Saltar ao contido

Arma química

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Armas químicas»)
Pallets con artillaría que contén "HD" (gas mostaza) almacenados en Pueblo Depot Activity (PUDA)

Unha arma química é unha munición especializada que usa produtos químicos para causar dano ou a morte aos seres humanos. Segundo a Organización para a Prohibición de Armas Químicas (OPCW), "o termo arma química tamén se pode aplicar a calquera produto químico tóxico ou ao seu precursor que poida causar a morte, lesións, incapacitación temporal ou irritación sensorial a través da súa acción química. Municións ou outros os dispositivos de entrega deseñados para entregar armas químicas, xa sexan cheas ou non, tamén se consideran armas por si mesmos".[1]

As armas químicas clasifícanse como armas de destrución masiva (ADM), aínda que son distintas das armas nucleares, armas biolóxicas e armas radiolóxicas. Todas poden usarse na guerra e son coñecidas polo acrónimo militar NBC (guerra nuclear, biolóxica e química, en inglés "chemical"). As armas de destrución masiva son distintas das armas convencionais, que son principalmente efectivas debido ao seu potencial explosivo, cinético ou incendiario. As armas químicas poden dispersarse amplamente en forma gasosa, líquida e sólida e poden afectar facilmente a outros que non foren os obxectivos previstos. O gas nervioso, o lacrimóxeno e o spray de pementa son tres exemplos modernos de armas químicas.

Os axentes químicos unitarios e as municións letais son extremadamente volátiles e constitúen unha clase de armas químicas perigosas que foron almacenadas por moitas nacións. Os axentes unitarios son eficaces por si mesmos e non requiren ser mesturados con outros axentes. Os máis perigosos son os axentes nerviosos (GA, GB, GD e VX) e os axentes vesicantes (ampolas), que inclúen formulacións de mostaza de xofre como H, HT e HD. Todos son líquidos a temperatura ambiente normal, mais evapóranse cando se liberan. Amplamente utilizados durante a primeira guerra mundial, os efectos do chamado gas mostaza, o gas fósxeno e outros causaron problemas dos pulmóns, cegueira, morte e mutilación.

Durante a segunda guerra mundial, os nazis cometeron xenocidio (principalmente contra os xudeus mais tamén contra outras poboacións) empregando un axente de sangue comercial con cianuro de hidróxeno denominado comercialmente Zyklon B. Descargado en grandes cámaras de gas foi o método preferido para asasinar as súas vítimas de xeito mecánico.[2] O holocausto resultou no maior número de mortos por armas químicas da historia.[3]

A partir de 2016, o gas CS e o spray de pementa continuaron a ser de uso común para a policía e o control de disturbios; mentres que o CS está considerado unha arma non letal, o spray de pementa é coñecido polo seu potencial letal. Segundo o Convenio sobre armas químicas (1993), existe unha prohibición legal e vinculante en todo o mundo sobre a produción, almacenamento e uso de armas químicas e os seus precursores. Non obstante, continúan a existir grandes reservas de armas químicas, normalmente xustificadas como precaución contra o posible uso por parte dun agresor.

Historia

[editar | editar a fonte]
Bomba de gas británica empregada durante a primeira guerra mundial

As armas químicas sinxelas utilizáronse esporadicamente durante toda a antigüidade e ata a era industrial.[4] Non foi ata o século XIX cando xurdiu a concepción moderna da guerra química, xa que varios científicos e nacións propuxeron o uso de gases asfixiantes ou velenosos.[5] As nacións alarmáronse tanto que se aprobaron múltiples tratados internacionais prohibindo as armas químicas. Non obstante, isto non impediu o uso extensivo de armas químicas na primeira guerra mundial. O desenvolvemento do gas cloro, entre outros, foi utilizado por ambas as partes para tratar de romper o punto morto da guerra de trincheiras. A pesar de ser ineficaz a longo prazo, cambiou decididamente a natureza da guerra. En moitos casos, os gases empregados non mataron, senón que as vítimas quedaron terriblemente mutiladas, feridas ou desfiguradas. Rexistráronse uns 1,3 millóns de vítimas de gas, que poden incluír ata 260 000 vítimas civís.[6][7][8]

Os anos de entreguerras viron o uso ocasional de armas químicas, principalmente para sufocar rebelións.[9] Na Alemaña nazi, investigouse moito sobre o desenvolvemento de novas armas químicas, como potentes axentes nerviosos.[10] Non obstante, as armas químicas viron pouco uso no campo de batalla na segunda guerra mundial. Ambas as partes estaban preparadas para usar estas armas, mais as potencias aliadas nunca o fixeron, e o eixe usounas moi escasamente. A razón da falta de uso por parte dos nazis, a pesar dos considerables esforzos realizados no desenvolvemento de novas variedades, podería ser a falta de capacidade técnica ou o medo a que os aliados tomasen represalias coas súas propias armas químicas. Eses temores non eran infundados: os aliados fixeron plans completos para o uso defensivo e de represalia das armas químicas e almacenaron grandes cantidades.[11][12] As forzas xaponesas utilizáronas máis amplamente, aínda que só contra os seus inimigos asiáticos, xa que tamén temían que o seu uso nas potencias occidentais resultase en represalias. As armas químicas empregáronse con frecuencia contra o Kuomintang e as tropas comunistas chinesas.[13] Non obstante, os nazis empregaron extensamente gas venenoso contra civís no holocausto. Nas cámaras de gas dos campos de exterminio nazis empregáronse grandes cantidades de gas Zyklon B e monóxido de carbono, o que provocou a maioría dos preto de tres millóns de mortos. Este foi o uso máis mortal dun gas venenoso da historia.[14][15][16][17]

A posguerra viu un uso limitado, aínda que devastador, das armas químicas. Uns 100 000 soldados iranianos foron vítimas de armas químicas iraquís durante a guerra Irán-Iraq.[18][19][20] Iraq usou gas mostaza e axentes nerviosos contra os seus propios civís no ataque químico de Halabja en 1988.[21] A intervención cubana en Angola viu un uso limitado de organofosfatos.[22] O goberno sirio usou sarín, cloro e fas mostaza na guerra civil siria, xeralmente contra civís.[23][24] Os grupos terroristas tamén usaron armas químicas, sobre todo no ataque con sarín no metro de Tokio e no incidente de Matsumoto.[25][26]

Lei internacional

[editar | editar a fonte]
Gassed, pintura de John Singer Sargent que representa vítimas cegas no campo de batalla tras un ataque de gas mostaza durante a primeira guerra mundial

Antes da segunda guerra mundial

[editar | editar a fonte]

O dereito internacional prohibe o uso de armas químicas desde 1899, segundo o Convenio da Haia: o artigo 23 do Regulamento sobre as leis e os costumes da guerra en terra adoptado pola Primeira Conferencia da Haia "prohibe especialmente" empregar "veleno e armas velenosas".[27] Unha declaración separada afirmaba que en calquera guerra entre potencias asinantes, as partes absteríanse de usar proxectís "cuxo obxecto sexa a difusión de gases asfixiantes ou nocivos".[28]

O Tratado Naval de Washington, asinado o 6 de febreiro de 1922, tamén coñecido como Tratado das Cinco Potencias, tiña como obxectivo prohibir a guerra química mais non tivo éxito porque Francia o rexeitou. O posterior fracaso na inclusión da guerra química contribuíu ao aumento resultante das reservas.[29]

O Protocolo de Xenebra, coñecido oficialmente como o Protocolo para a prohibición do uso na guerra de gases asfixiantes, velenosos ou outros gases, e dos métodos de guerra bacteriolóxicos, é un tratado internacional que prohibe o uso de armas químicas e biolóxicas. Asinouse en Xenebra o 17 de xuño de 1925 e entrou en vigor o 8 de febreiro de 1928. 133 nacións figuran como estados partes[30] no tratado. Ucraína foi o último asinante; adheriuse o 7 de agosto de 2003.[31]

Este tratado establece que as armas químicas e biolóxicas están "xustamente condenadas pola opinión xeral do mundo civilizado". E aínda que o tratado prohibe o uso de armas químicas e biolóxicas, non trata sobre a produción, o almacenamento ou a transferencia destas armas. Os tratados que seguiron o Protocolo de Xenebra abordaron esas omisións e promulgáronse.

Acordos modernos

[editar | editar a fonte]

O Convenio sobre armas químicas de 1993 (CWC) é o acordo internacional máis recente sobre control de armas. O seu nome completo é Convenio sobre a prohibición do desenvolvemento, produción, almacenamento e uso de armas químicas e sobre a súa destrución. Ese acordo prohibe tamén a produción, almacenamento e uso de armas químicas. Está administrado pola Organización para a Prohibición de Armas Químicas (OPCW), que é unha organización independente con sede na Haia.[32]

A OPAQ administra os termos da CWC nos 192 asinantes, que representan o 98 % da poboación mundial. En xuño de 2016, 66 368 de 72 525 toneladas (o 92 % das reservas de armas químicas) verificáronse como destruídas.[33][34] A OPAV realizou 6327 inspeccións en 235 lugares relacionados con armas químicas e 2255 lugares industriais. Estas inspeccións realizáronse no territorio soberano de 86 estados desde abril de 1997. En todo o mundo, 4732 instalacións industriais están suxeitas a inspección segundo as disposicións do CWC.[34]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "Brief Description of Chemical Weapons". Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons. Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons. Consultado o 21 de outubro de 2014. 
  2. ↑ Longerich, Peter (2010). Holocaust: The Nazi Persecution and Murder of the Jews. Oxford; Nova York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280436-5.
  3. ↑ From Cooperation to Complicity: Degussa in the Third Reich, Peter Hayes, 2004, pp 2, 272, ISBN 0-521-78227-9
  4. ↑ Samir S. Patel, “Early Chemical Warfare – Dura-Europos, Syria,” Archaeology, Vol. 63, No. 1, Xaneiro/febreiro de 2010, http://www.archaeology.org/1001/topten/syria.html (consultado o 3 de outubro de 2014)
  5. ↑ Croddy, Eric (2002). Chemical and Biological Warfare: A Comprehensive Survey for the Concerned Citizen. Springer. p. 131. ISBN 9780387950761. 
  6. ↑ Ellison, D. Hank (24 de agosto de 2007). Handbook of Chemical and Biological Warfare Agents, Second Edition. CRC Press. pp. 567–570. ISBN 978-0-8493-1434-6. 
  7. ↑ Boot, Max (16 de agosto de 2007). War Made New: Weapons, Warriors, and the Making of the Modern World. Gotham. pp. 245–250. ISBN 978-1-5924-0315-8. 
  8. ↑ Gross, Daniel A. (Spring 2015). "Chemical Warfare: From the European Battlefield to the American Laboratory". Distillations 1 (1): 16–23. Consultado o 20 de marzo de 2018. 
  9. ↑ "Chemical Weapons" in Historical Dictionary of Ethiopia, 2d ed. (eds. David H. Shinn & Thomas P. Ofcansky: Scarecrow Press, 2013).
  10. ↑ Corum, James S., The Roots of Blitzkrieg, University Press of Kansas, USA, 1992, pp.106-107.
  11. ↑ "Paxman and Harris", p132-35.
  12. ↑ Callum Borchers, Sean Spicer takes his questionable claims to a new level in Hitler-Assad comparison, The Washington Post (11 de abril de 2017).
  13. ↑ Yuki Tanaka, Poison Gas, the Story Japan Would Like to Forget, Bulletin of the Atomic Scientists, outubro de 1988, p. 16-17
  14. ↑ "Nazi Camps". Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Consultado o 19 de abril de 2020. 
  15. ↑ Schwartz, Terese Pencak. "The Holocaust: Non-Jewish Victims". Jewish Virtual Library. Consultado o 19 de abril de 2020. 
  16. ↑ Patrick Coffey, American Arsenal: A Century of Weapon Technology and Strategy (Oxford University Press, 2014), p. 152-54.
  17. ↑ James J. Wirtz, "Weapons of Mass Destruction" in Contemporary Security Studies (4th ed.), ed. Alan Collins, Contemporary Security Studies (Oxford University Press, 2016), p. 302.
  18. ↑ Fassihi, Farnaz (27 de outubro de 2002). "In Iran, grim reminders of Saddam's arsenal". New Jersey Star Ledger. Arquivado dende o orixinal o 13 de decembro de 2007. Consultado o 24 de agosto de 2021. 
  19. ↑ Hughes, Paul (21 de xaneiro de 2003). It's like a knife stabbing into me. The Star (Suráfrica). 
  20. ↑ Sciolino, Elaine (13 de febreiro de 2003). "Iraq Chemical Arms Condemned, but West Once Looked the Other Way". The New York Times. Arquivado dende o orixinal o 27 de maio de 2013. Consultado o 24 de agosto de 2021. 
  21. ↑ On this day: 1988: Thousands die in Halabja gas attack, BBC News (16 de marzo de 1988).
  22. ↑ Tokarev, Andrei; Shubin, Gennady, eds. (2011). Bush War: The Road to Cuito Cuanavale: Soviet Soldiers' Accounts of the Angolan War. Auckland Park: Jacana Media (Pty) Ltd. pp. 128–130. ISBN 978-1-4314-0185-7. 
  23. ↑ "CDC | Facts About Sarin". www.bt.cdc.gov. Arquivado dende o orixinal o 14 de abril de 2003. Consultado o 7 de outubro de 2015. 
  24. ↑ Syria Used Chlorine in Bombs Against Civilians, Report Says, The New York Times, Rick Gladstone, 24 de agosto de 2016 consultado o 25 de agosto de 2016.
  25. ↑ "Japan executes sarin gas attack cult leader Shoko Asahara and six members". The Guardian. Arquivado dende o orixinal o 22 de xuño de 2019. Consultado o 18 de xullo de 2019. 
  26. ↑ Seto, Yasuo. "The Sarin Gas Attack in Japan and the Related Forensic Investigation." The Sarin Gas Attack in Japan and the Related Forensic Investigation. Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons, 1 de xuño de 2001. Web. 24 de febreiro de 2017.
  27. ↑ "Laws of War: Laws and Customs of War on Land (Hague II); Article 23". www.yale.edu. 29 de xullo de 1899. Consultado o 14 de setembro de 2013. 
  28. ↑ "Laws of War: Declaration on the Use of Projectiles the Object of Which is the Diffusion of Asphyxiating or Deleterious Gases". www.yale.edu. 29 de xullo de 1899. Consultado o 14 de setembro de 2013. 
  29. ↑ Shrivastav, Sanjeev Kumar (1 de xaneiro de 2010). "United States of America: Chemical Weapons Profile". www.idsa.in. Arquivado dende o orixinal o 23 de marzo de 2022. Consultado o 14 de setembro de 2013. 
  30. ↑ "Geneva Protocol reservations: Project on Chemical and Biological Warfare". www.sipri.org. Arquivado dende o orixinal o 06 de setembro de 2013. Consultado o 14 de setembro de 2013. 
  31. ↑ "High Contracting Parties to the Geneva Protocol". www.sipri.org. Arquivado dende o orixinal o 06 de setembro de 2013. Consultado o 14 de setembro de 2013. 
  32. ↑ "Status as at: 07-11-2010 01:48:46 EDT, Chapter XXVI, Disarmament". www.un.org. Arquivado dende o orixinal o 07 de abril de 2015. Consultado o 14 de setembro de 2013. 
  33. ↑ "Demilitarisation". www.opcw.org. Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons. Consultado o 29 de marzo de 2014. 
  34. ↑ 34,0 34,1 "Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons (home page)". www.opcw.org. Consultado o 27 de xuño de 2016. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Glenn Cross, Dirty War: Rhodesia and Chemical Biological Warfare, 1975–1980, Helion & Company, 2017

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arma_química&oldid=6802906»