Endis pri konsomasyon

Endis pri konsomasyon (an anglè : "Consumer Price Index" oswa "CPI") mezire evolisyon nivo mwayen pri byen ak sèvis kay yo konsome, pondere pa patisipasyon yo nan konsomasyon mwayèn nan nan kay.

Endis la fè li posib pou mezire enflasyon (oswa deflasyon nan ka yon tonbe nan pri) sou yon peryòd (isit la + 5% ogmantasyon nan pri) ak kidonk evolisyon nan valè monnen an (valè monnen an diminye lè pri yo ogmante). To (anyèl) enflasyon jeneralman refere, lè endis la pa espesifye, ak pousantaj ogmantasyon endis patikilye (CPI) sa a sou yon ane.

Metòd estatistik

Piske li pa teknikman posib pou kontwole evolisyon tout pri yo, enstiti estatistik yo konstwi yon panyen byen ak sèvis final reprezantatif2, pondere selon pwa yo nan konsomasyon. Obsèvasyon pri a fèt pa ankèt ak echantiyonaj pèmanan.

Difikilte prensipal la nan kalkile endis la se akòz inovasyon, ki rezilta nan aparisyon nouvo pwodui oswa sèvis, oswa nan evolisyon yon pwodui ki deja egziste, souvan yon amelyorasyon.

Konstriksyon endis la tou pran an kont chanjman nan repatisyon acha konsomatè yo. Pondyasyon ki asiyen nan byen ak sèvis evolye an paralèl, men pafwa ak yon reta nan yon ane (ponderasyon ki itilize pou enflasyon nan ane N baze sou konsomasyon nan ane N-1) .

Kalkile CPI a

Kalkile CPI a pou yon sèl atik

${\text{Endis pri konsomasyon}}={\frac {\text{panyen pou ane done}}{\text{panyen pou ane de baz}}}\times {\text{100}}$

oswa

${\frac {{\text{CPI}}_{2}}{{\text{CPI}}_{1}}}={\frac {{\text{pri}}_{2}}{{\text{pri}}_{1}}}$

Ki kote 1 se nòmalman ane konparezon ak CPI₁ se nòmalman yon endis 100.

Altènativman, CPI a ka fèt kòm ${\text{CPI}}={\frac {\text{pri ajou}}{\text{pri peryòd de baz}}}\times 100$. "Pri a ajou" (setadi pri a nan yon atik nan yon ane detèmine, egzanp : pri pen jodi a) divize pa sa ki nan premye ane a (pri pen an 1970), epi, miltipliye pa san.

Kalkile CPI a pou plizyè atik

Anpil, men se pa tout endis pri yo pondere lè li sèvi avèk pwa ki sòm nan 1 oswa 100.

Egzanp : Pri 85 000 atik ki soti nan 22 000 magazen, ak 35 000 inite lokasyon yo ajoute ansanm ak mwayèn. Yo pondere fason sa a : lojman 41,4% ; manje ak bwason 17,4%; transpò 17,0%; swen medikal 6,9%; rad 6,0%; amizman 4,4%; lòt 6,9%. Taks (43%) pa enkli nan kalkil CPI.

$\mathrm {CPI} ={\frac {\sum _{i=1}^{n}\mathrm {CPI} _{i}\times \mathrm {pwa} _{i}}{\sum _{i=1}^{n}\mathrm {pwa} _{i}}}$

kote $\mathrm {pwa} _{i}$ tèm pa nesesèman sòm nan 1 oswa 100.