]
- گوگل پلی[۱۶]
- سپر دفاعی گوگل[۱۷]
- فایربیس[۱۸]
- گوگل مپس[۱۹]
- گوگل دیسکاور[۲۰]
- گوگل چت[۲۱]
- اپ‌استور[۲۲]
- لینکدین[۲۳]
- اسکایپ[۲۴][۲۵]
- وبسایت استارلینک[۲۶]
- بازی کلش آو کلنز[۲۷]
- وبسایت مایکروسافت[۲۸]
- وبسایت ایکس‌باکس[۲۹]
همکاری در محدود سازی اینترنت
[ویرایش]ابرآروان
[ویرایش]دو رسانه و یک مرکز تحقیقاتی آلمانی در گزارش تحقیقی مشترک اعلام کردند که شرکت «سافت کلود(Softqloud)» در شهر میربوش در نزدیکی دوسلدورف آلمان به راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و قطع اینترنت در ایران کمک می‌کند. بر اساس تحقیقات مشترک دو نشریه «تاتس» و «نتس‌پولیتیک» همچنین مرکز تحقیقاتی «کورکتیو»، شرکت سافت کلود شاخه‌ای از Arvancloud یا همان ابرآروان است. آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان در مصاحبه‌ای این اتفاق را بسیار حیرت‌آور خواند و گفت که مقام‌های امنیتی این موضوع را بررسی خواهند کرد.[۳۰] پیشتر نیز شرکت ابرآروان پس از انتشار قرار داد ابرایران متهم به همکاری در محدود سازی اینترنت در ایران شده بود.[۳۱][۳۲]
واکنش‌ها
[ویرایش]در واکنش به محدود شدن دسترسی به اینترنت در ایران، سخن‌گوی گروه متا گفت: «ما از قطع شدن دسترسی به اینترنت در ایران مطلعیم. ایرانی‌ها از اپلیکیشن‌هایی چون اینستاگرام برای ارتباط استفاده می‌کنند و همچنین برای دسترسی به اطلاعات مهم و ارتباط با سایر جهان. ما امیدواریم حق آنها برای دسترسی به اینترنت به سرعت احیاء شود.»[۴]
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران از محدود کردن اینترنت در این کشور خبر داد و گفت: «به خاطر مسائل امنیتی و برخی از بحث‌هایی که این روزها وجود دارد، ممکن است گاهی محدودیت‌هایی توسط دستگاه‌های امنیتی تصمیم‌گیری و اعمال شود.»[۴][۶][۳۳][۳۴]
یک خبرنگار ارشد نیویورک تایمز می‌گوید که ممکن است دولت آمریکا برای دور زدن قطع اینترنت توسط حکومت ایران و کمک به مخالفان جمهوری اسلامی برای برقراری ارتباط با جهان خارج، از سازمان‌های اطلاعاتی-امنیتی بخواهد تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای را به داخل ایران برسانند.[۳۵]
اینترنت ماهواره‌ای
[ویرایش]در این میان، تلاش‌هایی بین‌المللی از جمله بررسی اتصال کاربران داخلی به «اینترنت ماهواره‌ای» نیز صورت گرفته که هنوز به نتایج مشخصی برای استفاده مستقیم شهروندان ایرانی نرسیده‌است.[۳۳] ایلان ماسک مدیرعامل شرکت «اسپیس ایکس» نیز در واکنش به درخواست کاربران توییتر، اعلام کرده بود که برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای به ایران، درخواست خود برای معافیت از تحریم‌های واشینگتن علیه تهران را ثبت خواهد کرد.[۳۴]در نهایت وزارت خزانه‌داری ایالات متحده یک مجوز کلی را برای حمایت از آزادی اینترنت در ایران صادر کرد. این وزارتخانه اعلام کرد که به شرکت‌های فناوری اجازه می‌دهد تا گزینه‌های بیشتری از پلتفرم‌ها و خدمات خارجی امن را به مردم ایران ارائه دهند.[۳۶]
نشریه فوربز در گزارشی نوشت که پایانه‌های ارتباطی ماهواره‌ای استارلینک در تلاش برای دور زدن محدودیت‌های اینترنتی به ایران قاچاق می‌شوند. در همین حال، فیروز نادری، مدیر سابق ناسا گفت: «حدود ۳۰ پایانه استارلینک در حال حاضر در ایران فعال است که توسط تعدادی از گروه‌ها تأمین شده‌است و به عنوان یک مورد آزمایشی، گام مهمی می‌تواند باشد.»[۳۷]
اثرات اقتصادی
[ویرایش]مهسا امینی ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ فوت کرد و بعد از فوت او، اعتراضات در کشور آغاز شد. اعتراضات، باعث محدودیت اینترنت و موجب صدماتی به کسب و کارهای اینترنتی شد. گر چه این آسیب، به کسب و کارهای اینترنتی ختم نشد.[۳۸] جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت:[۳۹]
زمانی که چالشی، در این سطح رخ می‌دهد؛ قطع اینترنت، در یک محدوده‌ای، طبیعی ست. اما، این که اینترنت کل کشور را محدود کنند؛ باعث خسارت بر مردم می‌شود. هر زمانی، دری به تخته‌ای می‌خورد؛ اینترنت را قطع می‌کنند. این گونه، کشور را نمی‌توان اداره کرد. چون، حقوق مردم ضایع و فضای ناامنی در کشور القاء می‌شود. همچنین، به اقتصاد کشور نیز آسیب وارد می‌شود. اقتصاد امروز، بر ارتباطات دیجیتال، الکترونیک و اینترنت مبتنی ست. بسیاری از کارهای مردم، در بستر اینترنت انجام می‌شود و این نحوه تصمیم‌گیری و محدودسازی اینترنت، کار اشتباهی ست. لازمه استفاده از نرم‌افزارهای داخلی، کارآمدی این اپلیکیشن‌ها ست. اگر مردم ببینند که اپ‌های داخلی، کیفیت و امنیت بالاتری دارد و برای حریم خصوصی فرد، ارزش قائل است؛ ناخودآگاه، به سمت شان می‌روند.
نت‌بلاکس پیشتر زیان اقتصادی ناشی از هر ساعت قطع اینترنت در ایران را حدود یک‌ونیم میلیون دلار (۴۵ میلیارد تومان) برآورد کرده بود.[۷]
برای مطالعه بیشتر
[ویرایش]جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «Internet disrupted in Iran amid protests over death of Mahsa Amini». Netblocks. دریافت‌شده در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «اختلال گسترده در اینترنت ایران برای مقابله با اعتراض‌ها؛ اینستاگرام و واتساپ فیلتر شدند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ ایجاد اختلال در اینترنت و قطع سراسری, retrieved 2022-09-27
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ «اختلال گسترده اینترنت در ایران؛ اینستاگرام از ایران خواست حق آنلاین‌بودن مردم را احیاء کند». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ «ادامه اختلال در دسترسی به وبسایت برخی از خبرگزاری‌های ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «پایان اینستاگرام در ایران؛ شهروندان در شهرهای مختلف به اینترنت هم دسترسی ندارند». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «اختلال گسترده در اینترنت «مبین‌نت» همزمان با اعتراضات سراسری در ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ «گوگل‌مپ فیلتر شد». ۷ آبان ۱۴۰۱.
- ↑ «گوگل‌پلی برنامه «روبیکا» را بدافزار جاسوسی شناسایی کرد».
- ↑ «مرگ مهسا امینی؛ تداوم اعتراض و اعتصاب در شهرهای مختلف – DW – ۱۴۰۱/۷/۶». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
- ↑ «آیا فیلترینگ اینستاگرام مؤثر بوده‌است؟ + اینفوگرافی». اعتمادآنلاین. ۲۰۲۳-۱۰-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۹.
- ↑ «As unrest grows, Iran restricts access to Instagram, WhatsApp». ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «As unrest grows, Iran restricts access to Instagram, WhatsApp». ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «پیام‌رسان وایبر هم به جمع فیلترشدگان اضافه شد». ۶ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ «Iran Will Restrict Internet Access As Long As Protests Go On». www.iranintl.com. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «اپ استور و گوگل پلی در ایران فیلتر شدند».
- ↑ «گوگل‌مپ فیلتر شد». ۷ آبان ۱۴۰۱.
- ↑ «گوگل‌مپ فیلتر شد». ۷ آبان ۱۴۰۱.
- ↑ «گوگل‌مپ فیلتر شد». ۷ آبان ۱۴۰۱.
- ↑ «گوگل دیسکاور فیلتر شد». ۱۰ آبان ۱۴۰۱.
- ↑ ««گوگل چت» تحریم ایران را لغو کرد». العین فارسی. ۲۰۲۲-۰۹-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۹.
- ↑ «اپ استور و گوگل پلی در ایران فیلتر شدند».
- ↑ «Iran Will Restrict Internet Access As Long As Protests Go On». www.iranintl.com. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «سایت مایکروسافت و اسکایپ هم از دسترس خارج شدند». zoomit.ir. دریافت‌شده در ۲ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ «Iran Will Restrict Internet Access As Long As Protests Go On». www.iranintl.com. دریافت‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «Iran Blocks Starlink Website After Elon Musk Expands Access to the Country». دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲.
- ↑ «بازی کلش آو کلنز فیلتر شد».
- ↑ «سایت مایکروسافت و اسکایپ هم از دسترس خارج شدند». zoomit.ir. دریافت‌شده در ۲ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ «سایت مایکروسافت و اسکایپ هم از دسترس خارج شدند». zoomit.ir. دریافت‌شده در ۲ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ «رسانه‌های آلمان: یک شرکت در آلمان به شبکه ملی اطلاعات و قطع اینترنت در ایران کمک می‌کند». ۲۸ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ «ابر آروان، «حامی کسب‌وکارهای آنلاین» یا «سلاخ اینترنت» ایران». دریافت‌شده در ۳۰ فروردین ۱۴۰۱.
- ↑ «آیا پروژه «ابر ایران» در مسیر قطع اینترنت قدم برمی‌دارد؟». زومیت. ۲۰۲۱-۰۱-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۹.
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ «وزیر ارتباطات: شاید محدودیت‌هایی بر اینترنت اعمال شود؛ گزارش کاربران از اختلال گسترده». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ «وزیر ارتباطات: بخاطر مسائل امنیتی روزهای اخیر محدودیت‌هایی در اینترنت اعمال می‌شود». العربیه فارسی. ۲۰۲۲-۰۹-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ @VOAfarsi (2022-09-28). "twitter.com/VOAfarsi" (Tweet) – via Twitter.
- ↑ «خزانه‌داری آمریکا مجوز «حمایت از آزادی اینترنت در ایران» صادر کرد». صدای آمریکا. ۲۰۲۲-۰۹-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۹.
- ↑ «Starlink Terminals Smuggled Into Iran - But How Effective Can They Be?». forbes.com. Forbes. دریافت‌شده در ۲۵ اکتبر ۲۰۲۲.
- ↑ جمشیدیان، شیرین. حذف مشروط فیلترینگ. روزنامه دنیای اقتصاد، شنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۱ خ. شماره ۵۵۶۹، صفحهٔ ۸.
- ↑ پلتفرم‌های داخلی، ظرفیت مناسبی دارند؟. روزنامه دنیای اقتصاد، شنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۱ خ. شماره ۵۵۶۹، صفحهٔ ۸.
| تاریخچه |  | |
|---|---|---|
| پیشگامان |
| |
| نهادهای دولتی مرتبط |
| |
| نهادهای غیردولتی | ||
| فعالیت ها | ||
| مرتبط | ||
| نظامی و قضایی | ||
| مکان های تاریخی و موزه ها | ||
| گروه های هکتیویست | ||
| وزیران | ||
| دوران زندگی | .jpg) | ||
|---|---|---|---|
| ریاست جمهوری |
| ||
| حزبهای سیاسی |
| ||
| خانواده |
| ||
| مرتبط | |||