Mahmud Darwish

Mahmud Darwish (en árabe: محمود درويش), nado en al-Birwa o 13 de marzo de 1941 e finado en Houston o 9 de agosto de 2008, en ocasións transcrito en castelán como Mahmud Darwix e noutros idiomas como Mahmoud Darwish ou Mahmoud Darwich, foi considerado o poeta nacional palestino e un dos máis soados literatos árabes contemporáneos.

Mahmud Darwish

(1980)
Biografía
Nacemento	(ar) محمود درويش 13 de marzo de 1941 Al-Birweh, Palestina mandataria (pt)
Morte	9 de agosto de 2008 (67 anos) Houston, Estados Unidos de América
Relixión	Ateísmo e Islam
Actividade
Ocupación	poeta, compositor de cancións, artista, Poeta laureado, correspondente, escritor, autor, panel discussion (en)
Período de actividade	1964 -
Influencias	Abu Salma (en) e Ziyad Abd al-Fattah (en)
Familia
Cónxuxe	Rana Kabbani (1976–1982)
Irmáns	Zaki Darwish
Premios
(2007)  Golden Wreath (en) (2006)  Escritor/a Galego/a Universal (2004)  Prince Claus Award (en) (2001)  Lannan Cultural Freedom Prize (en) (21 de febreiro de 1997)  Comendador das Artes e as Letras (1983)  Premio Lenin da Paz (1969)  Premio Lotus de literatura  International Nazim Hikmet Poetry Award (en)
Descrito pola fonte	Brockhaus Enzyklopädie (19 ed.) (en) , (vol:5, sec:Darwisch, Mahmud, p.148) Obálky knih, Interactive Encyclopedia of the Palestine Question (en)
Páxina web	darwish.ps

No seu traballo, Palestina converteuse nunha metáfora da perda do Edén, o nacemento e a resurrección, así como a angustia polo refugallo e o exilio. A poeta Naomi Shihab Nye comentou sobre o traballo de Darwish: "Darwish é o respiro esencial do pobo palestino, a testemuña elocuente do exilio e a pertenza..."

En 2006 a AELG declarouno Poeta Galego Universal.

Traxectoria

Darwish foi o segundo de oito fillos (cinco nenos e tres nenas) dunha familia orixinaria da aldea de Al Barwa, a 12 km da casa de Acre, durante o Mandato Británico de Palestina. A aldea foi destruída polo exército sionista en 1948 e a familia Darwish exiliouse no Líbano, onde residiu durante un ano, tras o cal volveu entrar clandestinamente no territorio do recentemente creado Estado de Israel, establecéndose na aldea galilea de Dair al-Asade e logo na de Al-Yadida. Mahmud repartiu os seus estudos primarios, pois, entre o Líbano, estas dúas aldeas e unha terceira, Kafr Yasif, a onde fuxiu a súa familia tras ser descuberta a súa residencia ilegal en Al-Yadida. Nesta última completou a súa educación secundaria.

Tras acabar a secundaria ingresou no Partido Comunista de Israel, traballando como coeditor da súa revista Ao-Fayr (الفجر, A Aurora), á vez que empezaba a publicar poesía no diario Ao-Yadid (الجديد, O Novo), do que chegou a ser tamén editor, e a revista Ao-Ittihad (الاتحاد, A Unidade).

Entre 1961 e 1970 foi arrestado en numerosas ocasións polas autoridades israelís por mor dos seus escritos e da súa actividade política contra a ocupación de Palestina. Finalmente, saíu do país cara a Moscova, desde onde iría ao Cairo primeiro e logo a Beirut. Alí ingresaría na Organización para a Liberación de Palestina (OLP), traballando nas súas seccións de investigación e publicacións. Darwish foi membro do comité executivo da OLP (considerábano internacionalmente o «ministro de Cultura» dun futuro Estado palestino) até a súa dimisión por mor da súa discrepancia cos Acordos de Oslo (1993). Redactou a declaración de independencia do Estado de Palestina proclamada por Yasser Arafat en 1988.

Viviu entre París e Tunes por mor da invasión israelí do Líbano (1982), e empezou a dirixir a revista literaria Ao-Karmel (الكرمل, O Carmelo) e presidiu a liga de Escritores e Xornalistas Palestinos. En 1996 regresou brevemente, por primeira vez desde a súa marcha ao exilio, á súa Galilea natal, co fin de visitar a súa nai. Viviu entre Ammán e Ramala desde ese ano, e seguiu dirixindo Al-Karmel.

En 2002, durante o asedio do Exército israelí á cidade de Ramala, Darwish recibiu a visita dunha delegación do Parlamento Internacional de Escritores, presidida polo novelista norteamericano Russell Banks e composta, entre outros, polos premios Nobel José Saramago e Wole Soyinka.

Igualmente, o seu testemuño como vítima lúcida dos conflitos do noso tempo foi recollido por Jean-Luc Godard no filme Notre musique (2004).

En 2006, Mahmud Darwish visitou España, onde leu a súa poesía en Cosmopoética (Córdoba) e na Residencia de Estudantes (Madrid).

Obra poética

Nunha primeira etapa, que abrangue de 1966 a 1986, a súa obra responde dunha maneira inmediata ás perentorias necesidades de denuncia da traxedia palestina, aínda que a procura formal e a renovación dos modos poéticos árabes están sempre presentes na súa obra; son representativos deste período os títulos عاشق من فلسطين (Namorado de Palestina, 1966) e أعراس (Nupcias, 1977). A partir de 1995 Darwish afiánzase na escritura dunha poesía de introspección metafísica que xa viña ensaiando desde o fin do anterior período. Trátase dunha poesía caracterizada pola reescritura da mitoloxía das terras de Oriente Próximo. Nela mestúranse lírica e épica, trazo este que se converteu nun dos máis definitorios da súa poesía. Son representativos destes anos os títulos لماذا تركت الحصان وحيدًا (Por que deixaches o cabalo só?, na edición española traducido como El fénix mortal, 1995) e جداريّة (Mural, 2000). No seu último libro en verso كزهرة اللوز أو أبعد (Como a flor do almendro ou alén, 2005), Darwish entrégase a unha introspección de carácter fantasmal, propensa ao xogo e á ironía, na que os límites do suxeito están cada vez menos claros.

En liñas xerais, a súa poesía foi relacionada, a nivel internacional, co denominado "realismo metafísico", que inclúe a poetas como Seamus Heaney, Derek Walcott, Czesław O meułosz, Zbigniew Herbert, Joseph Brodsky e Wisława Szymborska. Entre os árabes, está considerado un clásico.

Obra

Edicións en galego

• Carné de identidade (2012). Tradución de Moncho Iglesias Míguez e Samar Sabat. Edicións Barbantesa. ISBN 978-84-938859-9-1

Edicións en castelán

• Memoria para el olvido (1997). Tradución de Manuel C. Feira García, Ediciones del Oriente y del Mediterráneo.
• Once astros (2000). Tradución e estudo introdutorio por María Luisa Prieto, Axencia Española de Cooperación Internacional.
• El fénix mortal (2000). Edición e tradución de Luz Gómez García, Madrid, Cátedra.
• Menos rosas (2001). Tradución de María Luisa Prieto, Madrid, Hiperión.
• Estado de sitio (2002). Edición e tradución de Luz Gómez García, Madrid, Cátedra.
• Mural (2003). Guadarrama, Tradución de Rosa Isabel Martínez Lillo, Ediciones del Oriente y del Mediterráneo.
• El lecho de una extraña (2005). Tradución de María Luisa Prieto, Madrid, Hiperión.
• Poesía escogida (1966-2005) (2008). Edición e tradución de Luz Gómez García, Valencia, Pre-Textos.
• Como la flor del almendro o allende (2009). Edición e tradución de Luz Gómez García, Valencia, Pre-Textos.
• En presencia de la ausencia (2011). Prólogo de Jorge Gimeno, Tradución de Luz Gómez García, Valencia, Pre-Textos.
• La huella de la mariposa. Diario (verano 2006-verano 2007) (2013). Tradución de Luz Gómez García, Valencia, Pre-Textos.

Edicións en portugués

• O jardim adormecido e outros poemas (2002). Selec. e trad. Albano Martins. Porto: Campo das Letras.

Edicións en catalán

• Per què has deixat el cavall sol?, tradución de Margarida Castells.

Edicións en francés

• Rien qu’une autre année - Anthologie poétique (1966-1982) (1983). Trad. de Abdellatif Laâbi, Minuit. (ISBN 9782707306654)
• Palestine, mon pays : l'affaire du poème (1988). Con Simone Bitton, Ouri Avnéri et Matitiahu Peled, Minuit. (ISBN 9782707311887)
• Plus rares sont les roses (1989). Trad. por Abdellatif Laâbi. (ISBN 9782707312839)

• Chronique de la tristesse ordinaire, suivi de Poèmes palestiniens (1989). Trad. por Olivier Carré, Cerf. (ISBN 9782204031820)

• Une mémoire pour l’oubli (1994). Trad. por Yves Gonzalez-Quijano e Farouk Mardam-Bey, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-0164-3)
• La Palestine comme métaphore (1997). Trad. por Elias Sanbar, Coll. Sindbad, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-1162-8)
• Au dernier soir sur cette terre (1999). Trad. por Elias Sanbar, Coll. Sindbad, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-2209-9)
• Le lit de l'étrangère (2000). Trad. de Elias Sanbar, Actes Sud. (ISBN 2-7427-2907-0)
• La terre nous est étroite et autres poèmes (2000). Trad. de Elias Sanbar, Coll. Poésie, NRF, Gallimard.
• Murale (2003). Trad. de Elias Sanbar, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-4239-4)
• État de siège (2004). Ilustrado por Olivier Thébaud, trad. de Elias Sanbar, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-4804-4)
• Ne t'excuse pas (2006). Trad. de Elias Sanbar, Coll. Sindbad, Actes Sud, 2006, (ISBN 978-2-7427-5908-8)
• Entretiens sur la poésie (2006). Con Abdo Wazen e Abbas Beydoun, trad. de Farouk Mardam-Bey, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-6393-1)
• Comme des fleurs d'amandier ou plus loin (poèmes) (2007). Trad. de Elias Sanbar, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-7017-5)
• Anthologie poétique (2009). Trad. de Elias Sanbar, Coll. Babel, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-8117-1)
• La Trace du papillon, Journal poétique (Eté 2006 - été 2007), traduit par Elias Sanbar, Actes Sud, 2009, (ISBN 978-2-7427-8264-2)
• Le lanceur de dés et autres poèmes (2010). Fotos de Ernest Pignon-Ernest, tradución de Elias Sanbar, Actes Sud. (ISBN 978-2-7427-9030-2)
• L’Exil recommencé (2013). Trad. de Elias Sanbar, Actes Sud (ISBN 978-2-330-00591-7)

Recoñecementos

• Prize for Cultural Freedom, da Lannan Foundation (2001)
• Premio Príncipe Claus de Holanda (2004)
• Premio Lenin da Paz (1980-82)

Películas

• En 1997: a TV francesa produciu o documental Mahmoud Darwich, et la terre, comme la langue…, dirixido pola documentalista franco-israelí Simone Bitton.
• En 2004: Écrivains des frontières, documental realizado por Samir Abdallah et José Reynes.
• En 2012: produciuse a película "Metran men fada al-turab", Two Meters of This Land / Dous metros desta terra , dirixido polo hispano palestino Ahmad Natche. “Dous metros desta terra serían suficientes para min”, escribiu o poeta nacional palestino Mahmud Darwish. Moi preto da súa tumba en Ramala, durante unha tarde de verán, prepárase un festival de música nun teatro ao aire libre que será retransmitido pola televisión.

Interpretacións musicais da súa obra

Moitos dos poemas de Mahmoud Darwish foron interpretados por cantantes como Marcel Khalifé, Magida El Roumi, Egin e Ahmed Qa'abour. En 1984, Marcel Khalifé compuxo e dirixiu Ahmad al Arabi, unha ópera poética escrita por Mahmoud Darwich. Os cantantes son Marcel Khalifé e Oumayma el-Khalil, os coros son subministrados polo conxunto al-Mayadine.

En 1996, 1999 e 2003, o músico Marcel Khalifé foi levado aos tribunais por blasfemia e insultos aos valores relixiosos, por mor dunha canción titulada Je suis Joseph, oh père, que foi escrita por Darwish e que citou un verso do Corán.. Neste poema, Darwish compartiu a tristeza de José, rexeitado ou mesmo odiado polos seus irmáns para ser o elixido de Deus. “Ai meu pai, eu son José, e os meus irmáns non me gustan e non me queren entre eles". Pero algúns líderes relixiosos asumiron a súa defensa, como Youssef al Qaradawi, o que calmou as tensións. Os irmáns Joubran, o trío Joubran acompañaron en varias ocasións ao son dos recitais de Oud de Mahmoud Darwish, incluído o último en Arles en xullo de 2008. O cantante libanés Georges Qurmuz ofreceu unha emocionante interpretación de "Carte Identity" en 2000. En 2002, a cantante-actriz Dominique Devals e a Mini Compagnie Laccarrière musicaron Onze astres sur l'épilogue andalou (suite de once poemas que evocan a saída dos árabes de Andalucía), traducida ao francés por Elias Sanbar e publicada por Actes Sud. A música está asinada por Philippe Laccarrière, contrabaixista de Jazz, e o traballo foi gravado en 2006 en CD. O mesmo tamén musicou, esta vez para unha gran banda de jazz "o último discurso do home vermello", un poema en homenaxe aos indios americanos, interpretado por primeira vez en presenza de Mahmoud Darwish en novembro de 2006 na Unesco. En 2012, a compañía Brozzoni fíxose cargo dos escritos Darwish para convertelo nun espectáculo de teatro e música, "Quand m'embrasseras-tu?"

Thierry Machuel, Opus 61: Amal waqti para barítono e corneta à bouquin sobre textos en árabe de Mahmoud Darwich, Creación Marcel Pérès e Jean Tubéry, domingo 27 de setembro de 2010, Clairvaux, festival "Ombres et lumière"

En 2014, Dernier Bande3, o selo de Rodolphe Burger, editou un CD titulado Le Cantique des cantiques & Hommage à Mahmoud Darwich que comprendía dúas cancións, a segunda delas, "S'envolent les colombes", de corenta minutos e corenta e cinco segundos, constrúese arredor do poema homónimo do poeta, nunha tradución de Elias Sanbar.

En 2014 estreouse Sajil Ana Arabi ("Anota: son árabe"), unha coprodución palestino-israelí falada en árabe e hebreo que leva como título o primeiro verso dun dos seus máis famosos poemas, Documento de identidade.

O grupo vasconavarro Berri Txarrak ten unha canción sobre el, titulada Arren, Darwish.