Wikipedia

Parlamento Vasco

O Parlamento Vasco (en éuscaro: Eusko Legebiltzarra) exerce a potestade lexislativa, aproba os orzamentos do País Vasco e impulsa e controla a acción do Goberno Vasco. Representa, así mesmo, aos cidadáns vascos. A súa sede atópase na capital da Comunidade Autónoma Vasca, Vitoria.

Parlamento Vasco
Eusko Legebiltzarra
XI lexislatura

Escudo do País Vasco
Datos xerais
Ámbito País Vasco
Creación31 de marzo de 1980
TipoParlamento autonómico (unicameral)
Inicio de sesións21 de outubro de 2016
Liderado
PresidenteBakartxo Tejeria (EAJ-PNV)
desde o 20 de novembro de 2012
Vicepresidenta primeiraEva Blanco de Angulo (EH Bildu)
desde o 21 de outubro de 2016
Composición
Membros75 deputados
BasqueParliamentDiagram2016.svg
Grupos representados     EAJ-PNV     EH Bildu     Elkarrekin Podemos     PSE-EE (PSOE)     PP
Salario
  • 68 500 €/ano
  • 94 834 €/ano, presidenta
Lei Orgánica 3/1979, de Estatuto de Autonomía do País Vasco
Eleccións
Sistema electoralRepresentación proporcional por listas
Última elección25 de setembro de 2016
Sede(s)
Hemiciclo do Parlamento Vasco
Antigo Instituto Ramiro de Maeztu
Vitoria, Álava
Sitio web
www.legebiltzarra.eus
Cronoloxía
←
X lexislatura 		→
XII lexislatura

Historia

editar

Na constitución do Parlamento Vasco tralas eleccións de 2005, foi elixida presidenta a deputada Izaskun Bilbao, do Partido Nacionalista Vasco. O seu primeiro presidente foi Juan José Pujana (PNV, afiliado en EA desde 1986), ao que sucederon Jesús Eguiguren (PSE-EE), Joseba Andoni Leizaola (PNV) e Juan María Atutxa (PNV).

O Parlamento Vasco está composto por setenta e cinco deputados que representan aos cidadáns dos tres territorios históricos que forman a Comunidade Autónoma do País Vasco. Áraba, Guipúscoa e Biscaia achegan ao Parlamento o mesmo número de deputados cada unha, aínda que a súa demografía é moi diferente. Todas as sesións que se celebran no Parlamento Vasco desenvólvense en calquera dos dous idiomas oficiais da CAV, o éuscaro e o castelán. O Pleno presídeo unha escultura en madeira de carballo feita para a ocasión polo escultor de Bermeo Néstor Basterretxea e reflicte nas súas ramas os sete territorios vascos. No centro da escultura incrustouse un anaco da vella árbore foral, depositario da tradición foral vasca.

Estaba estipulado no Estatuto de 1936 a creación dun Parlamento Vasco, pero a propia dinámica da Guerra Civil, e o escaso tempo de vixencia sobre chan vasco do mesmo (9 meses), imposibilitaron a súa posta en práctica.

O Parlamento Vasco naceu logo da aprobación do Estatuto de Autonomía do País Vasco de 1979 e realizou a súa primeira sesión na histórica Casa de Xuntas de Gernika o 31 de marzo de 1980, á sombra da histórica árbore de Gernika. O Parlamento Vasco é unha cámara lexislativa que aproba leis, aproba os orzamentos da Comunidade Autónoma Vasca, elixe ao lehendakari (Presidente do Goberno Vasco) e controla e impulsa a acción do Executivo.

O Parlamento Vasco aprobou, na súa sétima lexislatura, unha lei destinada a promover a igualdade de dereitos entre homes e mulleres que incluía, como novidade, a obrigación de que todas as candidaturas electorais incluísen o polo menos un cincuenta por cento de mulleres no conxunto da lista e en cada tramo de seis candidatos. Igualmente establecíanse medidas para que os e as candidatas fosen colocados nas listas de modo que tivesen as mesmas oportunidades de ser elixidos. A consecuencia desta normativa é que o Parlamento Vasco está composto hoxe por corenta mulleres e trinta e cinco homes.

Participación cidadá

editar

Esta institución está a desenvolver un proceso que pode resultar interesante para os politicólogos e os cidadáns interesados na participación dos cidadáns nos procesos de decisión. É o primeiro de España en dispor dunha lista de distribución de correo electrónico que permite a calquera cidadán elixir os temas que quere seguir, recibir información personalizada sobre a súa evolución, enviar aos grupos parlamentarios comentarios ou suxestións e acceder a toda a documentación orixinal desde a mensaxe que se recibe. Os expedientes dixitais aos que se accede inclúen, ademais de documentos orixinais, arquivos de vídeo dos debates.

Este proxecto denomínase zabalik (aberto). Máis información

Composición na XI Lexislatura

editar
Dende 2016

Composicións previas

editar
1980. I Lexislatura

Única lexislatura con 60 parlamentarios, 20 por territorio.

 
Vista exterior da sede do Parlamento Vasco en Vitoria.
1984. II Lexislatura

Primeira lexislatura con 75 parlamentarios, 25 por territorio.

1986. III Lexislatura

Prodúcese unha escisión no Partido Nacionalista Vasco da que nace Eusko Alkartasuna. Debido a esta división, o Partido Socialista de Euskadi gañaría as eleccións en número de escanos (grazas á súa vitoria en Guipúscoa e Áraba), pero o PNV imporíase en número de votos totais (271.208 fronte a 252.233).

1990. IV Lexislatura

Primeiras eleccións autonómicas trala refundación de Alianza Popular no Partido Popular. A refundación supón un cambio de estratexia política que supón a aceptación do statu quo autonómico e da pertenza de Áraba ao País Vasco, para recuperar electorado nas outras dúas provincias (en 1986 os dous únicos parlamentarios de AP foron por Áraba). Porén, isto provoca que Unidad Alavesa se escinda do PP e pase a defender a separación de Áraba da Comunidade Autónoma do País Vasco. Será un movemento que colla forza ao comezo e que acabou reintegrándose no PP en 2005, tras non acadar os seus obxectivos.

1994. V Lexislatura

Trala integración de Euskadiko Ezkerra no Partido Socialista de Euskadi, por fin consegue Esquerda Unida, mediante a súa marca vasca Ezker Batua, regresar ao Parlamento Vasco (dende 1980, como Partido Comunista de España-Euskadiko Partidu Komunista non o conseguía). O Partido Popular supera por primeira vez ao PSE-EE en escanos, grazas ao seu auxe en Guipúscoa, onde aproveita o maior equilibrio entre PNV e EA para colocarse como primeira forza. Unidad Alavesa acada os mellores resultados da súa historia con 5 parlamentarios. Curiosamente, preséntase tamén por Biscaia e Guipúscoa, onde non acada representación, pero si 1.489 e 839 votos, respectivamente.

1998. VI Lexislatura

As eleccións se produciron por primeira vez baixo o goberno estatal do Partido Popular e ademais, nunha situación de excepcionalidade, xa que poucos días antes ETA declarou unha tregua indefinida. Este feito marcou as eleccións e fixo que a participación fose moi alta. PNV e EA empeoraron lixeiramente os seus resultados, xa que ante a situación se viron reforzados tanto o Partido Popular, por estar no Goberno de España, como a denominada esquerda abertzale, que se presentou baixo a marca Euskal Herritarrok e obtivo os mellores datos da súa historia: 257.561 votos e volveu ser, 18 anos despois, a segunda forza do País Vasco. O PNV gañou en Biscaia, EH en Guipúscoa e o PP en Álava. O PSE obtivo o peor resultado proporcional da súa historia e UA afundiuse cun único deputado.

2001. VII Lexislatura

Trala ruptura do Pacto de Lizarra e da tregua, a situación política cambiou bruscamente. Por primeira vez, esquerda e dereita constitucionalistas presentaron unha estratexia común para desbancar ao PNV do poder autonómico. Así, Jaime Mayor Oreja e Nicolás Redondo Terreros, candidatos de PP e PSE-EE respectivamente, se postularon para gobernar en coalición.

Este "frontismo" beneficiou ao nacionalismo vasco moderado, xa que como resposta, PNV e EA se presentaron en coalición, gañando nas tres provincias e obtendo 33 parlamentarios e o 42,72% dos votos, mentres que PP e PSE non conseguían sobrepasarlles, obtendo menos escanos (32 entre ambos) e votos (41% en total con 23,12% e 17,90% respectivamente). Estes resultados propiciaron un novo tripartito (PNV-EA-EB) en minoría, con 36 escanos sobre 75. Euskal Herritarrok, trala ruptura da tregua, sufriu un importante castigo electoral que lle fixo perder 10 escanos (de 17 a 7) e obter os peores resultados da historia da esquerda abertzale. Unidad Alavesa decidiu non concorrer e incluír á súa parlamentaria nas listas do PP.

2005. VIII Lexislatura

PNV e EA presentáronse en coalición por segunda vez consecutiva coa defensa do Plan Ibarretxe como punto central da súa campaña. Malia gañar as eleccións nos tres territorios, a coalición perdeu catro escanos (de 33 a 29), aínda que os catro se restaron ao PNV, xa que EA volveu a acadar 7 escanos. O PSE superou en escanos novamente ao PP por vez primeira desde 1990. Por vez primeira tamén dende a desaparición de Euskadiko Ezkerra, dúas forzas da esquerda abertzale obtiveron representación: o Euskal Herrialdeetako Alderdi Komunista (PCTV-EHAK), para o cal pediu o voto a ilegalizada en España Batasuna, e Aralar, unha escisión de Herri Batasuna contraria á violencia de ETA.

2009. IX Lexislatura
2012. X Lexislatura

Histórico

editar

Histórico (Nº escanos / Ano)

Partido 1980 1984 1986 1990 1994 1998 2001 2005 2009 2012 2016
EAJ-PNV 25 32 17 22 22 21 26 22 30 27 28
EA 13 9 8 6 7 7 1
HB / EH / EHAK / EHB 11 11 13 13 11 14 7 9 21 18
Aralar 1 4
PSE-PSOE / PSE-EE 9 19 19 16 12 14 13 18 25 16 9
EE 6 6 9 6
AP / CP / PP 2 7 2 6 11 16 19 15 13 10 9
PCE-EPK / EB-B 1 6 2 3 3 1
UPyD 1 1
UA 3 5 2
UCD / CDS 6 2
EP 11
Total 60 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75

Véxase tamén

editar

Ligazóns externas

editar
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parlamento_Vasco&oldid=6663610»