Անհատական համակարգիչ
Անհատական համակարգիչ (կրճատ՝ ԱՀ), անհատական օգտագործման համար նախատեսված համակարգիչ։ Նախկինում համակարգիչները հիմնականում օգտագործվում էին հիմնարկներում և գիտական հաստատություններում, ուստի ավելի ուշ ի հայտ եկած անձնական սեփականություն հանդիսացող համակարգիչները կոչվեցին անհատական համակարգիչներ։ Ներկայում, հատկապես խոսակցական լեզվում, «համակարգիչ» և «անհատական համակարգիչ» բառերը մեծ մասամբ հոմանիշներ են։
1 - Մոնիտոր, 2 - Մայր պլատա, 3 - Կենտրոնական պրոցեսոր, 4 - Օպերատիվ հիշողություն, 5 - Լայնացումների քարտ, 6 - Սնուցման բլոկ, 7 - Սկավառակիչ, 8 - Կոշտ սկավառակ, 9 - Համակարգչային մկնիկ, 10 - Ստեղնաշար
Անհատական համակարգիչը օգտագործվում է ամենատարբեր գործողություններ կատարելու համար. փաստաթղթերի պահպանում, տեքստերի և պատկերների մշակում, ծրագրավորում, մուտք համացանցին, համակարգչային խաղեր և այլն։ Այն օգտագործվում է աշխատանքի, ուսման, ժամանցի և հեռահաղորդակցման համար։
Ինստիտուցիոնալ կամ կորպորատիվ համակարգիչների օգտատերերը 1960-ականներին ստիպված էին գրել իրենց սեփական ծրագրերը՝ սարքերով ինչ-որ օգտակար աշխատանք կատարելու համար:Մինչդեռ անհատական համակարգիչների օգտատերերը կարող էին ծրագրավորել իրենց սեփական հավելվածները, սովորաբար նման սարքավորումները օգտագործում էին առևտրային ծրագրային ապահովումներ, անվճար կամ անվճար և բաց հասանելիություն ունեցող ծրագրեր, որոնք տրամադրվում էին «պատրաստ է օգտագործման» ձևով։
Անհատական համակարգիչների համար ծրագրերը հիմնականում մատակարարվում են անկախ սարքավորման կամ օպերացիոն համակարգի ստեղծողներից։
Շատ անհատական համակարգիչների օգտատերեր այլևս կարիք չունեն գրել իրենց սեփական ծրագրերը համակարգչից օգտվելու համար` չնայած որ վերջնական սպառողի համար ծրագրավորումը մինչ այսօր կիրառելի է։
Վաղ 1990-ականներին Microsoft օպերացիոն համակարգերը և Intel ծրագրային ապահովումը անհատական համակարգիչների շուկայում զբաղեցնում էին դոմինանտ դիրք՝ սկզբում MS-DOS այնուհետ Microsoft Windows օպերացիոն համակարգերով։
Microsoft Windows -ի այլընտրանքները զբաղեցնում էին միայն ոլորտի փոքր հատվածը:Դրանք ներառում էին Apple-ի macOS ու անվճար և բաց հասանելիության Unix տիպի օպերացիոն համակարգերը։
Անհատակական համակարգիչների մուտքը և թվային հեղափոխությունը գրեթե բոլոր երկրներում զգալի ազդեցություն ունեցան մարդկանց կենսակերպի վրա։
Անհատական համակարգիչները կարող են լինել սեղանի («դեսկթոփ») կամ դյուրակիր համակարգիչները։
Տերմինաբանություն
խմբագրելՏերմինի գործածումը ի հայտ է եկել 1970-ական թվականների վերջում Apple Computer կազմակերպության կողմից իր Apple II համակարգչի համար և այնուհետև տեղափոխվել է IBM PC համակարգիչներ։ Մի որոշ ժամանակ առաջ յուրաքանչյուր համակարգիչ, որը օգտագործվում էր Intel պրոցեսորով, ղեկավարվում էր համակարգեր DOS, OS/2-ներով և Microsoft Windows-ի առաջին եղանակով, կոչվում էր անհատական համակարգիչ։ Սակայն երբ ի հայտ եկան շատ այլ պրոցեսորներ, աշխատանքները ղեկավարող այլ օպերացիոն համակարգեր, ինչպիսիք են AMD, Cyrix, անվանումը սկսեց ունենալ ավելի լայն քննարկում։ Հետաքրքիր փաստը դարձավ հակադրական, որ «Անհատական օգտագործման համակարգիչները», Amiga և Էփլ Մակինտոշ հաշվողական մեքենաները երկար ժամանակ օգտվել են այլընտրանքնային համակարգչային ճարտարապետությունից։
Հաճախ, անհատական համակարգիչ ասելով նկատի ունենք սեղանի անհատական համակարգիչները, նոուտբուքները, պլանշետները և գրպանային անհատական համակարգիչները։ Փաստորեն անհատական կարելի է համարել ցանկացած այն համակարգիչը, նույնիսկ սուպերհամակարգիչը, որը օգտագործվում է մեկ անձի կողմից որպես անձնական օգտագործման համակարգիչ։
Պատմություն
խմբագրել1949թթ հունիսին Բրիտանական The Star թերթը համակարգիչների մասին հոդվածներից մեկում գրել էր.
«Ուղեղային համակարգիչները ինչ-որ մի օր կգան սովորական մարդկանց մակարդակի և կօգնեն նրանց եկամուտ-հարկեր և այլ հաշվապահական գործողությունների իրականացման մեջ»։
Համակարգիչների պատմության մեջ վաղ փորձնական սարքավորումները կարող էին օգտագործվել մի օգտատիրոջ կողմից։ Որպես օրինակ ENIAC-ը (1-ին էլետրոնային ընդհանուր-նպատակային համակարգիչը), որը 1946-ին դարձավ օպերացիոն, կարող էր գործարկվել թեկուզ մեկ, բայց բարձր որակավորում ունեցող անձի կողմից։
Համակարգիչները՝ նախատեսված լաբորատորիաների, գործիքային կամ ինժեներական նպատակների համար, կարող էին գործարկվել մեկ անձի կողմից ինտերակտիվ եղանակով։ Նման համակարգ ներառող օրինակներ են Bendix G15 և LGP-30of 1956, Programma 101 ներկայացված 1964-ին և Սովետական MIR սերիան՝ ստեղծված 1965-1969 թվերին։
Անհատական համակարգիչները հնարավոր դարձան նաև ի շնորհիվ կիսահաղորդիչային տեխնոլոգիաների հսկայական առաջընթացի։
1959-ին սիլիկոնային ինտեգրված չիպեր ծրագրավորվեցին Bell լաբորատորիայում՝ Մոհամեդ Աթալայի և Դուան Կաինգի կողմից։
Առաջին միկրոհամակարգիչները՝ հիմնված միկրոպրոցեսորների վրա, ի հայտ եկան վաղ 1970-ականներին։ Միկրոպրոցեսորների լայնամասշտաբ առևտրային հասանելիությունը 1970-ականների կեսերից սկսած համակարգիչները դարձրին ավելի էժան՝ այնքան, որ այն այլևս դարձավ մատչելի փոքր բիզնեսի և անհատների համար։
SRI (Գիտական հետազոտությունների ինստիտուտ) գիտաշխատող Դուգլաս Էնգելբարտը առանձնացրեց այն կոմպոնենտները, որոնք հետագայում կդառնան անհատական համակարգիչների անբաժանելի մասը՝ էլետրոնային փոստ, հիպերտեքստ, բառերի մշակում, վիդեոկոնֆերանս և համակարգչային մկնիկ։
Վաղ անհատական համակարգիչները, որոնք հիմնականում կոչվում էին միկրոհամակարգիչներ, վաճառվում էին փոքր խմբաքանակներով և օգտագործվում էին որպես հոբբի կամ զուտ տեխնիկական մասնագետների կողմից:Մինիմալ ծրագրավորումը կատարվում էր հրամաններ մուտքագրելու համար ռեժիմների փոփոխմամբ և արդյունքի պատկերմամբ դիմային էկրանին։ Գործնական օգտագործումը ենթադրում էր լրացուցիչ սարքերի կիրառում, ինչպիսիք են ստեղնաշարը, մոնիտորը, սկավառակները, տպիչները։
1973 թվին IBM -ի Los Gatos գիտական կենտրոնը ստեղծեց դյուրակիր համակարգչի նախատիպը SCAMP (Հատուկ մեքենայական դյուրակիր համակարգիչ) անվանմամբ` հիմնված IBM Palm պրոցեսորի վրա, Philips կոմպակտ կասետային սարքավորմամբ և ամբողջովին ֆունկցիոնալ ստեղնաշարով։ SCAMP-ը նմանօրինակում էր IBM 1130 մինիհամակարգիչը, որպեսզի գործարկեր APL/1130:
Եվս մի դյուրակիր սարք ՝ MCM/70-ը, ներկայացվեց 1973 ին և սկսեց առաքվել 1974 ին։ Այն օգտագործում էր Intel 8008 պրոցեսորը։
Անհատական համակարգիչների զարգացում և «1977 թվականի եռամիասնություն»
խմբագրել1976-ին Ստիվ Ջոբսը և Ստիվեն Վոզնյակը սկսեցին վաճառել Apple I համակարգիչը, որը ամբողջական պատրաստ էր և պարունակում էր շուրջ 30 չիպեր։ Apple I համակարգիչները տարբերվում էին տվյալ ժամանակաշրջանի որպես հոբբի օգտագործվող համակարգիչներից։
Byte խանութի սեփականատեր Փոլ Թերրելը Ջոբսին և Վոզնյակին տվեց իրենց առաջին պատվերը՝ թվով 50 Apple I համակարգիչների համար՝ միայն պայմանով, որ նրանք ամբողջովին փորձարկված կլինեն և պատրաստ կլինեն օգտագործման համար։
Թելլերն այնպիսի համակարգիչներ էր ուզում, որոնք հնարավոր կլինեին վաճառել ավելի լայն շրջանակի օգտատերերի, այլ ոչ այնպիսիները, որոնք կօգտագործվեին միայն տեխնիկական որոշակի հմտություններ ունեցող մարդկանց կողմից և որոնք ունակություններ ունեին հավաքելու կոմպլեկտային համակարգիչներ։ Byte խանութ առաքված Apple I դեռ կոմպլեկտային համակարգիչ էր, քանի որ այն չուներ սնուցման աղբյուր, ստեղնաշար և այլն։
Զանգվածային վաճառքում հայտնված առաջին համակարգիչներից էր Commodore PET-ը 1977 թվականի հունվարին։ Սակայն այն նախապատվիրված էր և հասանելի չէր մինչև 1977 թվականի տարեվերջ։ 1977 թվականին հունիսից արդեն սկսվեցին Apple II -ի առաքումները, ինչպես նաև TRS-80՝ Tandy ընկերության կողմից, որը իր գոյության ընթացքում վաճառեց շուրջ 100.000 օրինակ։ Այս երեք մեքենաները անվանում էին «1977-ի եռամիասնություն»:
Ամբողջովին պատրաստ և զանգվածային վաճառքում գտնվող համակարգիչների ի հայտ գալով մարդկանց ավելի լայն զանգվածներ սկսեցին օգտվել համակարգիչներից։ Նրանք ավելի շատ կենտրոնանում էին պատրաստի ծրագրային ապահովումների վրա, քան պրոցեսորնեի ապարատների ծրագրավորման վրա։
1977 թվականին Heath ընկերությունը ներկայացրեց Heathkit H8, այնուհետև Heathkit H89 ՝ 1979 թվականների վերջերին։
Գնելով Heathkit H8 դու պետք է ձեռք բերեիր նաև այլ լրացուցիչ սարքեր, օրինակ H8-1 հիշողության պլատան, որը ներառում էր 4k RAM,որոնք պետք է ձեռք բերվեինհամակարգի գործարկման ժամանակ։ Heathkit H11 թողարկվեց 1978 -ին, որը առաջին 16 բիտանոց անհատական համակարգիչն էր, սակայն բարձր գնի պատճառով (1295$) արտադրությունը դադարեցվեց 1982 թվականին։
1980-ականների սկզբերին տնային համակարգիչները շատ ավելի էին զարգացած, քան այն կարելի է ուղղակի օգտագործել տնային օգտագործման համար, նրանք նաև համալրված էին տարբեր տեսակի ծրագրերով և խաղերով։ Դրանք հիմնականում կարող էին օգտագործվել հեռուստացույցների հետ միասին, որը կծառայեր որպես համակարգչի մոնիտոր՝ սահմանափակ գրաֆիկայով և գունային գամմայով և տեքստով 40 նիշ լայնությամբ, 25 նիշ բարձրությամբ։
IBM-ն իր առաջին անհատական համաակրգիչը ներկայացրեց 1981 թվականի Օգոստոսի 12-ին։
1982-ին Time ամսագրի կողմից Համակարգիչը անվանվեց «Տարվա մեքենասարքավորում»։
Երբ 1991-ին համաշխարհային սարդոստայնը դարձավ մասսայական օգտագործման համար հասանելի, այն շատ կարևոր նշանակություն ունեցավ անհատական համակարգիչների հետագա զարգացման վրա՝ հնարավորություն տալով համակարգիչներին հաղորդակվել միմյանց հետ։
Հզոր անհատական համակարգիչների համադրությունը բարձր որակի գրաֆիկայի ու ձայնի՝ համակցված ինտերնետի կողմից տրամադրված ենթակառուցվածքներով և Web browser-ների օգտագործման ստանդարտիզացված մեթոդները նշանակալի ազդեցություն ունեցան ժամանակակից կյանքի վրա։
Կենտրոնացված հաշվարկում
խմբագրելՄինչև առաջին անհատական օգտագործման համակարգչի ստեղծվելը, ձեռք բերելը և շահագործելը շատ թանկարժեք էր, ինչը բացառում էր, որպեսզի մասնավոր անձինք տիրապետեին համակարգչին։ Համակարգիչներ կարելի էր գտնել մեծ կորպորացիաներում, համալսարաններում, հետազոտական կենտրոններում, պետական (այդ թվում՝ ռազմական) հաստատություններում։
Դիզայներներ և ինքնաշեն համակարգիչներ
խմբագրելԱնհատական օգտագործման համակարգչի ստեղծումը հնարավոր է դարձել 1970-ական թվականներին։ Վաղ ժամանակներում անհատական օգտագործման համակարգիչները գրեթե գործնականում չէին օգտագործվում և ունեին շատ դանդաղ տարածում։ Երբ ծնվեց միկրոհամակարգչի հոմանիշ անվանումը, «անհատական համակարգիչ» անվանումը աստիճանաբար փոխեց իր արժեքը։ 1975 թվականին ստեղծվեց Altair 8800 համակարգիչը, որում S-100 շինան հանդիսանում էր Անհատական օգտագործման համակարգչի հիմքը։ Այս համակարգիչները, որոնք արտադրվել են տարբեր ընկերությունների կողմից և որպես պատրաստի համակարգ, և որպես կոմպլեկտներ հավաքածուի համար, հիմնավորված էին պրոցեսորների գծով i8080 (i8085, z80), թեև շնորհիվ ճարտարապետության առանձնահատկության, այս համակարգչում կարելի էր տեղադրել գործնականում օգտագործվող յուրաքանչյուր 8-16 բիթանոց քարտեր։ Նրանցից շատերը աշխատում էին նույնիսկ CP/M օպերացիոն համակարգով։ Ավելի ուշ մեքենայի գծերը, ինչպիսիք էին օրինակ Z-100, որը օգտագործվել է i8086-ով, մասամբ էին համատեղելի IBM PC համակարգչի հետ, երբեմն նույնիսկ գերազանցում էին իրենց կարողություններով և կատարումով։ Իսկ արդեն 1985 թվականին S-100 շինան գրեթե ամբողջովին դուրս էր եկել գործածությունից։
Առաջին ֆիրմային տնային ԱՀ
խմբագրել1977 թվականին ստեղծվեց առաջին զանգվածային անհատական համակարգիչը՝ Apple II, Apple Computer երիտասարդ կազմակերպության կողմից, որն էլ հայտարարեց բնակչության բումը՝ գլոբալ համակարգչայնացումը։
Տնային համակարգիչները դարձան ավելի հարմար և դրանցից օգտվողներից պահանջվում էր ավելի քիչ տեխնիկական հմտություններ։ 1981 թվականի օգոստոսին IBM- ը թողարկեց համակարգչային համակարգ IBM PC (մոդելի ֆիրմային համարը IBM 5150), և սկիզբ դրեց Անհատական օգտագործման համակարգիչների դարաշրջանին։ 1980-ական թվականներին նաև ստեղծվեցին ZX Spectrum համակարգիչները անգլիական Sinclair Research ընկերության կողմից։
Amiga և Macintosh
խմբագրել1983 թվականի հունվարին հանրությանը ներկայացվեց առաջին անհատական համարգիչները GUI-ն, Apple Lisa-ն, սակայն բարձր գների և որոշ այլ հատկանիշների պատճառով մեքենաների հաջողությունը եղավ սահմանափակ։ Մեկ տարի անց 1984 թվականի հունվարին սկսվեց Apple Macintosh համակարգչի վաճառքը, որն առաջին անգամ դրվեց զանգվածային GUI համակարգչի հետ։ Հուլիսի 23-ին 1985 թվականին ստեղծվեց աշխարհում առաջին մուլտիմեդիա անհատական համակարգիչը՝ Amiga (Amiga 1000): Amiga անհատական համակարգիչները մնացին ամենատարածվածը և ամենավաճառվողը տնային օգտագործման համակարգիչների մեջ, մինչև 1995 թվականը։
Windows 95, ԱՀ մուլտիմեդիոն հնարավորությունները
խմբագրել1995 թվականին ԱՀ պատմության մեջ տեղի ունեցավ երկու հիմնական իրադարձություն՝ սնանկացավ Commodore կորպորացիան և առաջացավ Microsoft Windows 95, որն էլ IBM PC-համակարգչին տվեց այնպիսի հնարավորություններ, որոնք գոյություն ունեին Commodore Amiga և Apple Macintosh համակարգիչներում։ Այսօր մուլտիմեդիոն ունակությունները հասանելի են յուրաքանչյուրի տանը և ցանկացած ապարատային հարթակներին։
Մեկ համակարգիչ, մեկ սեփականատեր
խմբագրելՍովորաբար անձնական համակարգիչը օգտագործվում է միայն մեկ օգտվողի կողմից։ Համաձայն իր նպատակին` այն ապահովում է առավել լայնորեն կիրառվող ծրագրեր, ինչպիսիք են օրինակ տեքստային պրոցեսոր, վեբ բրաուզերներ, էլեկտրոնային փոստի ծրագրեր, գրաֆիկական ծրագրեր, համակարգչային խաղեր, մուլտիմեդիա ծրագրեր և այլն։ Մարդկանց հետ փողգորղության պարզեցման համար նման ծրագրերը սովորաբար ունենում են գրաֆիկային ինտերֆեյս։
Վաճառքը ողջ աշխարհում
խմբագրելԸստ IDC հաստատության վերլուծության, 2005 թվականին աշխարհին մատակարարվել է 202, 7 մլն. Հատ ԱՀ (աճ 15, 8 % -ով 2004 թվականիհամեմատ)։
- 2007 թվականին IDC-ի տվյալներով աշխարհում վաճառվել է, 269 մլն. Հատ ԱՀ ( 14, 3 % աճ նախորդ տարվա համեմատ)։ Համակարգիչների վաճառքով շուկայում առաջատարն էր Hewlett-Packard ընկերությունը (մոտ 18, 2 % մատակարարում)։
- 2008 թվականին անհատական համակարգիչների վաճառքը աշխարհում կազմեց 291 մլն. հատ..[1]
- 2009 թվականին անհատական համակարգիչների վաճառքը աշխարհում կազմեց 308, 3 մլն. հատ։.[2]
Ստացիոնար համակարգիչներ
խմբագրելԱռաջին անհատական համակարգիչները (և ընդհանրապես ցանկացած համակարգիչ)նախատեսված չէին տեղաշարժելու համար։ Այսինքն առաջին անհատական համակարգիչները ստացիոնար էին։ Դրանք բաղկացած էին տարբեր առանձին ավարտուն մասերից, ինչպիսիք են օրինակ, մոնիտորը, ստեղնաշարը, որը միացված է լարերով։ Սա մի օրինակ է կառուցելու անհատական համակարգիչ պառակտված սխեմայով։
Պառակտված սխեմա
խմբագրելՊառակտված սխեման, ի տարբերություն մեկ կտորի, առաջարկում է, որ անհատական համակարգիչը, որը կազմված է մեկ համակարգից և մի շարք արտաքին սարքերից, հստակ կապվեն արտաքին համակարգին ստանդարտ ինտերֆեյս միավորի միջոցով (օրինակ USB, D-Sub, DVI, FireWire): Պատմականորեն, անհատական համակարգչի այսպիսի սխեման եղել է ամենաառաջինը։ Այն շարունակում է մնալ ամենատարածվածը անշարժ անհատական համակարգիչների սխեմաների մեջ։ Օրինակ մասնագիտական աշխատակայանները գրեթե միշտ կառուցվում են այդ սխեմայի հիման վրա։ Հիմնական առավելությունը առանձին սխեմաների, հանդիսանում է մասշտաբավորումը։ Այսինքն, ցանկացած ժամանակ կարող ենք համեմատաբար հեշտությամբ տեղափոխել անհատական համակարգչի ցանկացած բաղադրամաս(օրինակ մոնիտորը)։ Բնականաբար, առանձին սխեման օգտագործվում է այն ժամանակ, երբ անհատական համակարգչի հիմնական պահանջը լինում է հեշտ և պարզ մասշտաբայնությունը։
Բնականաբար ստացիոնար համակարգչի պառակտված սխեմայում համակարգի միավորը հանդիսանում է ամենագլխավորը։ Գոյություն ունեն համակարգի միավորի երկու տեսակի հայտնի կառուցվածքային դասավորություն։
- desktop — հորիզոնական դասավորություն կառուցողական համակարգի միավորի նկատմամբ;
- tower —«Աշտարակը», որը համակարգի կառուցվածքային միավորի նկատմամբ ունի ուղղահայաց դասավորություն։
Նոթբուքներ
խմբագրելԿոմպակտ համակարգիչները, որոնք պարունակում են բոլոր անհրաժեշտ բաղադրիչները (ներառյալ մոնիտորը) մի փոքր փաթեթ է, և սովորաբար ունեն գրքի տեսք (այստեղից ել առաջացել է անհատական համակարգիչ անվանումը)։ Այն հարմարեցված է ճանապարհի վրա աշխատելու համար, անհրաժեշտ է միայն մի փոքր ազատ տարածություն։ Ավելի փոքր չափսերի հասնելու համար օգտագործվում են հատուկ նախագծված (ASIC)միկրոսխեմաներ, հիշողության և կոշտ սկավառակների նվազեցում հարթություններում, կոմպակտ ստեղնաշար, որը չի պարունակու թվային դաշտ, արտաքին էներգամատակարարման ապահովում, նվազագույն ինտերֆեյս բնիկ արտաքին միացումների համար։
Որպես օրենք պարունակում են նաև առաջադեմ գործիքներ, որոնք միացված են լարային և անլար ցանցերով, դրանք մուլտիմեդիա սարքավորումներն են (բարձրախոսներ, հաճախ նաև, միկրոֆոն և տեսախցիկ)։ Վերջին ժամանակներում նոթբուքների հաշվողական զորությունն ու աշխատանքը շատ չեն զիջում ստացիոնար Անհատակա օգտագործման համակարգիչներին և երբեմն գերազանցում են նրանց։ Առավել շատ կոմպակտ մոդելները CD/DVD դիսկովոդներ չեն պարունակում։
Միացնելով նոթբուքին արտաքին ստեղնաշար, մկնիկ, մոնիտոր, խոսնակներ, մոդեմներ, խաղային սարքեր և այլ արտաքին սարքեր, այն կարող է վերածվել սեղանային անհատական համակարգչի։ Դա կարելի է անել նոթբուքին միացնելով հատուկ док, ինչպես դա արել են նախկինում կամ ուղղակիորեն։
Պլանշետային ԱՀ
խմբագրել
Նման են նոթբուքներին, սակայն պարունակում են սենսորային համակարգ, այսինքն՝ զգայուն են հպման դեպքում, էկրան, և չեն պարունակում մեխանիկական ստեղնաշար։ Տեքստերի ներածումը և վերահսկողությունը իրականացվում է էկրանի միջոցով, հաճախ անգամ փոփոխվել են հատուկ մատներով վերահսկողության համար։ Որոշ մոդելներ կարող են ճանաչել ձեռագիր տեքստը՝ գրված էկրանին։
Շատ հաճախ մարմինը չի բացվում, ինչպես նոթբուքինը, իսկ էկրանը արտաքին է և գտնվում է վերին մակերևույթում։ Կան նաև համակցված մոդելներ, որոնց մարմինը կարող է բացվել որևէ կերպ (օրինակ ինչպես սլայդերը), որը հնարավորություն է տալիս մուտք գործել ներքին ստեղնաշար։
Հաշվողական ուժով պլանշետ անհատական համակարգիչները զիջում են ստացիոնար համակարգիչներին և նոթբուքներին, ինչպես նաև երկար շահագործման, առանց արտաքին էներգամատակարարման, դեպքում անհրաժեշտ է օգտագործել էներգետիկ խնայողության բաղադրիչներ, զոհաբերելով իրենց արագագործունեությունը։
Գրպանային ԱՀ (PDA)
խմբագրել
Վերոնշյալ անհատական համակարգիչները համապատասխանում են գրպանին։(ՌԴ-ում դրանց շատ հաճախ անվանում են «PDAS», «գրպանային»)։ Նրանց կառավարումը, սովորաբար, տեղի է ունենում մի փոքր էկրանի միջոցով, որը զգայուն անդրադառնում է մատի կամ փայտիկ-ցուցիչների մեկ հպումին, իսկ ստեղնաշարը և մկնիկը բացակայում են։
Էկրանի տեսքը ձգտում է մոտ լինել սովորական համակարգիչների մոնիտորին, միջինը ժամանակակից մոդելներում մոտ 800×480 չափսերով։
Այդպիսի սարքերը օգտագործվում են էկոնոմ պրոցեսորներով և փոքր քանակությամբ ֆլեշ-հիշողության կրիչներով, այդ պատճառով նրանց հաշվողական ուժը համեմատելի չէ այլ անհատական համակարգիչների հետ (հատկապես ստացիոնարների)։ Այնուամենայնիվ, դրանք պարունակում են բոլոր հատկանիշները անհատական համակարգչի՝ պրոցեսոր, կուտակիչ, հիշողություն RAM, մոնիտոր, օպերացիոն համակարգ, դիմում ծրագրային ապահովման և նույնիսկ խաղեր, և կենտրոնանալու կարողություն անհատական օգտագործման համար։
Այն ավելի հայտնի է դառնում, պարունակելով նաև բջջային հեռախոսի առանձնահատկությունները (կապ)։ Ներկառուցված կապի մոդուլը թույլ է տալիս կատարել ոչ միայն զանգեր, այլ նաև միանալ ինտերնետին ցանկացած վայրում, որտեղ կա բջջային կապ, համապատասխան ստանդարտներին (GSM/GPRS/3G, CDMA):
Ոչ ստանդարտ նախագծված ԱՀ
խմբագրելBarebone
խմբագրել
Barebone — համակարգիչներ են, որոնք կառուցված են հատուկ առաջադրանքներ կատարելու համար։ Վաճառքում հանդես են գալիս այսպես կոչված «կմախքային» bazajwv, որի կորպուսում գտնվում են մայր պլատան և սառեցման սխեման։ Մայր պլատան, սովորաբար, ապահովված է աուդիո և վիդեո վերահսկիչներով։ Կազմաձևի և բաղադրիչների հավաքածուն, համապատասխանաբար, սկավառակի պահեստավորման ու արտաքին սարքերի, ինչպես նաև այլ սարքերի (TV լար, լրացուցիչ վիդեոքարտ, և այլն) ընտրությունը մնում է օգտագործողի հայեցողությամբ։ Սովորաբար, «բարեբոնները» ունենում են ավելի ցածր բարձրություն, և հետևաբար, կրճատված ներքին ծավալ, ինչպես նաև բարելավված են հովացման համակարգով և աչքի են ընկնում ցածր աղմուկով։
Անվտանգ ԱՀ
խմբագրելՀամակարգիչներ արտադրող մի շարք ընկերություններ ունեն դիմադրություն ագրեսիվ լրատվամիջոցների դեմ՝ ուժեղ թրթիռներ, շոկ խոնավություն, վանդալիզմ, պայմանականորեն որոնցից սովորական անհատական համակարգիչները արագ կվնասվեին։ Որպես կանոն, կայուն անհատական համակարգիչները արտադրվում են նոթբուքների առկա ձևաչափով, ավելի ծանր և մեծ չապերով, քան սովորականները։ Նրանց արժեքը նույնպես շատ բարձր է։
Հանգիստ ԱՀ
խմբագրել
Սենյակային պայմաններում օգտագործվող համակարգիչները նախագծված են այնպես, որ նրանք աշխատեն նվազագույն աղմուկով կամ ամբողջությամբ անաղմուկ։ Նման մոդելները կարելի է մշտապես թողնել միացված, որն իր հերթին ունի մի շարք առավելություններ՝ բացակայում է բեռնվածության ժամանակը, համակարգիչը միշտ պատրաստ է աշխատել և կարող է օգտվողին էլեկտրոնային փոստով ուղարկված կամ ակնթարթային հաղորդագրությունները։ Ընդհանուր առմամբ մշտապես միացված համակարգիչը կարող է իրականացնել մի շարք հատուկ խնդիրներ.
- Լինել մուլտիմեդիոն կայան (կատարել աուդիո, վիդեո ձայնագրություններ);
- աշխատում են ինչպես վիդեոդայնագրիչ՝ կարող են ձայնագրել հեռուստահաղորդում կամ ռադիոալիք ավելի ուշ և մի հարմար ժամանակում դիտելու համար;
- ծառայում են որպես P2P-հաճախորդ (ինքնաբերաբար փոխանցում են ֆայլեր այլ համակարգիչներին);
- ծառայում են որպես ինտերնետային սերվեր;
- վերահսկում են ջերմաստիճանը համապատասխան տվիչների օգնությամբ, ծառայում են որպես ֆոտո և տեսախցիկներ (վեբկամերաներ)։
Կոմպակտ ԱՀ
խմբագրելՈրոշ ընկերություններ առաջարկում են շատ փոքր չափերի համակարգիչ, քան ստանդարտ համակարգիչները։ Այդպիսի մոդելները ավելի փոքր տեղ են զբաղեցնում աշխատանքի վայրում կամ տանը, ավելի հեշտ են տեղավորվում ինտերիերում, հաճախ գեղեցիկ և հանգիստ են, քան սովորական համակարգիչները։ Ստեղծել կոմպակտ, հզոր, հասարակ օգտագործվող մոդել, վերցնելուց հատուկ մոդելի մարմին, մայր պլատա, արժեքը այդպիսի համակարգչի կլինի ավելի բարձր, քան սովորական համակարգչինը։ Միևնույն ժամանակ, ընկերությունները, որոնք մասնագիտորեն են զբաղվում, ոչ հաճախ են հասնում հաղթանակի գնի մեջ և հարմարավետ շահագործման հարցում։
Առաջին կոմպակտ համակարգիչներից են Apple Macintosh համակարգիչները 1984 թվականին, որոնք իրենցից ներկայացնում էին մոնոբլոկ համակարգի բաղադրիչներ մեկ մարմնում և մոնիտոր։ Ավելի ուշ գաղափարը ընդլայնվեց eMac և iMac մոդելներում։ Համակարգիչների նման ձևաչափեր փորձում էին արտադրել և այլ ընկրություններ (օրինակ, eMachines), սակայն առանց հաջողության։ Լինուքս և այլ բաց կոդով ծրագրային ապահովման մշակումը կոմպակտ մոդելներին տվել է նոր շունչ, և հիմա շատ ընկերություններ առաջարկում են կոմպակտ համակարգիչներ (Linutop) կամ ամբողջ համալիր դրանց հիման վրա (Zonbu)։
Երկար ժամանակ Apple Mac mini համակարգիչը համարվել է լավագույն մինիմալացումը։ Այդ չափազանց կոմպակտ համակարգիչը ունի համարժեք հաշվիչ հզորություն (պրոցեսոր Intel Core Duo) և աշխատում է ամբողջությամբ անաղմուկ։ Սակայն ներկայումս, pico-ITX փևի գործոնի առաջացման հետ մեկտեղ, առաջացան մոդելներ, որոնք իրենց չափերով մրցակցության մեջ են Mac mini համակարգչի հետ։
Կան մի քանի մրցակիցներ կոմպակտ ծրագրերի և շատ էժան անհատական համակարգիչների արտադրության միջև, որոնցից մի քանիսը նախատեսված են զարգացող երկրների համար OLPC, VIA pc-1 Initiative, Intel Classmate PC, ASUS Eee PC և այլն։ Սակայն նվազեցումը և փոքրացումը հասել են մեծ արժեքների և հաշվողական ուժով դրանք շարունակում են մնալ լրիվ չափերով անհատական համակարգիչներ։
Տեխնոլոգիաներ, որոնք նվազեցնում են ԱՀ-ի չափերը.
- մայր պլատա նվազեցված ֆորմատով (mini-ITX և այլն ),
- փոքր չափերի մարմին,
- կառուցված DVD- և CD-ROM կրիչներ բլոկ բեռնումի հետ կամ ընդհանրապես դրանց բացակայությամբ,
- քիչ քանակությամբ կուպե կոշտ սկավառակնեչի համար և DVD/CD-կրիչներ հաճախ նաև միայն մեկը,
- քիչ քանակությամբ USB բնիկներ, աուդիո և այլն,
- արտաքին էներգիայի սնուցում,
- արտաքին սարքերի (ինչպես օրինակ DVD- и CD-կրիչներ) օգտագործում ներկառուցվածի փոխարեն։
Հակինթոշ
խմբագրելՀակինթոշը համակարգիչ է, որը հավաքվել է սիրողական ձևով և ունակ է աշխատել Mac OS X ծրագրի ղեկավարությամբ։ Քանի որ ժամանակակից մակինթոշները նախատեսված են ըստ Intel պրոցեսորներով և այլ ստանդարտ բաղադրիչներով, դա տալիս է տեսական հնարավորություն թողարկել Mac OS X յուրաքանչյուր համակարգիչների մեջ, այս պրոցեսորի հիման վրա։ Իրականում, ապահովվում են միայն նեղ ապարատային շարքերի կազմաձևում, որը տեղի է ունենում իսկական մակինթոշներում, ուստի, «հակինթոշը» պետք է կրկնի որևէ մի կազմաձև։ Մյուս կողմից Mac OS X-ը նախատեսված է մակինթոշի համար և արդար և ճիշտ և առավելագույն արդյունավետությամբ կաշխատի միայն մակինթոշում։ Բացի այդ օրենքով առաքված Mac OS X-ում կան սահմանափակումներ՝ չի աշխատում օտար սարքավորումում, այնպես որ «հակինթոշները» օգտագործվում են ծառայության հին տարբերակում առանց այդ սահմանափակումների։ Mac OS X համակարգի տեղադրումը համակարգչում, որը պատրաստված չէ Apple համակարգչի համար, համարվում է ОС։
Անհատական սերվեր
խմբագրելՅուրաքանչյուր սերվեր, որն օգտագործվում է մարդու կողմից, որպես անհատական վերագրվում է անհատական համակարգչին։ Սակայն նման կառուցվածքով սերվերը, ինչպես յուրաքանչյուր սերվեր, կարող է լինել ցանկալի։
Անհատական սուպերհամակարգիչ
խմբագրելԲնականաբար սա սուպերհամակարգիչ է, որն օգտագործվում է անհատական, որոշակի անձի կողմից։ Թեև անձնական սեփականության, այսինքն՝ անհատական սուպերհամակարգիչներ դեռ չկար, բայց սկզբունքորեն հնարավոր էր նաև այդպես։ Ի վերջո շատ մարդիկ ունեն օրինակ, անհատական օդանավ։
Տես նաև
խմբագրել- Անհատական համակարգիչների պատմություն
- Կենցաղային համակարգիչ
- Մեյնֆրեյմ
- Անհատական ռոբոտ
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «За 2008 год поставки компьютеров увеличились». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «Поставки компьютеров в мире вырастут в 2010 году на 22 %» // Финмаркет, 26 мая 2010
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անհատական համակարգիչ» հոդվածին։ |