«Ադրիանապոլիս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

16:44, 9 Սեպտեմբերի 2017-ի տարբերակ խմբագրել Sigma'am (Քննարկում \| ներդրում) Ադմիններ 55 609 edits -անվանափոխություն ← Նախորդ տարբ		Ընթացիկ տարբերակը 09:16, 21 Հուլիսի 2024-ի դրությամբ խմբագրել հետ շրջել Armenmir (Քննարկում \| ներդրում) 69 888 edits No edit summary Պիտակ՝ Վիզուալ խմբագիր
(14 intermediate revisions by 8 users not shown)
Տող 1. ~~{{անաղբյուր}}~~ {{Բնակավայր \|կարգավիճակ = ~~Քաղաք~~քաղաք ~~\|հայերեն անվանում = Ադրիանապոլիս~~ ~~\|բնօրինակ անվանում ={{lang-el\|Αδριανούπολη}}~~ ~~\|ենթարկում =~~ ~~\|երկիր = Թուրքիա~~ ~~\|զինանշան =~~ ~~\|զինանշանի լայնություն =~~ ~~\|զինանշանի նկարագրում =~~ ~~\|դրոշ =~~ ~~\|դրոշի լայնություն =~~ ~~\|դրոշի նկարագրում =~~ \|պատկեր = BulgarianChurch.jpg \|պատկերի նկարագրում = Բուլղարական եկեղեցի ~~\|lat_deg= 41\|lat_min= 40\|lat_sec=41~~ ~~\|lon_deg= 26\|lon_min= 33\|lon_sec=34~~ ~~\|CoordAddon =~~ ~~\|CoordScale =~~ ~~\|երկրի քարտեզի չափ =300~~ ~~\|երկրամասի քարտեզի չափ =~~ ~~\|շրջանի քարտեզի չափ =~~ ~~\|երկրամասի տեսակ =~~ ~~\|երկրամաս =~~ ~~\|երկրամասը աղյուսակում =~~ ~~\|շրջանի տեսակ =~~ ~~\|շրջան =~~ ~~\|շրջանը աղյուսակում =~~ ~~\|համայնքի տեսակ =~~ ~~\|համայնք =~~ ~~\|համայնքը աղյուսակում =~~ ~~\|երկրի քարտեզ =~~ ~~\|երկրամասի քարտեզ =~~ ~~\|շրջանի քարտեզ =~~ ~~\|ներքին բաժանում =~~ \|ղեկավարի տեսակ = Քաղաքապետ \|ղեկավար =Hamdi Sedefçi ~~\|հիմնադրման թվական = 2-րդ դար~~ ~~\|առաջին հիշատակում =~~ \|այլ անվանումներ =Էդիրնե ~~\|տարածք =~~ ~~\|բարձրության տեսակ = ԲԾՄ~~ ~~\|կենտրոնի բարձրություն = 41~~ ~~\|կլիմա =~~ ~~\|պաշտոնական լեզու =~~ ~~\|բնակչություն = 138.793~~ ~~\|մարդահամարի թվական =[[2010]]~~ ~~\|խտություն =~~ ~~\|ագլոմերացիա =~~ ~~\|ազգային կազմ =~~ ~~\|կրոնական կազմ =~~ ~~\|էթնոհորոնիմ =~~ ~~\|ժամային գոտի = +2~~ ~~\|DST = կա~~ ~~\|հեռախոսային կոդ =+284~~ ~~\|փոստային ինդեքս =~~ ~~\|փոստային ինդեքսներ =2200~~ ~~\|ավտոմոբիլային կոդ = 22~~ ~~\|իդենտիֆիկատորի տեսակ =~~ ~~\|թվային իդենտիֆիկատոր =~~ ~~\|կատեգորիան Վիքիպահեստում= Edirne~~ ~~\|կայք =http://www.edirne.bel.tr/~~ ~~\|կայքի լեզու = tr~~ ~~\|կայքի լեզու 2 =~~ ~~\|կայքի լեզու 3 =~~ ~~\|կայքի լեզու 4 =~~ ~~\|կայքի լեզու 5 =~~ ~~\|add1n =~~ ~~\|add1 =~~ ~~\|add2n =~~ ~~\|add2 =~~ ~~\|add3n =~~ ~~\|add3 =~~ }} '''Ադրիանապոլիս''' կամ '''~~Ադրիանուպոլիս~~Էդիրնե''' ({{lang-bg\|Одрин}}; {{lang-el\|Αδριανούπολη}} ''Ադրիանուպոլի''), քաղաք [[~~Բալկաններ\|Բալկանյան թերակղզում~~Թուրքիա]]՝յի ~~[[Հունաստան]]ի~~եվրոպական մասում, [[~~Բուլղարիա~~Մարիցա (գետ)\|Մարիցա]]յի, Թունճա և ~~[[Թուրքիա]]յի~~Արտաս ~~սահմանին։~~գետերի ~~Բնակչությունը՝~~միախառնման ~~մոտ~~վայրում։ ~~138~~Ունի 46,1 հզ.~~000։~~ բն. (1965)։ == Տնտեսություն == Գտնվում է [[Ստամբուլ]]–[[Սոֆիա]] երկաթուղու վրա։ Կան մետաքսի, գործվածքեղենի և կաշվի արտադրության տնայնագործական ձեռնարկություններ։ == Պատմություն == Ա. կառուցել է Հռոմի Ադրիանոս (117–138) կայսրը Քաղաքը հիմնադրվել է հռոմեական [[Հադրիանոս]] կայսեր ~~կողմից։~~կողմից, որի անվամբ էլ կոչվում է։ [[378]] թվականի [[օգոստոսի 9]]-ին հռոմեական ուժերը [[Վաղես]] կայսեր գլխավորությամբ մարտի բռնվեցին [[գոթեր]]ի հետ։ Ճակատամարտում հռոմեացիները կրեցին ջախջախիչ պարտություն, իսկ կայսրը զոհվեց մարտի դաշտում։ [[1205]] թվականի [[ապրիլի 14]]-ին խաչակիրների և [[բուլղարներ]]ի միջև տեղի ունեցավ ճակատամարտ, որտեղ խաչակիրները ջախջախվեցին։ [[1362]] թվականին քաղաքը գրավվեց թուրք-օսմանների կողմից։ 1361-ին սուլթան Մուրադ I նվաճեց Ա. և դարձրեց Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաքը (մինչև 1453)։ [[1365]] - [[1453]] թվականներին եղել է [[Օսմանյան կայսրություն\|Օսմանյան կայսրության]] մայրաքաղաքը։ [[Ռուս-թուրքական պատերազմներ]]ի հետևանքով [[1829]] և [[1878]] թվականներին գրավվել է ռուսական բանակի կողմից։ [[1362]] թվականին քաղաքը գրավվեց թուրք-օսմանների կողմից։ [[1365]] - [[1453]] թվականներին եղել է [[Օսմանյան կայսրություն\|Օսմանյան կայսրության]] մայրաքաղաքը։ [[Ռուս-թուրքական պատերազմներ]]ի հետևանքով [[1829]] և [[1878]] թվականներին գրավվել է ռուսական բանակի կողմից։ Ադրիանապոլիս քաղաքում է կնքվել [[~~Ադրիանապոլսի~~Ադրիանուպոլսի հաշտության պայմանագիր]]ը ([[1829]])։ Էդիրնե վիլայեթի վարչական կենտրոնը։ [[Բալկանյան առաջին պատերազմ]]ի հետևանքով в [[1913]] թվականին քաղաքը զբաղեցվեց բուլղարական բանակի կողմից, իսկ ըստ Լոնդոնի պայմանագրի քաղաքն անցավ [[Բուլղարիա]]յին։ Սակայն [[Բալկանյան երկրորդ պատերազմ]]ի հետևանքով քաղաքը դարձյալ զբաղեցվեց Օսմանյան կայսրության կողմից։ Ըստ [[Սևրի պայմանագիր\|Սևրի պայմանագրի]] քաղաքն անցնելու էր [[Հունաստան]]ին։ Հունական զորքերը [[1920]] - [[1922]] թվականներին զբաղեցրել էին քաղաքը, սակայն ըստ [[Լոզանի պայմանագիր\|Լոզանի պայմանագրի]] քաղաքը վերադարձվեց Թուրքիային։▼ ▲[[Առաջին Բալկանյան ~~առաջին~~ պատերազմ]]ի հետևանքով в [[1913]] թվականին քաղաքը զբաղեցվեց բուլղարական բանակի կողմից, իսկ ըստ Լոնդոնի պայմանագրի քաղաքն անցավ [[Բուլղարիա]]յին։ Սակայն [[Բալկանյան երկրորդ պատերազմ]]ի հետևանքով քաղաքը դարձյալ զբաղեցվեց Օսմանյան կայսրության կողմից։ Ըստ [[Սևրի պայմանագիր\|Սևրի պայմանագրի]] քաղաքն անցնելու էր [[Հունաստան]]ին։ Հունական զորքերը [[1920]] - [[1922]] թվականներին զբաղեցրել էին քաղաքը, սակայն ըստ [[Լոզանի պայմանագիր\|Լոզանի պայմանագրի]] քաղաքը վերադարձվեց Թուրքիային։ Ադրիանապոլիսը գրավել են ռուսները (1828), բուլղարացիները (1912–13), հույները (1920–22)։ == Ազգային կազմ == Բյուզանդական կայսրության օրոք քաղաքն ունեցել է հունական, բուլղարական և հայկական խառը բնակչություն։ Ադրիանապոլիսի հայ համայնքը ձևավորվել է դեռևս Բյուզանդական կայսրության վաղ շրջանում։ Մեզ հասած հայկական մշակույթի հուշարձաններից է «Ադրիանուպոլսի ավետարան»֊ը (1007)։ Հայերի թիվն Ադրիանապոլիսում ավելացավ, երբ Ղրիմում հաստատված Անիի հայերը XIII–XIV դդ. Լեհաստանի և Մոլդավիայի վրայով անցան Բալկաններ։ 1550-ին սուլթան Սուլեյման I պատվերով հայազգի Սինան ճարտարապետը կառուցեց Ա֊ի նշանավոր մզկիթը։ ~~Բյուզանդական կայսրության օրոք քաղաքն ունեցել է հունական, բուլղարական և հայկական խառը բնակչություն։~~ Չնայած Օսմանյան կայսրության երկարատև կառավարման, քաղաքում մուսուլմանները՝ հատկապես թուրքերը երբեք մեծամասնություն չեն կազմել։ [[~~20-րդ~~XX դար]]ի սկզբին քաղաքի բնակչության հարաբերական մեծամասնություն կազմել են [[հույներ]]ը՝ 27,5%։ Օրինակ ըստ 1905 թ.-ի տվյալների, քաղաքի 80-հազարանոց բնակիչներից՝ Տող 102 ⟶ 44՝ * 12 հազար [[հուդայական]] (15%) * 2 հազար այլ Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրյակին Ադրիանապոլիսում բնակվում էին հայեր, հույներ, թուրքեր։ Հայերի թիվը մոտ 3 հզ. էր։ Հիմնականում զբաղվում էին տնայնագործությամբ և առևտրով։ Նրանք ապրում էին Գալեիչի, Աթ փազար, Գարաղաճ թաղամասերում, որոնք ունեին իրենց եկեղեցիները (Մ. Թորոս, Մ. Կարապետ, Ս. Լուսավորիչ), վարժարաններն ու մանկապարտեզները։ Ադրիանապոլիսի հայերից 700 հոգի 1915-ին մեկ շաբաթվա ընթացքում՝ հոկտեմբեի 15–21, աքսորվեցին Գոնիա, Էսկի֊Շեհիր, Հալեպ, Դամասկոս և Դեր Էլ֊Զոր։ 1916-ի փետրվարի 16-ին բռնությունները կրկնվեցին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմից, հատկապես թուրքերի կողմից Ադրիանապոլիս վերագրավվելուց հետո հայերի մեծ մասը գաղթեց Հունաստան և Բուլղարիա։ Հ. Հ. Պարոնյանի ծննդավայրն է։ 1885֊ին այստեղ տպագրվել է «Խիկար» հանդեսը։ Քաղաքի քրիստոնյա և հրեա բնակչության մեծ մասը լքեց քաղաքը [[1923]] թ.-ին։ Ներկայումս քաղաքի բնակչության 95%-ը թուրք է, իսկ մնացածը մուսուլման գնչու։ ~~{{ՎՊԵ\|Edirne}}~~ {{wiktionary\|Ադրիանապոլիս}} {{Արտաքին հղումներ}} {{ՀՍՀ\|հատոր=1\|էջ=92}} [[Կատեգորիա:Նախկին մայրաքաղաքներ]] [[Կատեգորիա:Բյուզանդիայի քաղաքներ]] [[Կատեգորիա:Թուրքիայի հռոմեական տեղավայրեր]] [[Կատեգորիա:Թուրքիայի հրեական համայնքներ]] [[Կատեգորիա:Թուրքիայի հռոմեական քաղաքներ]] [[Կատեգորիա:Թուրքիայի քաղաքներ]] [[Կատեգորիա:Էդիրնեի մարզի բնակավայրեր]]