Juan Ignacio de Armada Mondragón y Caamaño
Juan Ignacio de Armada Mondragón y Caamaño, nado no pazo de Ortigueira, Santa Cruz de Ribadulla, en agosto de 1757 e finado en Santiago en 1824, foi un aristócrata galego, IV marqués de Santa Cruz de Ribadulla.
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | agosto de 1757  Vedra, España |
| Morte | 1824 (66/67 anos) |
| Actividade | |
| Ocupación | militar |
Traxectoria
editarEra o segundo fillo de Juan Antonio Armada y Mondragón, III marqués de Santa Cruz de Ribadulla e da súa esposa Ana Ignacia García de Castro. En 1770 sentou praza de cadete e, en 1775 formou parte da expedición a Alxer. En 1792 foi destinado como gobernador de Maracaibo, cargo que exerceu até 1802, en que regresou a Galicia para facerse cargo do marquesado, por falecer o seu irmán máis vello Antonio, que non tivera descendencia.[1]
Casou en Madrid o 8 de xaneiro de 1793 con Petra Guerra y García de Briones, coa que tivo en Maracaibo en 1796 a Juan Ignacio Armada Mondragón y Guerra, que foi o VI marqués de Santa Cruz de Ribadulla.[2]
En maio de 1808 ocorre a invasión napoleónica. Santiago ferve en ardor patriótico; os estudantes desexan loitar contra os franceses. O claustro universitario, aproveitando as boas disposicións dos alumnos, nunha reunión presidida por Rafael de Múzquiz, arcebispo de Santiago, acordou organizar un batallón para colaborar co movemento popular a prol de liberar o país. En doce días, o batallón xa contaba con 1.250 voluntarios. O arcebispo, señor da cidade, nomea por aclamación dos estudantes como xefe da unidade ao coronel marqués de Santa Cruz de Rinadulla, "suxeito ben coñecido no noso continente e colonias pola súa pericia militar, patriotismo e amor ás letras". Aceptou o marqués a encarga e presentouse aos estudantes cunha brillante arenga, disposto para facer a guerra ao seu custo. Dotado o batallón de bandeira,[3] capelán e oficiais, comezou a instrución. Pronto estivo preparado (en apenas 42 días), dándoselle ordes, e déuselle a orde de incorporarse ao exército do Oeste, que estaba ao mando do xeneral Joaquín Blake, onde formaron a vangarda xunto aos voluntarios navarros. O batallón interveu con varia fortuna en accións bélicas, nas que demostrou valor e pericia.[1] Un dos episodios máis recordados foi o de entrar de incógnito á Coruña a recoñecer as baterías, malia estar tomada a cidade polo mariscal Ney.
Mentres o marqués estaba en campaña, a súa esposa recibiu a visita de Jovellanos, que pasou en Santa Cruz unha temporada en 1811, cando recalara en Muros, camiño de Xixón.[1]
Juan Ignacio Armada foi ascendido a brigadier pola Xunta Suprema do Reino de Galicia, continuando ao mando do Real Corpo Militar Literario da Universidade de Santiago.
Recibiu varias condecoracións, así como a Cruz de Comendador da Orde de Isabel a Católica e a Gran Cruz de San Hermenexildo. Tamén foi nomeado doutor honoris causa da Universidade de Santiago, en todas as súas facultades.[1]
Rematada a guerra pasou en Santa Cruz moitas temporadas. Arranxou a leira, terminou o trazado do parque e trouxo plantas de América, mandou contruír o estanque grande do xardín e ocupouse de ampliar a casa. Arrequeceu a biblioteca con algúns libros militares históricos.
Faleceu en Santiago en 1824, sendo soterrado na catedral de Santiago, na capela da Piedade (tamén chamada de Mondragón ou de Santa Cruz).[1]