Mineraal
In mineraal is in stof dy't yn homogene fêste foarm (yn mineralogyske terminology: gedegen) yn de frije natuer foarkomt. De measte mineralen komme foar yn kristalline foarm, mar bygelyks obsidiaan hat een amorfe struktuer. De wittenskip dy't mineralen bestudearret wurdt mineralogy neamd, dit gebiet fan wittenskip hat faak raakflakken mei de gemy omdat mineralogy ek ûndersyk docht nei de gearstalling fan it mineraal, de measte mineralen besteane ommers út sâlten.
Mineralen wurde yn it fjild fak werkend oan harren kristalfoarm, harren kleur, de kleur dy't se ôfjouwe as se krast wurde, haren streekkleur, harren hurdheid, harren raangedrach, harren assosjaasje mei oare mineralen ensfh. Dizze klassike foarm fan werkenning freget in soad ûnderfining en is net altiten like betrouber. Yn de geology betrout men dêrtroch mear op analyze efterôf fan oare optyske eigenskippen as kleur, benammen troch polarisaasje-mikroskopy (ljochtmikroskopy mei polarisearre ljocht), röntgen-poeierdiffraksje, Röntgenfluoressinsje spektrometry, Elektroanestriel mikro-analyze (elektronmikroprobe) en atoom absorpsje spektrometry. Yn bepaalde gefallen wurdt ynfraread-analyse tapast.
Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is. |
---|
Underferdieling
Mineralen wurde yn Europa ornaris yn njoggen groepen ferdield neffens de klassifikaasje fan Strunz. Yn de Feriene Steaten wurdt de yndeling neffens Dana benammen brûkt, wêrby't mineralen yn 78 groepen ferdield wurde. Elke groep út de klassifikaasje fan Strunz omfet eleminten of ferbiningen mei in eigen struktuer:
- De eleminten: de natuerlik foarkommende eleminten, noch fierder ûnderferdield yn
- De sulfiden en besibben
- sulfiden, zoals pyryt (FeS2) en sinnaber (HgS)
- seleniden, lykas bornhardtyt (Co3Se4)
- telluriden, lykas tetradymyt (Bi2Te2S)
- arseniden, lykas saffloryt (CoAs2)
- antimoniden, lykas dyskrasyt (Ag3Sb)
- De halogeniden, ferbiningen mei halogenen, lykas halyt (keukensâlt, NaCl), ferrusyt en mendipyt
- De oksiden en hydroksiden, lykas kupryt (Cu2O), brusyt (Magnesiumhydrokside, Mg(OH)2), diaspoar (AlO(OH))
- De ferbiningen mei soerstof 'yn trijeomringing', hjir bestiet it anion út in sintraal dieltsje mids trije soerstofdieltsjes, lykas
- De ferbiningen mei soerstof 'yn fjouweromringing' mei in elemint út groep 6 en 16, hjir bestiet it anion út in sintraal dieltsje piramidaal mids fjouwer soerstofdieltsjes, lykas
- De ferbiningen mei soerstof 'yn fjouweromringing' mei in elemint út groep 5 en 15, hjir bestiet it anion út in sintraal dieltsje piramidaal mids fjouwer soerstofdielltsjes, lykas
- De silikaten, besteande út SiO4-piramiden. Dizze piramiden kinne los foarkomme, yn duo's, yn keatlingfoarm, yn lagenfoarm of trijediminsjonaal bûn wurde.
- De organyske ferbiningen, lykas koalen en harsen.
Eigenschappen
- kristalstelsel;
- kristalvorm;
- kleur;
- lichtdoorlaatbaarheid;
- streepkleur;
- glans;
- kleur van de vlam;
- splijting;
- breuk;
- hardheid; zie de Hardheidsschaal van Mohs
- magnetisme; magnetische mineralen zijn magnetiet,
- radioactiviteit; radioactieve mineralen zijn uraniniet of pekblende (UO2) en thorianiet (ThO2)
- oplosbaarheid;
- smeltgedrag
Zie ook
- Lijst van mineralen
- Lijst van naar een persoon genoemde mineralen
- International Mineralogical Association
Boeken over mineralen
- Mineralen Herkennen een praktische handleiding en leerboek mineralogie
Discussielijsten
- mineralogie-discussielijst (e-min) Voor alle vragen over mineralen
Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Minerals fan Wikimedia Commons. |