A' Bheurla Ghallda

Beurla Gallda
Air a bhruidhinn an:	Alba a' Ghalldachd Gallaibh Arcaibh Sealtainn Èirinn a Tuath Aontroim An Dùn Doire, Poblachd na h-Èireann Dùn na nGall Sasainn Bearraig
Sluagh:	1.5 millean (Alba); 30,000 (Eirinn)
Ginteil Seorsachadh:	Innd-Eòrpach  Gearmanach   Gearmanach Siar    Angleach     a'Bheurla Gallda
Samhlaidhean nam cànan
ISO 639-3	sco

'S e a’ Bheurla Ghallda neo Albais (anns a chainnt fhèin Scots san latha an diugh agus Inglis gu h-eachdraidheal) cànan Tiùtonach a tha air a bhruidhinn anns a' Ghalldachd, Arcaibh agus Sealtainn ann an Alba agus Ulaidh an Èirinn (far an e 'Ullans' a bhios iad ag èigheachd air ann an còmhlan oifigeach ach 'se 'Scots' a chanas an sluagh fhein ris).

Eachdraidh a' Chànain

'S e a’ Bheurla Ghallda an sean chànan aig Lodainn (agus an sean Rìoghachd Sasannach anns an robh Lodainn mus d'fhuair na Gàidheil smachd air, Northumbria) agus 'se a-chuir fhas den Ghàidhlig ann an Galldachd Alba. Aig aon àm 'se seo am prìomh cànan ann an Alba agus 'se a bhiodh air a cleachdadh mar cànan oifigeil leis na Rìghrean agus am Pàrlamaid ach tha e air crìonadh an dèidh do dh'Alba aonachadh le Sasainn ann an 1707 agus tha Beurla Shasainn air an aite aige a ghabhal mar prìomh cànan an t-sluagh mhòr de dh'Albannaich. Bha toir bàrdachd ainmeil air a sgriobhadh 'sa chànan agus 'se Raibeart Burns am Bàrd is ainmeil a dh'obair 'sa chànan - chanadh a chuid mhòr de dhaoine gur e' am prìomh bàrd aig na h-Albannaich.

'Se 'Inglis' a bh'aig na gall a bhitheadh ga bhruithinn air an cànan aca ach mun 15mh-16mh linn thoisich iad ag èigheachd 'Scots' air ged a se seo an t-ainm a bh'air a' Ghàidhlig aig an àm. An deidh seo se 'Erse' no 'Irish' a bha aca air gàidhlig na h-Alba. Tha feadhainn ann an t-saoghal a' Ghàidhlig a chleachdas an nua-fhacal connspaideach 'Albais' mar ainm a' Bheurla Gallda ged nach e seo ainm a tha freagarrach a rèir eachdraidh an dùthaich agus nan Gàidheil.

Aistean co-cheangailte

• Raibeart Burns
• Gàidhlig
• Gall
• Eachdraidh Cànain ann an Alba
• Cànan
• Beurla
• Alba

Ceanglaichean a-mach

• An Wikipedia 'sa Bheurla Gallda
• Scots Language Centre
• “The Dialect of the Southern Counties of Scotland” (1873) - leabhar comasach le James A.H. Murray (WebArchive)