Hieronymus Bosch: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
ligazóns internas |
Sen resumo de edición |
||
| (Non se amosan 12 revisións feitas por 7 usuarios.) | |||
Liña 1:
{{Biografía}}
'''Hieronymus Bosch''', [[
▲'''Hieronymus Bosch''', [[Latinización|latinizado]] como Bosco e tamén coñecido como '''Jeroen Bosch''' ou polo nome real '''Jeroen van Aken''', nado en [['s-Hertogenbosch]] contra [[1450]] e finado en 's-Hertogenbosch en agosto de [[1516]], foi un prolífico pintor [[Países Baixos|neerlandés]].
== Traxectoria ==
Un feito importante na súa vida foi o casamento en 1480 ou 1481 con Aleid van der Mervenne que proviña dunha importante familia de comerciantes e que achegou unha casa preto da Casa do Concello, onde Bosch estableceu o seu taller e se converteu en pintor autónomo, e amizades dun importante nivel social.<ref>Fischer (2019), p. 25</ref>
Foi un pintor popular e recibiu encargos incluso do estranxeiro. En 1488 afiliouse á Irmandade da Nosa Señora, unha confraría relixiosa conservadora, que agrupaba uns 40 individuos influentes de 's-Hertogenbosch e uns 7000 en toda Europa.
=== Estilo ===
Moitas das súas obras describen o [[pecado]] e os fallos da [[moral]] humana. Bosch usaba imaxes de demos, animais semihumanos e máquinas que evocan o medo e a confusión que retratan a maldade do home. As obras súas conteñen un complexo, orixinal, imaxinativo e denso uso de figuras simbólicas e [[Iconografía|iconográficas]], moitas das cales eran xa misteriosas e enigmáticas no seu tempo.
Tamén influíu nos artistas contemporáneos. Pódese ver certa influencia do Bosco na obra de [[Francisco de Goya|Goya]] como no Aquelarre de meigas.<ref>Foote (1981), p. 43.</ref> Foi unha fonte de inspiración para o movemento [[surrealismo|surrealista]] do [[século XX]], que foron os máis fascinados e consideraron ao Bosco como un precursor.<ref>{{Cita web|url=http://www.telerama.fr/scenes/la-peinture-de-jerome-bosch-entre-demons-et-merveilles,137938.php|apelidos=Cachon|nome=Sophie|data-publicación=15-02-2016|páxina-web=Telerama.fr|título=La peinture de Jérôme Bosch, entre démons et merveilles|data-acceso=17-12-2017}}</ref> Para [[André Breton]], a obra constitúe unha pauta de lectura para comprender o poema en prosa de [[Gustave Flaubert|Flaubert]] titulado ''La Tentation de saint Antoine'' (1874).<ref>Breton (2008), p. 230: ''Il n'est pas sans intérêt de comparer au Jardin des Délices les dernières pages d'une autre Tentation de saint Antoine, celle de Flaubert (É interesante comparar o Xardín das delicias coas derradeiras páxinas doutra Tentación de Santo Antonio, a de Flaubert).''</ref> [[Salvador Dalí|Dalí]] inspirouse na figura humana que xorde por [[pareidolia]] no rochedo que se atopa no centro do panel da esquerda para crear a súa obra do “[[O gran masturbador|Gran Masturbador]]”.<ref>Fischer (2016); p. 151</ref><ref>Fanes (2008), p. 74</ref> Porén, os investigadores destacan que esta obra forte e imaxinativa é portadora de interpretacións que non se percibiron na propia época da súa creación.<ref>Frédéric Elsig citado por Sophie Cachon (2016): «''La fascination pour Bosch repose sur un malentendu. On pense de manière tout à fait anachronique''». (Trad.: "A fascinación polo Bosco descansa sobre un malentendido. Opínase de xeito, sen dúbida anacrónico”).</ref>
[[Ficheiro:Roca_del_jardín_de_las_delicias_El_Gran_Masturbador.jpg|miniatura|Rocha antropomorfa no panel esquerdo que influíu na obra de Dalí "o gran masturbador".]]
[[Ficheiro:El jardín de las Delicias, de El Bosco.jpg|miniatura|300px|''O xardín das delicias''.]]▼
Marijnissen centrou a cuestión cando declara que: “Dicir que o Bosco foi un surrealista ''avant la lettre'', é para o historiador unha [[herexía]]”, mais matizou o seu propósito cando constata que “os que examinan a obra dende un punto de vista exclusivamente artístico recoñecerán que o Bosco descubriu un dos trucos máis eficaces do surrealismo, a creación do método máis lóxico para devolver a imaxe máis ilóxica".<ref>Marijnissen & Ruyfflaere (2007), p. 97: <q>ceux qui examinent l'œuvre d'un point de vue purement artistique reconnaîtront que Bosch a découvert un des artifices les plus efficaces du surréalisme, en l'occurrence la méthode la plus logique pour rendre l'image illogique" (''os que examinan a obra dende un punto de vista puramente artístico recoñecerán que Bosch descubriu un dos mecanismos máis eficaces do surrealismo, na reunión do método máis lóxico para devolver a imaxe ilóxica'').</q></ref>
* ''[[O carro de feo]]'' - ([[Museo do Prado]], [[Madrid]]) ▼
* ''[[O xardín das delicias]]'' - ([[Museo do Prado]], Madrid)▼
Na cultura popular de finais do século XX e comezos do XXI, o tríptico constitúe unha sólida fonte de inspiración. En 1995, o realizador Tony Kaye realizou unha publicidade para o perfume ''L'Air du temps'' de [[Nina Ricci]] cunha estética que evocaba o xardín das delicias.<ref>{{Cita web|url=http://www.strategies.fr/actualites/marques/r28870W/l-air-du-temps-a-l-ombre-des-jeunes-filles-en-fleur.html|páxina-web=strategies.fr|título=L'air du temps: à l'ombre des jeunes filles en fleur|data-acceso=17-12-2017|data-arquivo=04-06-2014|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20140604194654/http://www.strategies.fr/actualites/marques/r28870W/l-air-du-temps-a-l-ombre-des-jeunes-filles-en-fleur.html|url-morta=yes}}</ref> En xuño de 2009, no Festival Montpellier Baila, a coreógrafa e directora franco-española [[Blanca Li]] propuxo a creación dun espectáculo coreográfico para 9 bailarines e un pianista titulado “O xardín das delicias” e presentado como inspirado no cadro do Bosco.<ref>{{Cita web|url=https://www.blancali.com/es/event/2/El-Jardin-De-Las-Delicias|páxina-web=blancali.com|título=EL JARDIN DE LAS DELICIAS|data-acceso=17-12-2017|data-arquivo=22-06-2015|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20150622053439/http://www.blancali.com/es/event/2/El-Jardin-De-Las-Delicias|url-morta=yes}}</ref><ref>{{Cita web|url=https://elpais.com/cultura/2011/08/05/actualidad/1312495202_850215.html|páxina-web=elpais.com|título=El loco jardín de Blanca Li|data-acceso=17-12-2017|apelidos=Val|nome=Carmen del|data-publicación=05-08-2011}}</ref>
* ''[[O Xuízo Final]]'' - (Akademie der Bildenden Künste, [[Viena]])▼
* ''[[As tentacións de Santo Antonio]]'' - ([[Museo Nacional de Arte Antiga]], [[Lisboa]])▼
== Obra ==
Entre as súas obras máis coñecidas están:
* ''[[A nave dos loucos (Bosch)|Nave dos Loucos]]'' - ([[Museo do Louvre]], [[París]])▼
*
▲*
*''[[A morte e o avarento]]'' - ([[National Gallery of Art]], [[Washington, D.C.]])
== Galería ==
<gallery>
Ficheiro:Hieronymus Bosch- The Seven Deadly Sins and the Four Last Things.JPG|Mesa dos sete pecados capitais
Ficheiro:Las-tentaciones-de-san-antonio-abad.jpg|As tentacións de santo Antonio abade
Ficheiro:BoschTheCrucifixionOfStJulia.jpg|A crucifixión de santa Xulia
Ficheiro:Jheronimus Bosch - De hooiwagen (c.1516, Prado).jpg|Tríptico do carro de feno
Ficheiro:ChristCarryingCrossBoschMadridVersion.jpg|Cristo carretando a cruz
Ficheiro:J. Bosch Adoration of the Magi TriptychFXD.jpg|Tríptico da adoración dos magos
▲
</gallery>
== Notas ==
{{Listaref|30em}}
== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
=== Bibliografía ===
* {{Cita libro|título=Écrits sur l'art (Œuvres complètes, tome 4): L'Art magique|apelidos=Breton|nome=André|editorial=Gallimard|ano=2008|ISBN=978-2-07-011692-8|ref=|serie=Col. « La Pléiade »|lugar=París|lingua=fr}}
* {{Cita libro|título=The Construction of the Image 1925–1930|url=https://archive.org/details/salvadordalicons00fane|apelidos=Fanes|nome=Félix|editorial=Yale University Press|ano=2007|ISBN=978-0-300-09179-3|ref=|lingua=en}}
* {{Cita libro|título=El Bosco. La obra completa|apelidos=Fischer|nome=Stefan|editorial=Taschen|ano=2019|ISBN=978-3-8365-6189-1|ref=|lugar=Colonia|lingua=es}}
* {{Cita libro|título=Bruegel et son temps (vers 1525-1569): Partie II. « Rendre son dû au diable »|apelidos=Foote|nome=Timothy|editorial=The New York Times|ano=1981|serie=Colección:Time, Life|lingua=fr}}
* {{Cita libro|título=Bosch: La problématique Jérôme Bosch depuis 1985|apelidos=Marijnissen|nome=Roger-Henri|editorial=Charles Moreau|ano=2007|ISBN=978-2909458472|ref=|apelidos2=Ruyfflaere|nome2=Peter|lugar=París|lingua=fr}}
{{Control de autoridades}}
| |||