«Օսմանյան կայսրության տրոհում»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Օսմանայան կայսրության տրոհումը,''' Օսմանյան կայսրության պատմության  մի ժամանակաշրջան,  որը տևել է [[1908|1908 թվականից]]  ([[Երիտթուրքական հեղափոխություն]]) մինչև  [[1922|1922 թվական]]ը ([[Օսմանյան կայսրության բաժանումը]])։

1908 թվականին <nowiki/> [[Կրետե]]ն, օգտվելով <nowiki/> [[Երիտթուրքական հեղափոխություն]]ից, հայտարարել  է [[էնոզիս]]  Հունաստանի հետ<ref>Ion, Theodore P., «The Cretan Question», ''The American Journal of International Law'', April, 1910, pp. 276—284</ref>:։

1912 թվականին, երբ <nowiki/> [[Սերբիա]]ն, [[Չեռնոգորիա]]ն[[Չեռնոգորիա|  (Մոնտենեգրոն)]] և Հունաստանը իրավունք ներկայացրեցին՝ կառավարելու Ալբանիայի տարածքը, [[Ալբանիա]]ն  անկախություն հռչակեց<ref name="Birth of Albania">{{Cite web|author = Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw|year = 1994|title = «National Awakening and the Birth of Albania, 1876—1918», Albania: A Country Study|url = http://countrystudies.us/albania/20.htm|work = countrystudies.us|accessdate = }}</ref>:։

[[Օսմանյան կայսրություն]]ը, թուլանալով, փորձում էր հենվել [[Գերմանիա]]յի  օգնության  վրա, սակայն դա սոսկ ներքաշեց նրան [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|Առաջին համաշխարհային պատերազմի (Առաջին աշխարհամարտ)]] մեջ ([[1914]]), որն ավարտվեց [[Կենտրոնական ուժեր|Քառյակ դաշինքի պարտությամբ:]] <ref>[http://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/osmanskaya_ottomanskaya_imperiya.html?page=0,6 Османская империя в энциклопедии «Кругосвет»]</ref>։

1917 թվականի դեկտեմբերի 5-ին ստորագրվեց [[Երզնկայի զինադադար]]ը, որով ավարտվեց պատերազմն Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի միջև։միջև<ref>Tadeusz Swietochowski, ''Russian Azerbaijan 1905—1920'', page 119.</ref>։

1917—1918 թվականներին [[Անտանտ]]ի մասնակից դաշնակից պետություները գրավեցին Օսմանյան կայսրության մերձավորարևելյան տիրույթները. <nowiki/> [[Սիրիա]]ն և [[Լիբանան]]ը  անցան Ֆրանսիայի հսկողության ներքո, Պաղեստինը, [[Հորդանան]]ը  և [[Իրաք]]ը՝  Մեծ Բրիտանիայի, <nowiki/> [[Արաբական թերակղզի|Արաբական թերակղզու]]  արևմուտքում՝ անգլիացիների աջակցությամբ ([[Լոուրենս Արաբացի]]) կազմավորվեցին հետևյալ անկախ պետությունները. <nowiki/> [[Հիջազ]], <nowiki/> [[Նաջդ|Նեջդ]], Ասիր  և [[Եմեն]]: ։ Հետագայում Հիջազը և Ասիրը մտան [[Սաուդյան Արաբիա]]յի  կազմի մեջ։

1918 թվականի հոկտեմբերի 30-ին կնքվեց <nowiki/> [[Մուդրոսի զինադադար]]ը, որին հետևեց [[Սևրի պայմանագիր|Սևրի հաշտության պայմանագիրը]]  (1920 թվականի օգոստոսի 10-ին)։ 1923 թվականի հոկտեմբերի 29-ին հռչակվեց [[Թուրքիա|Թուրքական հանրապետությունը]]  կամ  <nowiki>[[Թուրքիայի հանրապետություն]]</nowiki>ը։ 1922 թվականի նոյեմբերի 1-ին  Թուրքիայի ազգային մեծ ժողովը  օրենք ընդունեց սուլթանության և խալիֆայության անջատման, առանձնացման մասին, ընդ որում՝ սուլթանությունը վերացվում էր՝ լուծարվում էր։ Այդպես ավարտվեց Օսմանյան կայսրության ավելի քան 600-ամյա պատմությունը։

1923 թվականի հուլիսին ստորագրվեց <nowiki/> [[Լոզանի պայմանագիր]]ը, որում սահմանվում էին Թուրքիայի նոր սահմանները։սահմանները<ref name="enciIslam">[http://www.e-reading.org.ua/chapter.php/1007896/168/Popov_-_Polnaya_istoriya_islama_i_arabskih_zavoevaniy.html Попов А.]</ref> ։ 1923 թվականի հոկտեմբերի 29-ին թուրքերը հռչակեցին Թուրքական հանրապետությունը՝ նախագահ [[Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրք|Մուստաֆա Քեմալ Աթաթյուրքի]] գլխավորությամբ։ գլխավորությամբ<ref name="enciIslam"/>։

== Տե՛սՏես նաև ==

|Պատկեր:Ottoman soldiers after the First Balkan War.png|<small>Բարոյալքված թուրք զինվորները:զինվորները։ 1913 թվական

|Պատկեր:Maude in Baghdad.jpg|<small>Բրիտանական զորքերը մտնում են Բաղդադ:Բաղդադ։ 1917 թվականի մարտ</small>

|Պատկեր:Turkish trenches at Dead Sea2.jpg|<small>Թուրքական խրամատները Մեռյալ ծովի ափին:ափին։ 1917 թվական</small>