«Օսմանյան կայսրության տրոհում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-<nowiki/> +) |
== Տե՛ս նաև == → == Տես նաև ==, օգտվելով CWE |
||
| (2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Տող 3.
== Պատմություն ==
1908 թվականին [[Կրետե]]ն, օգտվելով [[Երիտթուրքական հեղափոխություն]]ից, հայտարարել է [[էնոզիս]] Հունաստանի հետ<ref>Ion, Theodore P., «The Cretan Question», ''The American Journal of International Law'', April, 1910, pp. 276—284</ref>
1912 թվականին, երբ [[Սերբիա]]ն, [[Չեռնոգորիա]]ն[[Չեռնոգորիա|(Մոնտենեգրոն)]] և Հունաստանը իրավունք ներկայացրեցին՝ կառավարելու Ալբանիայի տարածքը, [[Ալբանիա]]ն անկախություն հռչակեց<ref name="Birth of Albania">{{Cite web|author = Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw|year = 1994|title = «National Awakening and the Birth of Albania, 1876—1918», Albania: A Country Study|url = http://countrystudies.us/albania/20.htm|work = countrystudies.us|accessdate = }}</ref>
[[Օսմանյան կայսրություն]]ը, թուլանալով, փորձում էր հենվել [[Գերմանիա]]յի օգնության վրա, սակայն դա սոսկ ներքաշեց նրան [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ|Առաջին համաշխարհային պատերազմի (Առաջին աշխարհամարտ)]] մեջ ([[1914]]), որն ավարտվեց [[Կենտրոնական ուժեր|Քառյակ դաշինքի պարտությամբ]]<ref>[http://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/osmanskaya_ottomanskaya_imperiya.html?page=0,6 Османская империя в энциклопедии «Кругосвет»]</ref>
1917 թվականի դեկտեմբերի 5-ին ստորագրվեց [[Երզնկայի զինադադար]]ը, որով ավարտվեց պատերազմն Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի միջև<ref>Tadeusz Swietochowski, ''Russian Azerbaijan 1905—1920'', page 119.</ref>
1917—1918 թվականներին [[Անտանտ]]ի մասնակից դաշնակից պետություները գրավեցին Օսմանյան կայսրության մերձավորարևելյան տիրույթները. [[Սիրիա]]ն և [[Լիբանան]]ը անցան Ֆրանսիայի հսկողության ներքո, Պաղեստինը, [[Հորդանան]]ը և [[Իրաք]]ը՝ Մեծ Բրիտանիայի, [[Արաբական թերակղզի|Արաբական թերակղզու]] արևմուտքում՝ անգլիացիների աջակցությամբ ([[Լոուրենս Արաբացի]]) կազմավորվեցին հետևյալ անկախ պետությունները. [[Հիջազ]], [[Նաջդ|Նեջդ]], Ասիր և [[Եմեն]]
1918 թվականի հոկտեմբերի 30-ին կնքվեց [[Մուդրոսի զինադադար]]ը, որին հետևեց [[Սևրի պայմանագիր|Սևրի հաշտության պայմանագիրը]] (1920 թվականի օգոստոսի 10-ին)։ 1923 թվականի հոկտեմբերի 29-ին հռչակվեց [[Թուրքիա|Թուրքական հանրապետությունը]] կամ <nowiki>[[Թուրքիայի հանրապետություն]]</nowiki>ը։ 1922 թվականի նոյեմբերի 1-ին Թուրքիայի ազգային մեծ ժողովը օրենք ընդունեց սուլթանության և խալիֆայության անջատման, առանձնացման մասին, ընդ որում՝ սուլթանությունը վերացվում էր՝ լուծարվում էր։ Այդպես ավարտվեց Օսմանյան կայսրության ավելի քան 600-ամյա պատմությունը։
Տող 17.
Օսմանյան կայսրության տրոհումը ուղեկցվում էր քրիստոնյաների՝ մասնավորապես և հատկապես՝ հայերի, ինչպես նաև հույների, ասորիների, նաև՝ ոչ քրիստոնյաների, այդ թվում՝ քուրդ-եզիդների զանգվածային կոտորածով և տեղահանմամբ, ինչը շարունակվեց մինչև 1926 թվականը։
1923 թվականի հուլիսին ստորագրվեց [[Լոզանի պայմանագիր]]ը, որում սահմանվում էին Թուրքիայի նոր սահմանները<ref name="enciIslam">[http://www.e-reading.org.ua/chapter.php/1007896/168/Popov_-_Polnaya_istoriya_islama_i_arabskih_zavoevaniy.html Попов А.]</ref>
==
* [[Իտալա-թուրքական պատերազմ (1911-1912)|Իտալա-թուրքական պատերազմ]]
* [[Բալկանյան պատերազմներ (1912-1913)|Բալկանյան պատերազմներ]]
Տող 38.
|lines=2
|Պատկեր:Ottoman-Empire-Public-Demo.png|<small>Ցույցերը Կոստանդնուպոլսի Սուլթանահմետ հրապարակում Երիտթուրքական հեղափոխության ժամանակ</small>
|Պատկեր:Ottoman soldiers after the First Balkan War.png|<small>Բարոյալքված թուրք
|Պատկեր:Maude in Baghdad.jpg|<small>Բրիտանական զորքերը մտնում են
|Պատկեր:Turkish trenches at Dead Sea2.jpg|<small>Թուրքական խրամատները Մեռյալ ծովի
|Պատկեր:030Arab.jpg|<small>[[Հուսեյն իբն Ալի ալ-Հաշիմի]]ի զինվորները 1916-1918 թվականների Արաբական ապստամբության ժամանակ տանում են Հիջազ թագավորության դրոշը</small>
|Պատկեր:Armenian Resistance Armenian Fedayees 1915.png|<small>70-ամյա հոգևորականը ռազմադաշտ է առաջնորդում հայկական ազատագրական ջոկատը</small>
Տող 46.
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:Օսմանյան կայսրության պատմություն]]
| |||