Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն

Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն (Առաջին պետթատրոն), բացվել է 1922 թվականի հունվարի 25-ին, Երևանում, հայ դասական Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպո» պիեսի (ռեժ. Լևոն Քալանթար) բեմադրությամբ՝ որպես Առաջին պետական թատրոն^[2]։

Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն
Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն
Տեսակ	թատրոն
Երկիր	Հայաստան^[1]
Գտնվելու վայրը	Երևան
Հիմնադրման ամսաթիվ	հունվարի 25, 1922
Անվանված է	Գաբրիել Սունդուկյան

Sundukyan State Academic Theatre Վիքիպահեստում

Պատմություն

խմբագրել

Մաքսիմ Գորկու «Եգոր Բուլիչյով» ներկայացումը Սունդուկյանի բեմին, 1946-1949

Դերասանական խմբի հիմնական կազմն ընտրվել է Թբիլիսիի «Որոնումների» թատրոնից, հետագայում խումբը համալրվում է նոր դերասաններով։

Թատրոնի առաջին գեղարվեստական ղեկավարը եղել է ռեժիսոր Լևոն Քալանթարը։ 1937 թվականին թատրոնը կոչվում է հայ դրամատուրգ և արձակագիր Գաբրիել Սունդուկյանի անունով։ Թատրոնի հաջողությունները, հատկապես շեքսպիրյան ներկայացումները, առիթ դարձան, որ ԽՍՀՄ-ում կազմակերպվող առաջին շեքսպիրյան փառատոնը և կոնֆերանսը անցկացվի Երևանում։

1960 թվականին թատրոնը ստանում է ակադեմիական կոչումը^[3]։

Գաբրիել Սունդուկյանի անվան թատրոնի քանդակային համակազմի ստեղծմանը քանդակագործ Արա Հարությունյանը ձեռնամուխ է եղել քանդակում շարժման և ժամանակի զգացողության պլաստիկ իմաստավորման բարդագույն խնդիրների ներդրմամբ։

Տնօրեն

խմբագրել

Վարդան Մկրտչյան

Գեղարվեստական ղեկավար

խմբագրել

Արմեն Էլբակյան

Թատրոնի շենքի հարթաքանդակները, քանդակագործ Արա Հարությունյան

Թատրոնի ռեժիսորներ

խմբագրել

Թատրոնի դերասաններ

խմբագրել

Բաղինյան

Թատրոնի դերասանուհիներ

խմբագրել

Թատրոնի բեմադրած ներկայացումներ

խմբագրել

1922 թվական

Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպո» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ֆրիդրիխ Շիլլերի «Ավազակներ» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Հաուպտմանի «Ջրասույզ զանգը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Մաքսիմ Գորկու «Հատակում» (ռեժ. Իսահակ Ալիխանյան)
Հեյերմանսի «Հույսի» կործանումը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Կառլո Գոլդոնիի «Հյուրանոցի տիրուհին»
Ֆուլդայի «Հիմար»
Հենրիկ Իբսենի «Ուրվականներ», «Նորա» (ռեժ. Վահրամ Փափազյան)
Գևորգյանի «Վարդազար» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Դերենիկ Դեմիրճյանի «Դատաստան» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Սոֆոկլեսի «Անտիգոնես» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ժան Բատիստ Մոլիերի «Ակամա ամուսնություն» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ժան Բատիստ Մոլիերի «Դոն Ժուան» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Բեռնարդ Շոուի «Սատանայի աշակերտը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)

1923 թվական

Միխայիլ Սուկեննիկովի «Հուլիսի 14» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Վիլյամ Շեքսպիրի «Օթելլո» (ռեժ. Վահրամ Փափազյան)
Կառլո Գոլդոնիի «Երկու տիրոջ ծառա» (ռեժ. Վահրամ Փափազյան)
Կառլ Գուցկովի «Ուրիել Ակոստա» (ռեժ. Վահրամ Փափազյան)
Մորիս Մատերլինկի «Մոննա Վաննա» (ռեժ. Վահրամ Փափազյան)
Օսկար Ուայլդի «Սալոմե» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Մորիս Մետերլինկի «Սուրբ Անտոնիոսի հրաշագործությունը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Պատվի համար» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ժան Բատիստ Մոլիերի «Երևակայական հիվանդը» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Նիկոլայ Գոգոլի «Ռևիզոր» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
«Կամակոր կնոջ սանձահարումը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Բերգերի «Հեղեղ» (ռեժ. Ստեփան Քափանակյան)

1924 թվական

1925 թվական

Յուջին Օ'Նիլի «Աննա Քրիստի» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Յուրինի «Ակամա հերոս» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Դմիտրի Մերեժկովսկու «Պավել I» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Ալեքսեյ Ֆայկոյի «Վարժապետ Բուբուսը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Լոպե դե Վեգայի «Այգեպանի շունը» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)

1926 թվական

Ֆրիդրիխ Շիլլերի «Ֆիեսկոյի դավադրությունը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Անատոլի Լունաչարսկու «Թույն» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Գ. Գեի «Տրիլբի» (ռեժ. Ոսկանյան)
Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Չար ոգի» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Նիկոլայ Էրդմանի «Մանդատ» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Վիլյամ Շեքսպիրի «Վենետիկի վաճառականը» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)

1927 թվական

Հակոբ Պարոնյանի «Պաղտասար աղբար» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Մորգանի խնամին» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Յուխան Ստրինդբերգի «Սամում»
Գաբրիել Սունդուկյանի «Քանդված օջախ»
Կոնստանտին Տրենյովի «Լյուբով Յարովայա» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Բաղդասարյանի «Արյունոտ անապատ» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Գաբրիել Սունդուկյանի «Խաթաբալա» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Դմիտրի Շչեգլովի «Բուքը» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)

1928 թվական

Յուջին Օ'Նիլի «Սերը ծփենիների տակ» (ռեժ. Ֆրիդ և Արմեն Գուլակյան)
Դմիտրի Ֆուրմանովի և Պոլիվանովի «Խռովություն» (ռեժ. Ֆրիդ և Արմեն Գուլակյան)
Վսևոլոդ Իվանովի «Զրահագնացք 14-69» (ռեժ. Ֆրիդ)
Հակոբ Պարոնյանի «Մեծապատիվ մուրացկաններ» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Դմիտրի Շչեգլովի «Տրանսատլանտիկ» («Նորդ-օստ») (ռեժ. Ֆրիդ)

1929 թվական

Սելիխովի և Սացի «Ֆրից Բաուեր» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
«Ցասում» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Վլադիմիր Կիրշոնի «Ռելսերը զրնգում են» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Ալեքսանդր Գրիբոեդովի «Խելքից պատուհասը» (ռեժ. Ֆրիդ)
Լևիտինի «Դատավճիռ» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպո» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
«Տաճկական ծխամորճ»
Վլադիմիր Կիրշոնի «Քամիների քաղաքը» (ռեժ. Ռ. Սիմոնով և Արմեն Գուլակյան)
Անատոլի Գլեբովի «Ինգա» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Բորիս Ռոմաշովի «Հրե կամուրջ» (ռեժ. Վաղարշ Վաղարշյան)

1930 թվական

Վսևոլոդ Վիշնևսկու «Առաջին հեծելազորը» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Վաղարշ Վաղարշյանի «Օղակում» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Յուրինի «Երբ աքաղաղները կանչում են» (ռեժ. Տիգրան Շամիրխանյան)

1931 թվական

Շապովալենկոյի «Սև գնացք»
Տիգրան Հախումյանի «Թշվառներ» (ռեժ. Վաղարշ Վաղարշյան)
Նիկոլայ Պոգոդինի «Տեմպ» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Կալաձեի «Խաթիջային» (ռեժ. Աբաշիձե)

1932 թվական

Վաղարշ Վաղարշյանի «Նավթ» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Իվան Միկիտենկոյի «Պատվի խնդիր» («Дело чести») (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
«Ահը» (ռեժ. Սարյան)
«Հատակում» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Դերենիկ Դեմիրճյանի «Ֆոսֆորային շող» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)

1933 թվական

1934 թվական

1935 թվական

Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպո» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Մկրտիչ Ջանանի «Շահնամե» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Ալեքսանդր Օստրովսկու «Ամպրոպ» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Ալեքսանդր Կորնեյչուկի «Պլատոն Կրեչետ» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Սարյանի «Երեք երգ» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)

1936 թվական

Ալեքսանդր Աֆինոգենովի «Հեռավորը» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)
Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Նամուս» (ռեժ. Սարյան)

1937 թվական

1938 թվական

1939 թվական

1940 թվական

Նիկոլայ Գոգոլի «Ռևիզոր»
Գաբրիել Սունդուկյանի «Խաթաբալա» (ռեժ. Թադևոս Սարյան)
Ալեքսեյ Կապլերի և Զլատոգորովայի «Լենինը 1918 թվականին» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)
Դերենիկ Դեմիրճյանի «Հայրենի երկիր» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Ուիլյամ Շեքսպիրի «Օթելլո» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Հենրիկ Իբսենի «Նորա»

1941 թվական

Հակոբ Պարոնյանի «Մեծապատիվ Մուրացկաններ» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Կառլո Գոլդոնիի «Ձկնորսներ» (ռեժ. Տիգրան Շամիրխանյան)
Ֆրիդրիխ Վոլֆի «Պրոֆեսոր Մամլոկ» (ռեժ. Տիգրան Շամիրխանյան)
Ալեքսանդր Յուժինի (Սումբատով) «Դավաճանություն» (ռեժ. Տիգրան Շամիրխանյան)
Նաիրի Զարյանի «Վրեժ» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունի» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)

1942 թվական

Ուլյամ Շեքսպիրի «Համլետ» (ռեժ. Արշակ Բուրջալյան)
Սարյանի «Անտառի խորքում» (ռեժ. Տիգրան Շամիրխանյան)
Վլադիմիր Սոլովյովի «Ֆելդմարշալ Կուտուզովը» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Կոնստանտին Սիմոնովի «Ռուս մարդիկ» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)
Ալեքսանդր Կորնեյչուկի «Ռազմաճակատ» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)

1943 թվական

1944 թվական

1945 թվական

1946 թվական

1947 թվական

Կոնստանտին Սիմոնովի «Ռուսական հարց» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)
Ա. Ֆադեևի «Երիտասարդական գվարդիա» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Գուրգեն Բորյանի «Բարձունքներում» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)

1948 թվական

Գաբրիել Սունդուկյանի «Պեպո» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Բորիս Ռոմաշովի «Մեծ ուժը» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)
«Խոր արմատներ» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)

1949 թվական

Գ. Տեր-Գրիգորյանի և Լ. Կարագյոզյանի «Այս աստղերը մերն են» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Անատոլի Սուրովի «Կանաչ փողոց» (ռեժ. Տիգրան Շամիրխանյան)
Անատոլի Սոֆրոնովի «Մոսկովյան բնավորություն» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան և Վարձիգուլյան)
Միխայիլ Լերմոնտովի «Դիմակահանդես» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Կոնստանտին Սիմոնովի «Օտար ստվեր» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)

1950 թվական

Իվան Պոպովի «Ընտանիք» (ռեժ. Արմեն Գուլակյան)
Միխալկովի «Իլյա Գոլովին» (ռեժ. Վավիկ Վարդանյան)
Գուրգեն Բորյանի և Ղափլանյանի «Հրաշալի գանձ» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)

1951 թվական

1952 թվական

1953 թվական

1954 թվական

Յա. Գալանի «Սերը լուսաբացին» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Հակոբ Պարոնյանի «Պաղտասար աղբար» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)

1955 թվական

Վրթանես Փափազյանի «Ժայռ» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Մուրադյանի «Խաչատուր Աբովյան» (ռեժ. Լևոն Քալանթար)
Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Նամուս» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Գաբրիել Սունդուկյանի «Էլի մեկ զոհ»

1957 թվական

Գուրգեն Բորյանի «Նույն հարկի տակ» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
«Ծառերը կանգնած են մահանում» (ռեժ. Մկրտչյան)

1958 թվական

Ալեքսանդր Արաքսմանյանի «Վարդեր և արյուն» (ռեժ. Ղափլանյան)
Գ. Տեր-Գրիգորյանի «Վերջին մեխակներ» (ռեժ. Մկրտչյան)
Կառլ Գուցկովի «Ուրիել Ակոստա» (ռեժ. Վահրամ Փափազյան)

1959 թվական

Ալեքսանդր Արաքսմանյանի «Քո սրտի կրակը» (ռեժ. Ղափլանյան)
Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Քաոս» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)

1960 թվական

Գ. Տեր Գրիգորյանի «Գարնան անձրև» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Նիկոլայ Պոգոդինի «Երրորդ պաթետիկականը» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Վիլյամ Սարոյանի «Իմ սիրտը լեռներում է» (ռեժ. Վարդան Աճեմյան)
Ֆեոդոր Դոստոևսկու «Ապուշը» (ռեժ. Երվանդ Ղազանչյան)

1970 թվական

Ֆրիդրիխ Շիլլերի «Ավազակներ»

1988 թվական

Պ. Զեյթունցյան «Ոտքի՛, դատարանն է գալիս…»

Ծանոթագրություններ

խմբագրել

↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
↑ Театральная энциклопедия. Гл. ред. С. С. Мокульский. Т. 1 — М.: Советская энциклопедия, 1961, 1214 стб. с илл., 12 л. илл.
↑ Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 2. Анкилоз — Банка. — М.: Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել

Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնի արբանյակային լուսանկարը Վիքիքարտեզում
Պաշտոնական կայք Արխիվացված 2016-10-19 Wayback Machine
«Անգլիական այգի/Կոմայգի և շրջակայք՝ կենդանի պատմություն». mediamax.am. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն» հոդվածին։

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գաբրիել_Սունդուկյանի_անվան_ազգային_ակադեմիական_թատրոն&oldid=10137252» էջից