* ''Este artigo trata sobre o xefe da Igrexa Católica, para o alimento véxase '''[[Papa (alimento)]]'''.''
{{Sen referencias|data=decembro de 2013}}
{{Outros homónimos|este=o xefe da Igrexa católica|para=o alimento|Papa (alimento)}}
[[Ficheiro:Francisco (20-03-2013).jpg|miniatura|[[Francisco, papa|Francisco]] é o actual Papa da Igrexa Católica]]
{{organización}}
'''Papa''' é ocomo títulose dadocoñece ao [[Bispobispo]] e Patriarcapatriarca de [[Roma]], supremo líder espiritual da [[Igrexa Católicacatólica|Igrexa católica]] e tamén xefe do Estado do [[Cidade do Vaticano|Vaticano]]. ''Papa'' é tamén o título dos Patriarcaspatriarcas da [[Igrexa Coptacopta]] e da [[Igrexa Armeniaapostólica armenia]].
== Títulos ==
* ''Bispo de Roma'',
* ''Vigairo de Cristo'',
* ''Sucesor do Príncipepríncipe dos Apóstolosapóstolos'',
* ''SupremoSumo Pontífice'',
* ''Patriarca do Occidente, ''
* ''Primado de Italia, ''
* ''Arcebispo e Metropolitametropolita da Provinciaprovincia Romanaromana, ''
* ''Soberano do Estado do Vaticano '' e
* ''Servidor dos Servidoresservidores de Deus'',
aínda que no [[dereito canónico]] sexa apenas referido como ''Pontíficepontífice Romanoromano''.
=== Elección ===
Nos comezos da Igrexa, os [[Lista sucesoria dosde Papaspapas|sucesores]] de [[Pedro, papa|Sansan Pedro]] eran simplemente os ''bispos de Roma'' e vigairos de Pedro, a partir do [[495]] comeza a empregarse o título de vigairo de Cristo. O ''título'' de papa non existía antes de [[306]] e durante moito tempo foi tan só un título e de respecto e cortesía, ata [[325]], o vigairo de Pedro , co [[Primeiro Concilio de Nicea|Concilio de Nicea]] exercía tan só a función dun [[metropolita]] como ''bispo de [[Roma]]''. A fins do [[século VIII]] o título estaba xeneralizado para designar os bispos de Roma, pero non foi ata [[Gregorio IX, Papapapa|Gregorio IX]] ([[1073]] - [[1085]]) que se oficializou como o título formal para os sucesores de Pedro.
Nos primeiros tempos os Papaspapas eran elixidos por aclamación do pobo de Roma (e nalgúns casos por imposición de certos reis), coas consecuentes discusións e problemas (chegou a haber ata 3 Papaspapas ao tempo). Actualmente a elección dun Papapapa faise a través de votación (secreta desde [[1274]]) dos [[cardeal (relixión)|cardeais]] con menos de 80 anos e reunidos nun [[conclave]]. En teoría, calquera home bautizado pode ser elixido Papapapa, aínda que se escolla sempre un dos cardeais. O cargo é vitalicio, aínda que houbo renuncias, como a do Papapapa [[Celestino V, papa|Celestino V]].
O Papapapa está auxiliado pola [[Curia Romanaromana]], o goberno da Igrexa Católicacatólica. A presenza tradicional do Papapapa en Roma non obriga a que o Papapapa resida na cidade. Tal aconteceu cando, entre [[1309]] e [[1378]], a residencia papal estableceuse en [[Aviñón]] (Sursur de [[Francia]]).
O actual Papa (o alemán [[Joseph Ratzinger]]), que tomou o nome de [[Bieito XVI]], foi elixido o [[19 de abril]] do 2005.
=== Fundación da Igrexa ===
[[Ficheiro:Michelangelo_Caravaggio_038.jpg|miniatura|Pintura do martirio de Sansan Pedro - a Igrexa Católicacatólica considera o momento da súa fundación cando Pedro, despois bispo de Roma, foi elixido por Xesús como xefe dos Apóstolosapóstolos.]]
A tradición católica afirma que, o primeiro xefe da Igrexa Católicacatólica (o primeiro Papapapa) foi [[Pedro, papa|san Pedro]], a quen, Xesucristo dixo ''Ti es Pedro e sobre esta pedra construirei a miña Igrexa'' ([[Evanxeo segundo Sande Mateu|Mateu]] XVI:18-19).
O [[evanxeo]] reflicte a vontade de [[Xesús de Nazaret|Xesus]] de que os seus discípulos permanecesen unidos baixo a dirección de Pedro, a quen Cristo deu o nome nun momento solemne, levando os seus [[apóstolo]]s á cidade de Cesarea de Filipo: "''Ti és Pedro e sobre esta pedra, edificarei a miña Igrexa. A ti che darei as chaves do reino dos ceos; e todo o que ligares na terra será ligado nos ceos, e todo o que desligares na terra será desligado nos ceos" ([[Evanxeo de Mateu|Evanxeo segundo Sansan Mateu]], 16, 13-20).''
O goberno xerárquico da Igrexa Católicacatólica baseasebaséase posteriormente na autoridade dos sucesores dos Apóstolos, chamados [[Bispo]]s, reunidos en [[concilio]] baixo a autoridade do primaz de todos os Bispos, o Bispo de Roma, porque tanto Sansan Pedro como [[Paulo de Tarso|Sansan Paulo]] morreran en Roma, e de aí a igrexa da cidade ser recoñecida como cabeza das demais. Para o caso de Sansan Paulo, alén do testemuño das súas cartas desde a prisión en Roma, existen testemuños arqueolóxicos e escritos do seu martirio en Roma.
Máis importante é o caso de Sansan Pedro, de quen propiamente se considera que suceden os outros [[Lista sucesoria dosde Papaspapas|264 Papaspapas]]. Das escavacións arqueolóxicas realizadas na segunda metade do [[século XX]] por baixo do altar maior da [[Basílicabasílica de San Pedro]] no Vaticano parece probarse que o túmulo principal alí situado, xunto a varias inscricións co nome "Petrus", contén vestixios do [[século I]]. Existen adicionalmente testemuños escritos. De entre os máis importantes están:
* A carta de [[Clemente I, Papa|Clemente Romano]] (terceiro sucesor de Pedro), dirixida no ano [[98]] aos fieis de [[Corinto]]. Nela mencionase o martirio de Pedro en Roma no ano [[64]], e tamén o de Paulo. O feito de que se dirixa con autoridade a unha Igrexa distante (grega) deixa claro que os cristiáns recoñecían a autoridade do sucesor de Pedro. ▼
▲* A carta de [[Clemente I, Papapapa|Clemente Romano]] (terceiro sucesor de Pedro), dirixida no ano [[98]] aos fieis de [[ Corinto antiga|Corinto]]. Nela mencionase o martirio de Pedro en Roma no ano [[64]], e tamén o de Paulo. O feito de que se dirixa con autoridade a unha Igrexa distante (grega) deixa claro que os cristiáns recoñecían a autoridade do sucesor de Pedro.
* Vinte anos despois ([[117]]), o Bispo Ignacio de Antioquía (Igrexa que tamén fora presidida por Pedro), escribiu sete cartas aos seus fieis mentres viaxaba para Roma, como condenado á morte. Nunha delas pide aos cristiáns romanos que non intercedan pola súa liberación, esclarecendo que "Non os mando como Pedro e Paulo". Alén do testemuño do martirio romano dos principais apóstolos, parece mostrar a submisión das demais igrexas á de Roma.
[[Ficheiro:Gregor7_g.jpg|150px|esquerda|miniatura|Papa [[Gregorio VII]]]]
Hoxe en día, o papel político do Papapapa tradúcese principalmente no exercicio dun cargo cerimonial, relixioso e diplomático, aínda que ata [[1870]] a autoridade temporal do Papapapa se exercía sobre un territorio no centro de [[Italia]], denominado ''[[Estados Pontificios]]'', aos que os Papaspapas non quixeron renunciar ata seren forzados cando a reunificación italiana.
A antigüidade do estatuto secular e de condución de asuntos de estado do Papapapa é demostrada xa na confrontación do Papapapa [[León I, Papa|León I]] con [[Atila]] en [[452]] e aumentou substancialmente en [[754]], cando o líder dos francos [[Pipino, o Breve]] doou ao Papapapa un territorio que formaría a base dos futuros [[Estados Papais]]. No ano [[800]], o Papapapa [[León III, Papa|León III]] coroou a [[Carlomagno|Carlos Magno]] como Emperador, paso decisivo no camiño para o Sacro Imperio Romano. Desde esa data tornouse unha tradición a coroación dos Emperadoresemperadores polo Papapapa, ata [[Carlos I de España|Carlos V]]. [[Napoleón Bonaparte]] fixo revivir esa tradición facéndose coroar do mesmo modo.
Conxuntamente coa posición do Papapapa como rexente territorial e príncipe da Cristiandade (especialmente preeminente cos Papaspapas do [[Renacemento]] como [[Alexandre VI, Papapapa|Alexandre VI]] e [[Xulio II, Papapapa|Xulio II]]), e como líder espiritual do Sacro Imperio Romano (máis relevante con Papaspapas como [[Gregorio VII, Papapapa|Gregorio VII]] e [[Alexandre III, Papapapa|Alexandre III]]), o Papapapa, como [[Supremosupremo Pontíficepontífice]], ten autoridade política e temporal. Algúns dos exemplos ao longo da historia son a [[bula]] ''Laudabiliter'' en [[1155]] (que autoriza a [[Henrique II de Inglaterra]] a invadir [[Irlanda]]), a bula ''Manifestus Probatum'' que recoñece a independencia de [[Portugal]], a bula ''Inter Caeteras'' en [[1493]] (que conduce ao [[Tratado de Tordesillas]] no ano seguinte, dividindo o mundo entre [[Portugal]] e [[España]]) ou a bula ''Inter Gravissimas'' de [[1582]] (que establece o [[calendario gregoriano]], actualmente en uso).
=== Papel relixioso ===
[[Ficheiro:Clement VIII SM Maggiore.jpg|150px|miniatura|Papa [[Clemente VIII]]. Estatua sobre a súa tumba.]]
O Papapapa dispón, para os católicos, de autoridade relixiosa en materia de fe. É igualmente quen aproba e preside ás cerimonias de [[beatificación]] ou [[canonización]], e á nomeación de Cardeais. O [[Concilio do Vaticano I]] de [[1869]]-[[1870]] definiu o dogma da "[[Infalibilidade Papal]]", polo cal pronunciamentos solemnes ("ex-catedra") do Papapapa a respecto da fe e da moral non presentan posibilidade de erro. Desde que foi establecida, a infalibilidade papal só foi usada unha vez, polo Papapapa Pío XII, nos anos 50.
== Sucesores ==
Entre os sucesores de [[Pedro, papa|San Pedro]] foron elixidos 212 [[ Italia|italianositalia]] nos, 17 [[Francia|franceses]], 11 [[Grecia|gregos]], 6 [[Siria|sirios]], 6 [[Alemaña|alemáns]], 3 [[España|españois]], 3 [[África|norte-africanos]], 2 da antiga [[Dalmacia]], 1 [[Portugal|portugués]], 1 [[Inglaterra|inglés]], 1 [[Países Baixos|neerlandés]], 1 [[illa de Creta|cretense]] e dende o século XX 1 [[Polonia|polaco]], 1 [[Alemaña|alemán]] e, dende [[2013]], 1 [[Arxentina|arxentino]]. ▼
== Véxase tamén ==
* [[Concilio]]
* [[Conclave]]
* [[Lista sucesoria dos Papas |Lista sucesoria dos papas]] ▼
=== Listas de Papas ===
▲Entre os sucesores de [[Pedro, papa|San Pedro]] foron elixidos 212 [[Italia|italianos]], 17 [[Francia|franceses]], 11 [[Grecia|gregos]], 6 [[Siria|sirios]], 6 [[Alemaña|alemáns]], 3 [[España|españois]], 3 [[África|norte-africanos]], 2 da antiga [[Dalmacia]], 1 [[Portugal|portugués]], 1 [[Inglaterra|inglés]], 1 [[Países Baixos|neerlandés]], 1 [[illa de Creta|cretense]] e dende o século XX 1 [[Polonia|polaco]], 1 [[Alemaña|alemán]] e, dende [[2013]], 1 [[Arxentina|arxentino]].
▲* [[Lista sucesoria dos Papas]]
* [[Lista de papas ordenados alfabeticamente]]
{{Papas}}
{{Control de autoridades}}
[[Categoría:Cargos da Igrexa Católica]]
[[Categoría:Papas| ]]
[[Categoría:Terminoloxía relixiosa]]
[[Categoría:Títulos eclesiásticos da Igrexa católica]]
|