Pacifismo

O pacifismo é a oposición á guerra e a outras formas de violencia expresadas a través dun movemento político, relixioso, ou como unha ideoloxía específica.

Clasificación

Xeralmente recoñécense dous tipos de pacifismos:

O pacifismo absoluto ou radical: rexeita a violencia en calquera das súas formas, considerando que todo acto violento xera máis violencia, sendo contraproducente o seu uso.
O pacifismo relativo ou moderado: rexeita en principio o uso da forza, pero a admite para defenderse de ameazas estremas.

Medios

Algúns dos medios dos que se vale o pacifismo na procura dos seus fins son:

A resistencia non violenta.
A diplomacia.
A desobediencia civil.
O boicot a empresas, gobernos ou outras entidades.
A obxección de conciencia.
As campañas de mentalización e divulgación.
A educación pola paz.

Orixes

A aparición do pacifismo remóntase a cando os primeiros cristiáns se negaron a tomar armas e exercer a violencia, para o que utilizaron unha frase do Sermón da montaña: "Non resistades ó mal coa forza".

O pacifismo comezou a ser definido a partir do século XVIII por numerosas personalidades:

Leibniz, ademais de filósofo foi matemático, historiador, teólogo e diplomático. Percorreu toda Europa establecendo contactos con moita xente distinta. Isto fíxoo para intentar conseguir o entendemento e a comprensión, xa que o seu propósito era crear unha lingua exacta e universal.
Rousseau (1712-1778), filósofo e escritor francés, destacou por atacar ó goberno, ó sistema de ensino e á Igrexa Católica. Durante a Revolución Francesa pretendeu conseguir liberdades individuais e dereitos humanos.
Bentham (1748-1832), xurista e economista inglés, ideou que o ben era pracer e o mal era dor. Intentou crear un sistema moral no que cada persoa escollese o pracer que máis felicidade lle dese, segundo o seu interese, conseguindo así o beneficio dos demais.
Saint-Simon (1760-1825) era un sociólogo francés que creou un sistema industrial no que os cristiáns intentaban mellorar a situación dos pobres a través de métodos non violentos.

O pacifismo moderno

Pero os impulsos ó pacifismo máis fortes e importantes foron os dalgúns os seus defensores, como Mahatma Gandhi, Martin Luther King e Óscar Romero. Estas persoas, ademais de escribir sobre o pacifismo, levárono á práctica:

Gandhi (1869-1948) foi un avogado e político indio que loitou pola independencia da India polos seus propios métodos, como o xaxún limitado e a intercepción de trens por unha multitude sen armas que se tendía ó longo das vías. Como adaíl do nacionalismo indio, predicou a paz de diversos xeitos, e foi encarcerado por iso varias veces. Unha vez posto en liberdade, sufriu varios atentados e asasinouno un fanático hindú en Delhi (India). As súas cinzas foron lanzadas ó río Ganxes.
Martin Luther King (1929-1968) foi un dirixente negro estadounidense que defendeu a non-violencia e loitou contra a discriminación racial. Conseguiu o Premio Nobel da Paz en 1964. Morreu asasinado en Memphis (Tennessee, EUA).
Óscar Romero (1917-1980) foi un arcebispo do Salvador inimigo da violencia que exercían a estrema dereita nacionalista e o exército. Defendeu ós oprimidos e foi asasinado durante unha misa.

Tamén foron importantes as protestas contra a guerra de Vietnam en Estados Unidos, e os movementos en favor do desarme nuclear durante a guerra fría.

Número de manifestantes nas protestas do 15 de febreiro de 2003 contra a invasión a Iraq
Roma	2.000.000
Londres	750.000
Barcelona	700.000
Madrid	660.000
Berlín	≥500.000
Zaragoza	300.000
Sydney	250.000†
Sevilla	≥200.000
Damasco	200.000
Málaga	150.000
Granada	150.000
Montreal	150.000
Melbourne	150.000†
París	100.000
Vigo	100.000
Oviedo	100.000
Dublín	100.000
Os Ánxeles	100.000
Nova York	90.000
Glasgow	80.000
Córdoba	75.000
San Francisco	65.000†
Alacant	60.000
Oslo	60.000
Buenos Aires	60.000
Seattle	60.000
Bruxelas	50.000
Atenas	50.000
Montevideo	50.000
Valladolid	50.000
Berna	40.000
São Paulo (un dato)	35.000
Estocolmo	35.000
Xirona	30.000
Cádiz	30.000
Belfast	30.000
Santander	30.000
Copenhaguen	25.000
Elx	20.000
Gotemborg	20.000
Newcastle	20.000
Vancúver	20.000
Helsinqui	15.000
Perth	15.000
Viena	15.000
Alxeciras	15.000
Luxemburgo	14.000
México, D.F.	13.000
Trondheim	11.000
Canberra	10.000
Calcuta	10.000
Tesalónica	10.000
Toronto	10.000
Ámsterdan	10.000
Auckland	10.000
Austin	10.000
Beirut	10.000
Cidade do Cabo	10.000
Xohanesburgo	10.000
Porto	10.000
Leipzig	10.000
Filadelfia	10.000
São Paulo (un dato)	10.000
Zagreb	10.000
Wellington	6.000
Ávila	5.000
Istambul	5.000
Malmö	5.000
Lismore	5.000
Toquio	5.000
Liubliana	5.000
Eugene	4.000
Colorado Springs	4.000
Reiquiavik	4.000
Bangkok	3.000
Byron Bay	3.000
Quebec	3.000
Tel Aviv	3.000
Sarasota	2.500
Bellingen	2.500
Otava	2.000
Manila	2.000
Kíiv	2.000
Christchurch	2.000
Dacca	2.000
Sofía	2.000
Varsovia	2.000
Chicoutimi	1.500
Kuala Lumpur	1.500
Dunedin	1.500
Flagstaff	1.000
Hong Kong	1.000
Knoxville	650
Nova Orleáns	500
Akureyri	500
Chipre	500
Maribor	500
Quito	350
Poznań	300
Lima	300
Moscova	300
San Salvador	250
Srinagar	100
Mostar	100
Whanganui	70
Tallinn	60
Almaty	50
McMurdo Station	50
Tauranga	10
(Total)	≥10.430.590
†: 14 o 16 de febreiro
Fonte: The Globe and Mail e outros

Contexto actual

A guerra de Iraq serviu como detonante para revitalizar un movemento que levaba tempo fóra das portadas. As manifestacións mundiais contra a guerra foron convocadas simultaneamente en todo o mundo, sendo as primeiras convocatorias de carácter realmente global da historia. As manifestacións foron especialmente relevantes nos países comprometidos coa invasión (Australia, Estados Unidos, España, Gran Bretaña, Portugal, Polonia, Italia). Estas foron as primeiras manifestacións convocadas por Internet e SMS, e mostrouse a efectividade dos novos medios, xa que a protesta mundial (ou marcha pola paz) comezouse a organizar só un mes antes da súa realización. As circunstancias locais permitiron a súa permanencia no tempo, sobre todo en Gran Bretaña, Estados Unidos, España e Italia, onde puideron servir de bandeira de enganche contra os Gobernos no poder, contribuíndo así ó envorco electoral en España e Italia.

O lema universalmente adoptado foi Non á guerra.

O 15 de febreiro de 2003 tivo lugar a maior das manifestacións, conseguíndose a maior mobilización mundial na Historia. Millóns de persoas saíron ás rúas en moitas cidades, encabezadas por Roma con 2 millóns de manifestantes (ver táboa). Cabe destacar o baile de cifras, en canto ao número de manifestantes nas principais cidades dos países cuxos gobernos apoiaron a invasión. Foi moi grande a diferenza entre os datos oficiais dados polas administracións e as dadas polos convocadores; cada un defendendo os seus intereses. Un claro exemplo é Madrid, onde parece claro que o número de manifestantes foi moi superior ós 660.000 oficiais, aínda que tamén é moi posible que non chegasen ós 2 millóns de persoas segundo os convocadores, sendo unha cifra intermedia o dato real. A táboa adxunta mostra os datos oficiais das cidades que reuniron a un maior número de persoas, entre as que se atopa Vigo como única representante galega na lista.

De forma concomitante ó gran movemento creado á calor da guerra global contra o terrorismo, no movemento pacifista actual existen dúas grandes correntes.

Grupos de pacifismo reformista que tratan de ignorar as contradicións sociais e predican a paz entre todos por sobre todas as cousas de xeito moi pouco crítica. Aquí sitúanse grupos chamados pacifismo conservacionista, pacifistas cidadáns, mobilizacións polo civismo etc.
Doutra banda están os grupos que cren na acción non violenta para o realizar cambios radicais (ata revolucións) e para enfrontar os conflitos tomaron os termos activista non violento, pacifista militante etc, para recalcar a necesidade da acción, a realidade dos conflitos sociais e a postura de enfrontamento contra estruturas autoritarias dun xeito radical, levando a cabo acciones que poden incluír o boicot e a sabotaxe pero non a agresión a persoas, menos aínda de xeito mortal. Entre estes sitúanse os antimilitaristas e os anarcopacifistas por exemplo.

Lista de grandes pacifistas

Buda(560 adC-480 adC), fundador do budismo.
Xesús de Nazaret (0-33), figura central do cristianismo.
Jane Addams (1860-1935).
Günther Anders´(1902-1992), filósofo e intelectual alemán.
Eduard Bernstein (1850-1932), político e escritor alemán.
William Jennings Bryan (1860-1925).
Martin Buber (1878-1965), filósofo austríaco xudeu.
Pau Casals, violonchelista e compositor.
Barbara Deming.
Jean Henri Dunant (1828-1910), fundador da Cruz Vermella.
Albert Einstein (1879-1955), físico xermano-estadounidense.
Eugen Relgis anarquista e escritor romanés, idealizador da Internacional pacifista.
Friedrich Wilhelm Foerster.
Leonard Frank.
Ernst Friedrich.
Mahatma Gandhi (1869-1948), político hindú.
William Lloyd Garrison, anarcoindividualista
Emma Goldman (1869-1940), feminista e anarquista.
Emil Gumbel (1891-1966).
Julia Ward Howe (1819-1910).
Ernst Jünger (1895-1998), novelista e ensaista alemán.
Immanuel Kant (1724-1804), filósofo alemán.
A. J. Muste.
Alfred Nobel (1833-1896), inventor sueco da dinamita.
Gustav Landauer, revolucionario alemán, existencialista, anarquista mutualista
Lanza del Vasto, líder de comunidades de autoxestión nos anos sesenta.
John Lennon (1940-1980), músico de The Beatles.
Carl von Ossietzky (1889-1938), xornalista e pacifista.
Arndt Pekurinen (1905-1941).
Pablo Picasso (1881-1973), pintor español.
Ludwig Quidde (1858-1941), historiador.
Peter Paul Rubens (1577-1640), pintor belga.
Jeannette Rankin (1880-1973).
Bertrand Russell (1872-1970), filósofo e matemático inglés.
Albert Schweitzer (1875-1965), médico, teólogo e musicólogo alemán.
Helene Stöcker.
Bertha von Suttner (1843-1914).
Norman Thomas, líder socialista estadounidense.
Henry David Thoreau (1817-1862), anarquista estadounidense
Lev Tolstói (1828-1910), cristiano anarquista, escritor.
Kurt Tucholsky, compositor satírico alemán.
Morihei Ueshiba (1883-1969), artista marcial xaponés, fundador do aikido.
Frank Lloyd Wright (1867-1959), arquitecto estadounidense.

Véxase tamén

Outros artigos

Acción directa
Non-violencia
Sociedade alternativa
antimilitarismo.
A loita contra a proliferación de armas e as minas antipersoais.
As manifestacións mundiais contra a guerra de Iraq.
As asociacións cidadás como Gesto por la Paz.
As organizacións en defensa dos dereitos humanos como Amnistía Internacional.
Organizacións ecoloxistas como Greenpeace.
As organizacións en defensa dos dereitos dos animais como Igualdade Animal e AnimaNaturalis Internacional.
Premio Nobel da Paz

Ligazóns externas

Brigadas Internacionales de Paz
Xesto pola Paz
Juegos para la paz
Movemento pola Paz, o Desarme e a Liberdade
Movemento pola Paz Extremadura
López Martínez, Mario (2004) Enciclopedia de paz y conflictos. Granada, Universidade de Granada.